Cá Leo (Wallago attu Bloch & Schneider, 1801) là loài có kích thước lớn, tốc độ sinh trưởng nhanh, chất lượng thịt ngon, giàu giá trị dinh dưỡng được nhiều người ưa thích và có giá trị thương phẩm, giá trị kinh tế cao, thị trường tiêu thụ tốt được xem là đặc sản nước ngọt. Hiện nay, cá Leo đã được đưa vào nuôi thương phẩm ở nhiều tỉnh thành trên cả nước theo qui mô công nghiệp trong ao đất, nuôi lồng bè trên các thủy vực nước lớn đem lại hiệu quả kinh tế cao đặc biệt là nuôi trong lồng bè trên các sông, hồ, đập thủy điện.

Tại Nghệ An với tiềm năng lợi thế lớn để phát triển nuôi trồng thủy sản nước ngọt cùng nhu cầu con giống cá Leo rất lớn nên rất dễ để nuôi trồng phát triển loại cá này. Tuy nhiên, hiện nay chưa có cơ sở sản xuất giống cá Leo để cung cấp cho phong trào nuôi, mặt khác nguồn giống cá Leo chủ yếu được người dân nhập từ các tỉnh thành khác về nuôi nên không kiểm soát được đầu vào, giá bán cao, chất lượng con giống chưa thực sự đảm bảo, không chủ động, hao hụt lớn dẫn đến năng suất, sản lượng, hiệu quả kinh tế của vụ nuôi đem lại chưa cao. Vì vậy, dự án được triển khai thực hiện là rất cần thiết để cán bộ kỹ thuật của Trung tâm giống thủy sản Nghệ An có đủ thời gian, kinh phí, đi sâu nghiên cứu hoàn thiện quy trình kỹ thuật sinh sản nhân tạo giống cá Leo phù hợp với điều kiện Nghệ An.

Việc cho sinh sản nhân tạo thành công tại Nghệ An đã giải quyết được nhu cầu con giống đảm bảo chất lượng cho người nuôi trong và ngoài tỉnh, bổ sung thêm một đối tượng sản xuất giống nước ngọt cho các cơ sở sản xuất, đem lại công ăn việc làm, hiệu quả kinh tế trong sản xuất giống. Dự án đã nghiên cứu, xây dựng, hoàn thiện được qui trình kỹ thuật sinh sản nhân tạo giống cá Leo phù hợp với điều kiện Nghệ An thông qua việc tham quan học tập kinh nghiệm, bố trí các thí nghiệm và thực tế xây dựng mô hình sản xuất giống của dự án. Thông qua việc hoàn thiện quy trình và xây dựng mô hình sản xuất giống đã đào tạo, tập huấn được 7 cán bộ kỹ thuật nắm vững, vận hành thành thạo quy trình kỹ thuật sinh sản nhân tạo giống cá Leo. Dự án đã xây dựng thành công mô hình sinh sản nhân tạo giống cá Leo đảm bảo nội dung, qui mô và tiến độ đề ra, phù hợp với điều kiện sinh thái của Nghệ An, qua đó đã sản xuất được 42.275 con cá giống trong đó có 35.700 con, đạt kích cỡ 8 - 10 cm, đảm bảo tiêu chuẩn nuôi thương phẩm với các thông số kỹ thuật đạt được: Tỷ lệ thành thục của cá bố mẹ đạt 74 - 85%; Tỷ lệ đẻ TB 96,6%; Tỷ lệ thụ tinh đạt TB 67%; Tỷ lệ nở đạt TB 58,9%; Tỷ lệ sống ương từ cá bột lên cá hương trung bình đạt 55,8% và từ cá hương lên cá giống đạt 11,2%, so với mục tiêu của dự án là 35.000 - 40.000 con, kích cỡ 6 - 8 cm. Dự án đã triển khai tổ chức hội thảo khoa học đánh giá kết quả thực hiện dự án, góp ý kiến hoàn thiện quy trình kỹ thuật và bàn giải pháp nhân rộng mô hình của dự án cho 38 người tham gia.

Kết quả của dự án đủ điều kiện để triển khai nhân rộng mô hình, mở rộng qui mô sản xuất nhằm đáp ứng nhu cầu con giống cho người nuôi, góp phần thúc đẩy phong trào nuôi thương phẩm phát triển. Thành công của dự án đã bổ sung thêm một đối tượng sản xuất giống thủy sản nước ngọt có giá trị kinh tế, góp phần chủ động con giống đảm bảo chất lượng cho phong trào nuôi thương phẩm phát triển đặc biệt là phát triển nuôi trong lòng hồ, thủy vực, hồ thủy điện mà hiện nay tỉnh Nghệ An đang rất quan tâm, là một trong 6 đối tượng thủy đặc sản thuộc đề án nuôi thủy đặc sản nội địa của tỉnh, từ đó khai thác tốt và sử dụng có hiệu quả tiềm năng mặt nước lớn tại Nghệ An.

Trung Kiên