Ung thư phổi (UTP) là loại ung thư gây tử vong cao hay gặp ở Việt Nam cũng như trên thế giới. Việc lựa chọn chỉ định điều trị nội khoa hay phẫu thuật trước tình trạng một bệnh nhân được chẩn đoán UTP luôn là mối quan tâm của các nhà lâm sàng. Sự cân nhắc phương pháp điều trị phù hợp và theo dõi sau điều trị phụ thuộc rất nhiều vào thông tin thu được từ kết quả chẩn đoán hình ảnh, đặc biệt là hình ảnh cắt lớp vi tính (CLVT) và giải phẫu bệnh. CLVT có vai trò quan trọng trong chẩn đoán, phân các giai đoạn bệnh nhằm lập kế hoạch, chọn lựa các phương pháp điều trị ngoại khoa, nội khoa, xạ trị, hóa trị hoặc phối hợp các phác đồ điều trị. Ngoài ra CLVT giúp chẩn đoán ban đầu các u phổi và hướng tới chẩn đoán u phổi không tế bào nhỏ cùng với theo dõi sau điều trị góp phần điều trị ung thư phổi ngày một hiệu quả hơn. Các thông tin quan trọng của CLVT của UTP như: vị trí, số lượng, hình dạng, kích thước, tình trạng di căn hạch, di căn gần hay xa, xâm lấn hay không xâm lấn các cơ quan, tổ chức lân cận là các dấu hiệu cần khảo sát khi chẩn đoán. Đó là lý do nhóm tác giả ThS. Phạm Vĩnh Hùng, BS. Phạm Quốc Việt, KTV. Nguyễn Tiến Đạt  triển khai công trình "Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng và hình ảnh cắt lớp vi tính của ung thư phổi không tế bào nhỏ tại Bệnh viện Ung bướu Nghệ An". Công trình Giải Ba Giải thưởng Sáng tạo KH&CN Nghệ An 2020.

Đối tượng nghiên cứu là 46 bệnh nhân ung thư phổi không tế bào được chẩn đoán và điều trị tại Bệnh viện Ung bướu Nghệ An. Đây là những bệnh nhân được xác định ung thư phổi không tế bào nhỏ bằng mô bệnh học và được chụp CLVT tại bệnh viện. Qua nghiên cứu hình ảnh chụp CLVT, nhóm nghiên cứu đưa ra một số kết luận về đặc điểm lâm sàng của UTP không tế bào nhỏ như sau: UTP phổ biến hơn ở nam giới, tỷ lệ nam/nữ là 10,5/1; Nhóm tuổi gặp nhiều nhất là 60-69, chiếm 42,9% ở nam và 75% ở nữ; Có 71,7% bệnh nhân hút thuốc lá, toàn là nam giới; Các triệu chứng thường gặp là đau ngực (91,3%), ho kéo dài (76,1%), tiếp đến là khó thở (41,3%). Đặc điểm hình ảnh cắt lớp vi tính của UTP không tế bào nhỏ: Kích thước u thay đổi từ 1,8-11,8cm, kích thước trung bình hay gặp khoảng >3cm đến 5cm; Vị trí u nhận thấy ở phổi phải nhiều hơn phổi trái với tỷ lệ trên tổng số bệnh nhân là 24/22, u nằm rải rác ở các thùy phổi, chiếm phần lớn ở thùy trên cả ở phổi phải và phổi trái; Khối choán chỗ đậm độ mô mềm (đều hoặc không đều), sau tiêm thuốc 100% ngấm thuốc > 20 HU; Khối choán chỗ có bờ không đều, hoặc có tua gai chiếm tỷ lệ 100%; Hình ảnh hoại tử trong u chiếm tỷ lệ 69,9%, khi u càng lớn thì xu hướng hoại tử càng cao; Di căn thường gặp các vị trí: hạch trung thất, phổi, tuyến thượng thận, gan, xương, não...

Trên thế giới và trong nước có nhiều công trình nghiên cứu về cắt lớp vi tính trong chẩn đoán UTP không tế bào nhỏ, nhưng tại Nghệ An chưa có báo cáo tổng hợp nào. Việc triển khai công trình này đã góp phần ứng dụng kỹ thuật cao trong chẩn đoán và điều trị UTP không tế bào nhỏ nói riêng, trong lĩnh vực y tế trên địa bàn nói chung, góp phần nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe cho nhân dân.

Việc áp dụng thành công kỹ thuật này giúp bệnh viện có thể điều trị được những bệnh nhân UTP không tế bào nhỏ mà không cần phải chuyển bệnh nhân lên tuyến trung ương, từ đó giảm tải cho các bệnh viện tuyến trên, giảm chi phí, thời gian đi lại cho bệnh nhân và gia đình./.

Minh Hồng