Câu hỏi:

Tôi là người dân nuôi tôm. Trong quá trình nuôi, tôm bị bệnh và chết do bệnh đốm trắng rất nhiều. Vậy tôi xin hỏi quý sở đã có biện pháp trị bệnh đốm trắng hiệu quả cho tôm chưa? Cảm ơn rất nhiều!

(Nguyễn Thị Bích Hà, Quỳnh Thuận - Quỳnh Lưu - Nghệ An)

Trả lời:

Trả lời câu hỏi của chị Nguyễn Thị Bích Hà ở Quỳnh Lưu (Nghệ An), chúng tôi phân tích nguyên nhân và cách phòng bệnh đốm trắng trên tôm như sau:

Nguyên nhân và biểu hiện bệnh

Nguyên nhân

Theo các nhà khoa học, tác nhân gây ra bệnh đốm trắng trên tôm bao gồm virus hoặc vi khuẩn gây ra, bệnh thường có tốc độ lây lan rất nhanh và mức độ gây hại rất lớn. Thời gian gây bệnh thường từ tháng nuôi thứ hai trở đi, khi mà lượng chất thải nuôi tôm bắt đầu xuất hiện nhiều, môi trường nước ao bị ô nhiễm, gây stress cho tôm; mầm bệnh có thể đã ủ trong tôm hoặc xâm nhập từ bên ngoài vào qua nguồn nước hoặc các loại ký chủ trung gian (cua, còng, cáy, chim..). Khi gặp thời thiết thay đổi sẽ tạo điều kiện cho các loại virus, vi khuẩn bùng phát gây ra dịch bệnh cho tôm.

Biểu hiện

Bệnh đốm trắng do virus gây ra (White Spot Syndrome Virus - WSSV): tôm có biểu hiện hoạt động kém, ăn nhiều đột ngột sau đó bỏ ăn, bơi lờ đờ ở mặt nước hay dạt vào bờ. Quan sát vỏ tôm có nhiều đốm trắng ở giáp đầu ngực, đốt bụng thứ 5, 6 và lan toàn thân, đôi khi tôm cũng có dấu hiệu đỏ thân. Khi các đốm trắng xuất hiện, sau 3 - 10 ngày tôm chết hàng loạt với tỉ lệ chết cao và nhanh.

Bệnh do vi khuẩn gây ra (Bacteria White Spot Syndrome - BWSS): khi mới nhiễm khuẩn tôm vẫn ăn mồi, lột xác và chưa thấy các đốm trắng trên tôm. Tuy nhiên, quá trình lột xác bị chậm lại, tôm chậm lớn. Khi bệnh nặng, tôm không chết hàng loạt mà sẽ chết rải rác, hầu hết tôm bị đóng rong, mang bị bẩn. Lúc này quan sát tôm mới thấy các đốm trắng mờ đục hình tròn nhỏ trên vỏ khắp cơ thể.

Cách phòng và điều trị

Đối với ao chưa bị bệnh

Người nuôi cần thường xuyên nắm bắt các thông tin về diễn biến dịch bệnh tại địa phương để có biện pháp phòng ngừa thích hợp. Khi vùng nuôi đã xuất hiện dịch bệnh mà ao nuôi nhà mình chưa có biểu hiện dịch bệnh, các hộ nuôi nên xử lý bằng các biện pháp sau:

Không nên đến nơi phát dịch, hạn chế người qua lại các ao tôm, trường hợp phải vào ao thì cần thay quần áo và lội qua bể nước khử trùng (Chlorine, formol 5%).

Sử dụng vôi bột (CaO) rải xung quanh bờ ao, đắp chặt cống cấp và thoát nước. Quây lưới quanh bờ ao để ngăn chặn xâm nhập của cua, còng, cá… vào ao, căng dây và lắp hình nộm để chống chim cò vào ao.

Hạn chế thay nước ao, kiểm tra các yếu tố môi trường ao nuôi để điều chỉnh kịp thời như tăng cường quạt khí, xiphông đáy ao, ổn định pH, độ kiềm. Đồng thời tăng cường bổ sung Vitamin C, men vi sinh, khoáng Trường Sinh, thuốc bổ gan (TS 1001 của Trường Sinh), vi lượng vào thức ăn nhằm tăng sức đề kháng cho tôm. Nếu nước ao có màu trà đậm, kiểm tra thấy lượng Vibrio trong nước tăng vượt ngưỡng thì nên khử trùng nước ao bằng TS B52, SDK… Sau đó, phải bón ngay chế phẩm vi sinh để phục hồi lượng vi khuẩn có lợi trong ao. Thường xuyên kiểm tra sức ăn của tôm trong nhá, vó để điều chỉnh thức ăn phù hợp.

Đối với ao bị bệnh

Cách xử lý khi phát hiện có dấu hiệu nghi ngờ bệnh đốm trắng, một vài con tấp bờ nhanh chóng vớt ra khỏi ao. Dùng SDK diệt khuẩn 1lít/1000m³ nước, Oxyxanhletomine 1,5kg/1000m³ nước đánh vào ao. Sau 2 giờ đánh TS 1001 liều dùng 2 lít/1000m³nước + Bet-to-gane 2 lít/1000m³ nước kết hợp cho ăn TS 1001 liều cao 5 lần/ngày, liều dùng:  0,5 lít/10kg thức ăn, cho ăn ngày 3 cữ. Để chặn đứng virus đốm trắng không cho bùng phát khắp ao, tăng cường sức khỏe cho tôm bằng Vitamin C. Xử lý môi trường bằng cách dùng TS B52 buổi sáng, buổi chiều dùng Zeo bột để lắng lọc nước hôm sau xử lý đáy bằng men vi sinhHatico.s liều cao để giúp vi sinh vật có lợi phát triển, giúp tôm khỏe nhanh hồi phục. Sự kết hợp trên sẽ tăng cường sức đề kháng cơ thể cho tôm đồng thời làm suy yếu giảm sự phát triển virus.

* Chú ý: Khi tôm bị bệnh thì các yếu tố môi trường thay đổi như: Tảo sụp, Kiềm, pH giảm thấp... Vì vậy khi điều trị bệnh bà con nên  kết hợp cải tạo môi trường.

(KS. Hoàng Ngân, Sở NN&PTNT)

Câu hỏi:

Tôi là người dân nuôi tôm. Trong quá trình nuôi, tôm bị bệnh và chết do bệnh đốm trắng rất nhiều. Vậy tôi xin hỏi quý sở đã có biện pháp trị bệnh đốm trắng hiệu quả cho tôm chưa? Cảm ơn rất nhiều!

(Nguyễn Thị Bích Hà, Quỳnh Thuận - Quỳnh Lưu - Nghệ An)

Trả lời:

Trả lời câu hỏi của chị Nguyễn Thị Bích Hà ở Quỳnh Lưu (Nghệ An), chúng tôi phân tích nguyên nhân và cách phòng bệnh đốm trắng trên tôm như sau:

Nguyên nhân và biểu hiện bệnh

Nguyên nhân

Theo các nhà khoa học, tác nhân gây ra bệnh đốm trắng trên tôm bao gồm virus hoặc vi khuẩn gây ra, bệnh thường có tốc độ lây lan rất nhanh và mức độ gây hại rất lớn. Thời gian gây bệnh thường từ tháng nuôi thứ hai trở đi, khi mà lượng chất thải nuôi tôm bắt đầu xuất hiện nhiều, môi trường nước ao bị ô nhiễm, gây stress cho tôm; mầm bệnh có thể đã ủ trong tôm hoặc xâm nhập từ bên ngoài vào qua nguồn nước hoặc các loại ký chủ trung gian (cua, còng, cáy, chim..). Khi gặp thời thiết thay đổi sẽ tạo điều kiện cho các loại virus, vi khuẩn bùng phát gây ra dịch bệnh cho tôm.

Biểu hiện

Bệnh đốm trắng do virus gây ra (White Spot Syndrome Virus - WSSV): tôm có biểu hiện hoạt động kém, ăn nhiều đột ngột sau đó bỏ ăn, bơi lờ đờ ở mặt nước hay dạt vào bờ. Quan sát vỏ tôm có nhiều đốm trắng ở giáp đầu ngực, đốt bụng thứ 5, 6 và lan toàn thân, đôi khi tôm cũng có dấu hiệu đỏ thân. Khi các đốm trắng xuất hiện, sau 3 - 10 ngày tôm chết hàng loạt với tỉ lệ chết cao và nhanh.

Bệnh do vi khuẩn gây ra (Bacteria White Spot Syndrome - BWSS): khi mới nhiễm khuẩn tôm vẫn ăn mồi, lột xác và chưa thấy các đốm trắng trên tôm. Tuy nhiên, quá trình lột xác bị chậm lại, tôm chậm lớn. Khi bệnh nặng, tôm không chết hàng loạt mà sẽ chết rải rác, hầu hết tôm bị đóng rong, mang bị bẩn. Lúc này quan sát tôm mới thấy các đốm trắng mờ đục hình tròn nhỏ trên vỏ khắp cơ thể.

Cách phòng và điều trị

Đối với ao chưa bị bệnh

Người nuôi cần thường xuyên nắm bắt các thông tin về diễn biến dịch bệnh tại địa phương để có biện pháp phòng ngừa thích hợp. Khi vùng nuôi đã xuất hiện dịch bệnh mà ao nuôi nhà mình chưa có biểu hiện dịch bệnh, các hộ nuôi nên xử lý bằng các biện pháp sau:

Không nên đến nơi phát dịch, hạn chế người qua lại các ao tôm, trường hợp phải vào ao thì cần thay quần áo và lội qua bể nước khử trùng (Chlorine, formol 5%).

Sử dụng vôi bột (CaO) rải xung quanh bờ ao, đắp chặt cống cấp và thoát nước. Quây lưới quanh bờ ao để ngăn chặn xâm nhập của cua, còng, cá… vào ao, căng dây và lắp hình nộm để chống chim cò vào ao.

Hạn chế thay nước ao, kiểm tra các yếu tố môi trường ao nuôi để điều chỉnh kịp thời như tăng cường quạt khí, xiphông đáy ao, ổn định pH, độ kiềm. Đồng thời tăng cường bổ sung Vitamin C, men vi sinh, khoáng Trường Sinh, thuốc bổ gan (TS 1001 của Trường Sinh), vi lượng vào thức ăn nhằm tăng sức đề kháng cho tôm. Nếu nước ao có màu trà đậm, kiểm tra thấy lượng Vibrio trong nước tăng vượt ngưỡng thì nên khử trùng nước ao bằng TS B52, SDK… Sau đó, phải bón ngay chế phẩm vi sinh để phục hồi lượng vi khuẩn có lợi trong ao. Thường xuyên kiểm tra sức ăn của tôm trong nhá, vó để điều chỉnh thức ăn phù hợp.

Đối với ao bị bệnh

Cách xử lý khi phát hiện có dấu hiệu nghi ngờ bệnh đốm trắng, một vài con tấp bờ nhanh chóng vớt ra khỏi ao. Dùng SDK diệt khuẩn 1lít/1000m³ nước, Oxyxanhletomine 1,5kg/1000m³ nước đánh vào ao. Sau 2 giờ đánh TS 1001 liều dùng 2 lít/1000m³nước + Bet-to-gane 2 lít/1000m³ nước kết hợp cho ăn TS 1001 liều cao 5 lần/ngày, liều dùng:  0,5 lít/10kg thức ăn, cho ăn ngày 3 cữ. Để chặn đứng virus đốm trắng không cho bùng phát khắp ao, tăng cường sức khỏe cho tôm bằng Vitamin C. Xử lý môi trường bằng cách dùng TS B52 buổi sáng, buổi chiều dùng Zeo bột để lắng lọc nước hôm sau xử lý đáy bằng men vi sinhHatico.s liều cao để giúp vi sinh vật có lợi phát triển, giúp tôm khỏe nhanh hồi phục. Sự kết hợp trên sẽ tăng cường sức đề kháng cơ thể cho tôm đồng thời làm suy yếu giảm sự phát triển virus.

* Chú ý: Khi tôm bị bệnh thì các yếu tố môi trường thay đổi như: Tảo sụp, Kiềm, pH giảm thấp... Vì vậy khi điều trị bệnh bà con nên  kết hợp cải tạo môi trường.

(KS. Hoàng Ngân, Sở NN&PTNT)