BẢN BIÊN TẬP
Người biên tập:
Tên bài: Nghệ An thúc đẩy phát triển nông nghiệp hữu cơ
Nội dung:
Ở Việt Nam, lịch sử canh tác hữu cơ đã hình thành từ lâu, nông nghiệp Việt Nam là ngành có lợi thế bởi tính đa dạng và quy mô sản lượng, nhiều loại nông sản có sản lượng hàng đầu thế giới, có nhiều loại nông sản có tiềm năng nhưng chưa được khai thác hợp lý, do đó diện tích nông nghiệp hữu cơ còn khiêm tốn so với tiềm năng. Nông nghiệp hữu cơ là xu hướng tất yếu, song cách tiếp cận như thế nào ở Việt Nam là một vấn đề đáng quan tâm hiện nay.
Tại Diễn đàn quốc tế về nông nghiệp hữu cơ do Bộ NN & PTNT, tổ chức Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, nông nghiệp hữu cơ là một bộ phận quan trọng của sản xuất nông nghiệp Việt Nam và nông nghiệp Việt Nam phải thành công thì sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước mới thành công. Việt Nam có rất nhiều sản phẩm có thể phát triển nông nghiệp hữu cơ, nên việc yêu cầu hình thành một nền nông nghiệp sạch, thực phẩm sạch cho gần 100 triệu dân Việt Nam và xuất khẩu cho thế giới là điều tất yếu.
Để đáp ứng nhu cầu, thị hiếu của người tiêu dùng và phát triển nông nghiệp bền vững, tỉnh Nghệ An đã và đang hướng nông dân đến việc hình thành vùng, khu vực sản xuất nông nghiệp hữu cơ. Điều này không chỉ giúp nâng cao giá trị sản phẩm, tăng khả năng cạnh tranh mà còn phát triển được nông nghiệp xanh, thân thiện với môi trường.
Năm 2022, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Nghệ An đã chỉ đạo các địa phương tăng cường sản xuất, xây dựng mô hình nông nghiệp hữu cơ, bố trí kinh phí cho các đơn vị trực thuộc để xây dựng mô hình theo hướng hữu cơ. Hiện nay, sở đang xây dựng, tham mưu cho UBND tỉnh ban hành Đề án phát triển nông nghiệp hữu cơ trên địa bàn tỉnh Nghệ An giai đoạn 2022-2030 để đưa vào triển khai thực hiện. Nghệ An cũng đang triển khai xây dựng các cơ chế, chính sách đặc thù của địa phương phục vụ cho phát triển nông nghiệp hữu cơ, đề xuất hỗ trợ kinh phí chứng nhận tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, GMP, HACCP, hữu cơ lần đầu; các chế phẩm vi sinh trong chăn nuôi lợn, gà; sản xuất phân bón hữu cơ vi sinh và chế phẩm vi sinh...
Phát triển nông nghiệp hữu cơ tại Nghệ An đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức bởi thiên tai, khí hậu khắc nghiệt, hạ tầng phụ trợ còn chưa hình thành. Tuy vậy, nhiều người dân, doanh nghiệp đã thực sự táo bạo, nỗ lực, với tình yêu và niềm tin vào mảnh đất xứ Nghệ, trở thành những người "mở đường" cho nông nghiệp và sản phẩm nông nghiệp hữu cơ tại địa phương.
Dự án ứng dụng khoa học và kỹ thuật xây dựng mô hình chuỗi giá trị trong sản xuất rau hữu cơ tại tại Nghệ An do Trạm giống cây trồng công nghệ cao tại thành phố Vinh ký kết với HTX nông nghiệp tổng hợp xã Quỳnh Bảng trong 7 vụ sản xuất từ năm 2019- 2021, diện tích 5 ha với 5 hộ tham gia. Khi thực hiện dự án, Trạm giống cây trồng công nghệ cao hỗ trợ tổ chức giám sát; chứng nhận vùng sản xuất và sản phẩm rau hữu cơ trong 3 năm từ 2019 - 2021; đồng thời hỗ trợ chuyển giao công nghệ, tập huấn, học tập kinh nghiệm sản xuất rau hữu cơ. Theo báo cáo từ HTX nông nghiệp tổng hợp Quỳnh Bảng, sau thời gian thực hiện dự án, mỗi hộ tham gia sản xuất rau màu theo hướng hữu cơ cho năng suất từ 60 - 70 tấn/hộ/năm. Hiện nay xu thế tạo ra sản phẩm sạch là nhu cầu của thị trường rất lớn, xã Quỳnh Bảng đang nhân rộng mô hình do Sở KHCN và UBND huyện làm điểm mô hình. Hiện tại sản phẩm được sản xuất hữu cơ trên địa bàn xã khoảng 6,5 ha, sản phẩm đa dạng; việc tiêu thụ gắn với chế biến thuận lợi đã nâng cao hiệu quả sản xuất trên đơn vị diện tích. Xã chỉ đạo HTX mở rộng thêm 2 ha và chỉ đạo bà con sản xuất da dạng rau củ quả trong vùng sản xuất hướng hữu cơ… trong những năm gần đây, ngành Nông nghiệp huyện Quỳnh Lưu rất chú trọng đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp theo hướng an toàn. Từ đó, đã nhân rộng các mô hình cây ăn trái, rau màu theo hướng hữu cơ, VietGAP, GlobalGAP, để tạo ra sản phẩm an toàn vệ sinh thực phẩm, thân thiện với môi trường.
Một trong những đơn vị tiên phong là Tập đoàn TH với sản phẩm sữa hữu cơ, chuyển đổi đàn bò, đồng cỏ sang chăn nuôi, trồng trọt theo tiêu chuẩn hữu cơ của châu Âu và Mỹ để sản xuất sữa hữu cơ trên chính trang trại rộng lớn tại huyện Nghĩa Đàn, tỉnh Nghệ An. Ngoài Tập đoàn TH, một số mô hình, sản phẩm nông nghiệp hữu cơ của các nhà nông khởi nghiệp cũng rất có triển vọng. Công ty TNHH Vitamin D2 Organic đã xây dựng vùng nguyên liệu hữu cơ tại Hợp tác xã rau củ quả an toàn Nam Anh (huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An), quản lý trực tiếp, giám sát kỹ lưỡng từ khâu chọn giống, chăm trồng đến khâu thu hoạch và chế biến. Các dòng sản phẩm mà công ty phát triển là bữa ăn "eat clean healthy", nước ép nguyên dưỡng chất từ rau, củ, quả và sữa hạt xanh D2. Các sản phẩm tuân thủ 3 không: Không thêm đường nước, không chất bảo quản, không chất phụ gia, giúp thanh lọc, thải độc, hỗ trợ giảm cân an toàn, đẹp da, ngăn ngừa ung thư và bảo vệ sức khỏe. Bao bì sản phẩm sử dụng chai thủy tinh, hộp giấy góp phần bảo vệ môi trường. Hiện Công ty đang xây dựng thêm một vùng nguyên liệu ở vùng núi cao tại huyện Kỳ Sơn để đáp ứng nguồn rau hữu cơ chế biến. Trừ một số loại hạt phải nhập khẩu, còn lại các loại rau, củ đều được chúng tôi tự trồng theo phương thức hữu cơ, bảo đảm được chất lượng cao nhất, tạo ra sản phẩm để bảo vệ sức khỏe cộng đồng, hướng đến lối sống xanh, lành mạnh. Sản phẩm của Công ty TNHH Vitamin D2 Organic giành giải ba tại Cuộc thi tìm kiếm tài năng khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tỉnh Nghệ An mở rộng năm 2021.
Mì rau củ Anpaso của Công ty Cổ phần An An Agri ở huyện Diễn Châu cũng là một sản phẩm nông nghiệp hữu cơ tiêu biểu của tỉnh Nghệ An. Vùng rau nguyên liệu làm ra mì rau củ Anpaso được canh tác hữu cơ theo tiêu chuẩn Tổ chức quốc tế Organic USDA hướng dẫn, bảo toàn đa dạng sinh học, không sử dụng các chất hóa học không có lợi cho sức khỏe con người, cũng như tác động hiệu ứng nhà kính. Cây trồng từ đó phát triển trong điều kiện tự nhiên, ít bị sâu bệnh, là nguyên liệu chế biến các sản phẩm thực phẩm mì rau củ giá trị dinh dưỡng cao, hướng tới văn hóa ăn thanh sạch. Mì rau củ Anpaso đã được Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cấp chứng nhận chất lượng tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm, đủ điều kiện để xuất khẩu sang thị trường Mỹ. Đây là một tấm vé để mì rau củ Anpaso vươn xa tới các thị trường trên thế giới.
Tuy nhiên, trên địa bàn tỉnh Nghệ An, Công ty TNHH Vitamin D2 Organic hay Công ty Cổ phần An An Agri chỉ là số ít ỏi doanh nghiệp tiên phong, đi đầu về sản phẩm nông nghiệp hữu cơ, được thực hiện với quy trình canh tác hữu cơ, khép kín từ khâu nguyên liệu, sản xuất đến chế biến. Có thể thấy, các mô hình nông nghiệp hữu cơ đều xuất phát từ các doanh nghiệp. Họ táo bạo và có tư duy đón đầu nên bước đầu đã thành công với những sản phẩm nông nghiệp hữu cơ. Những mô hình như thế còn ít ỏi, chỉ “đếm trên đầu ngón tay”. Nhìn chung, sản xuất nông nghiệp tại Nghệ An phần lớn đang là sản xuất truyền thống, chạy theo lợi nhuận, chưa quan tâm đến sức khỏe người tiêu dùng.
Khó khăn nhất trong phát triển nông nghiệp hữu cơ ở Nghệ An là làm thế nào để thay đổi thói quen, tập quán canh tác nông nghiệp của người dân. Bởi vì nông nghiệp hữu cơ yêu cầu sử dụng phân bón hữu cơ, các sản phẩm chăm sóc sinh học, không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, phân bón hóa học... Nông nghiệp hữu cơ dễ thì thật dễ nhưng cũng rất khó. Nếu như người dân làm theo đúng quy trình thì rất dễ. Còn người dân không có suy nghĩ chuyển đổi từ sản xuất nông nghiệp thông thường sang sản xuất nông nghiệp hữu cơ mà chạy theo lợi nhuận trước mắt thì rất khó.
Cũng phải công bằng nhìn nhận rằng, sản xuất nông nghiệp ở Nghệ An gặp khó khăn và chậm chân hơn các địa phương khác trong cả nước bởi khí hậu khắc nghiệt và sâu bệnh nhiều. Mặt khác, chi phí sản xuất nông nghiệp hữu cơ rất lớn, đặc biệt là việc đầu tư công sức; nhận thức tiêu dùng của người dân còn chưa hướng tới các sản phẩm hữu cơ và chạy theo các sản phẩm có giá thành rẻ. Một khó khăn nữa trong sản xuất nông nghiệp hữu cơ ở Nghệ An là đất đai quy hoạch manh mún, nhỏ lẻ nên việc tạo ra vùng đệm cho sản xuất hữu cơ rất khó khăn.
Theo đánh giá của các nhà làm nông nghiệp, tại Nghệ An, các mô hình khuyến nông chỉ thực hiện trong vòng một năm và mới chỉ dừng lại ở tính chất mô phỏng, làm điểm tham quan cho bà con nên khi chương trình kết thúc thì mô hình cũng “chết” theo. Muốn làm được nông nghiệp hữu cơ cần quy hoạch được những cánh đồng lớn, đầu tư “dài hơi” hơn bởi sản xuất hữu cơ cần nhiều quy trình, đặc biệt là giai đoạn chuyển đổi. Sau giai đoạn chuyển đổi mới được tính là giai đoạn sản xuất hữu cơ. Thời gian chuyển đổi cũng tùy từng loại cây, cây trồng lâu năm phải 18 tháng, cây ngắn ngày 6 tháng. Do vậy, các dự án khuyến nông hữu cơ cần thời gian từ 3 đến 5 năm, hỗ trợ người nông dân từ khâu sản xuất đến khi tiêu thụ và sau đó phát triển thành vùng sản xuất nông nghiệp hữu cơ.
Như vậy, nếu UBND tỉnh Nghệ An ban hành Đề án phát triển nông nghiệp hữu cơ trên địa bàn tỉnh Nghệ An giai đoạn 2022-2030 để đưa vào triển khai thực hiện. Nghệ An cũng đang triển khai xây dựng các cơ chế, chính sách đặc thù của địa phương phục vụ cho phát triển nông nghiệp hữu cơ, đề xuất hỗ trợ kinh phí chứng nhận tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, GMP, HACCP, hữu cơ lần đầu; các chế phẩm vi sinh trong chăn nuôi lợn, gà; sản xuất phân bón hữu cơ vi sinh và chế phẩm vi sinh...Những động thái này nếu được thực thi sớm sẽ tạo động lực cho các tập thể, cá nhân muốn làm nông nghiệp hữu cơ.
Để sản xuất nông nghiệp hữu cơ phát triển đòi hỏi sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, xã hội và hơn hết là sự chỉ đạo của chính quyền địa phương trong khâu quy hoạch, ban hành chính sách, sớm hoàn chỉnh, ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn cụ thể về các sản phẩm nông nghiệp hữu cơ, hỗ trợ các địa phương xây dựng mô hình điểm về sản xuất nông nghiệp hữu cơ. Đặc biệt, công tác tuyên truyền sản xuất nông nghiệp hữu cơ cho người dân phải sâu rộng hơn , vì mục tiêu bảo đảm sức khỏe cộng đồng và góp phần bảo vệ môi trường bền vững./.
Tại Diễn đàn quốc tế về nông nghiệp hữu cơ do Bộ NN & PTNT, tổ chức Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, nông nghiệp hữu cơ là một bộ phận quan trọng của sản xuất nông nghiệp Việt Nam và nông nghiệp Việt Nam phải thành công thì sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước mới thành công. Việt Nam có rất nhiều sản phẩm có thể phát triển nông nghiệp hữu cơ, nên việc yêu cầu hình thành một nền nông nghiệp sạch, thực phẩm sạch cho gần 100 triệu dân Việt Nam và xuất khẩu cho thế giới là điều tất yếu.
Năm 2022, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Nghệ An đã chỉ đạo các địa phương tăng cường sản xuất, xây dựng mô hình nông nghiệp hữu cơ, bố trí kinh phí cho các đơn vị trực thuộc để xây dựng mô hình theo hướng hữu cơ. Hiện nay, sở đang xây dựng, tham mưu cho UBND tỉnh ban hành Đề án phát triển nông nghiệp hữu cơ trên địa bàn tỉnh Nghệ An giai đoạn 2022-2030 để đưa vào triển khai thực hiện. Nghệ An cũng đang triển khai xây dựng các cơ chế, chính sách đặc thù của địa phương phục vụ cho phát triển nông nghiệp hữu cơ, đề xuất hỗ trợ kinh phí chứng nhận tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, GMP, HACCP, hữu cơ lần đầu; các chế phẩm vi sinh trong chăn nuôi lợn, gà; sản xuất phân bón hữu cơ vi sinh và chế phẩm vi sinh...
Phát triển nông nghiệp hữu cơ tại Nghệ An đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức bởi thiên tai, khí hậu khắc nghiệt, hạ tầng phụ trợ còn chưa hình thành. Tuy vậy, nhiều người dân, doanh nghiệp đã thực sự táo bạo, nỗ lực, với tình yêu và niềm tin vào mảnh đất xứ Nghệ, trở thành những người "mở đường" cho nông nghiệp và sản phẩm nông nghiệp hữu cơ tại địa phương. Dự án ứng dụng khoa học và kỹ thuật xây dựng mô hình chuỗi giá trị trong sản xuất rau hữu cơ tại tại Nghệ An do Trạm giống cây trồng công nghệ cao tại thành phố Vinh ký kết với HTX nông nghiệp tổng hợp xã Quỳnh Bảng trong 7 vụ sản xuất từ năm 2019- 2021, diện tích 5 ha với 5 hộ tham gia. Khi thực hiện dự án, Trạm giống cây trồng công nghệ cao hỗ trợ tổ chức giám sát; chứng nhận vùng sản xuất và sản phẩm rau hữu cơ trong 3 năm từ 2019 - 2021; đồng thời hỗ trợ chuyển giao công nghệ, tập huấn, học tập kinh nghiệm sản xuất rau hữu cơ. Theo báo cáo từ HTX nông nghiệp tổng hợp Quỳnh Bảng, sau thời gian thực hiện dự án, mỗi hộ tham gia sản xuất rau màu theo hướng hữu cơ cho năng suất từ 60 - 70 tấn/hộ/năm. Hiện nay xu thế tạo ra sản phẩm sạch là nhu cầu của thị trường rất lớn, xã Quỳnh Bảng đang nhân rộng mô hình do Sở KHCN và UBND huyện làm điểm mô hình. Hiện tại sản phẩm được sản xuất hữu cơ trên địa bàn xã khoảng 6,5 ha, sản phẩm đa dạng; việc tiêu thụ gắn với chế biến thuận lợi đã nâng cao hiệu quả sản xuất trên đơn vị diện tích. Xã chỉ đạo HTX mở rộng thêm 2 ha và chỉ đạo bà con sản xuất da dạng rau củ quả trong vùng sản xuất hướng hữu cơ… trong những năm gần đây, ngành Nông nghiệp huyện Quỳnh Lưu rất chú trọng đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp theo hướng an toàn. Từ đó, đã nhân rộng các mô hình cây ăn trái, rau màu theo hướng hữu cơ, VietGAP, GlobalGAP, để tạo ra sản phẩm an toàn vệ sinh thực phẩm, thân thiện với môi trường.
Một trong những đơn vị tiên phong là Tập đoàn TH với sản phẩm sữa hữu cơ, chuyển đổi đàn bò, đồng cỏ sang chăn nuôi, trồng trọt theo tiêu chuẩn hữu cơ của châu Âu và Mỹ để sản xuất sữa hữu cơ trên chính trang trại rộng lớn tại huyện Nghĩa Đàn, tỉnh Nghệ An. Ngoài Tập đoàn TH, một số mô hình, sản phẩm nông nghiệp hữu cơ của các nhà nông khởi nghiệp cũng rất có triển vọng. Công ty TNHH Vitamin D2 Organic đã xây dựng vùng nguyên liệu hữu cơ tại Hợp tác xã rau củ quả an toàn Nam Anh (huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An), quản lý trực tiếp, giám sát kỹ lưỡng từ khâu chọn giống, chăm trồng đến khâu thu hoạch và chế biến. Các dòng sản phẩm mà công ty phát triển là bữa ăn "eat clean healthy", nước ép nguyên dưỡng chất từ rau, củ, quả và sữa hạt xanh D2. Các sản phẩm tuân thủ 3 không: Không thêm đường nước, không chất bảo quản, không chất phụ gia, giúp thanh lọc, thải độc, hỗ trợ giảm cân an toàn, đẹp da, ngăn ngừa ung thư và bảo vệ sức khỏe. Bao bì sản phẩm sử dụng chai thủy tinh, hộp giấy góp phần bảo vệ môi trường. Hiện Công ty đang xây dựng thêm một vùng nguyên liệu ở vùng núi cao tại huyện Kỳ Sơn để đáp ứng nguồn rau hữu cơ chế biến. Trừ một số loại hạt phải nhập khẩu, còn lại các loại rau, củ đều được chúng tôi tự trồng theo phương thức hữu cơ, bảo đảm được chất lượng cao nhất, tạo ra sản phẩm để bảo vệ sức khỏe cộng đồng, hướng đến lối sống xanh, lành mạnh. Sản phẩm của Công ty TNHH Vitamin D2 Organic giành giải ba tại Cuộc thi tìm kiếm tài năng khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tỉnh Nghệ An mở rộng năm 2021.
Mì rau củ Anpaso của Công ty Cổ phần An An Agri ở huyện Diễn Châu cũng là một sản phẩm nông nghiệp hữu cơ tiêu biểu của tỉnh Nghệ An. Vùng rau nguyên liệu làm ra mì rau củ Anpaso được canh tác hữu cơ theo tiêu chuẩn Tổ chức quốc tế Organic USDA hướng dẫn, bảo toàn đa dạng sinh học, không sử dụng các chất hóa học không có lợi cho sức khỏe con người, cũng như tác động hiệu ứng nhà kính. Cây trồng từ đó phát triển trong điều kiện tự nhiên, ít bị sâu bệnh, là nguyên liệu chế biến các sản phẩm thực phẩm mì rau củ giá trị dinh dưỡng cao, hướng tới văn hóa ăn thanh sạch. Mì rau củ Anpaso đã được Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cấp chứng nhận chất lượng tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm, đủ điều kiện để xuất khẩu sang thị trường Mỹ. Đây là một tấm vé để mì rau củ Anpaso vươn xa tới các thị trường trên thế giới.
Tuy nhiên, trên địa bàn tỉnh Nghệ An, Công ty TNHH Vitamin D2 Organic hay Công ty Cổ phần An An Agri chỉ là số ít ỏi doanh nghiệp tiên phong, đi đầu về sản phẩm nông nghiệp hữu cơ, được thực hiện với quy trình canh tác hữu cơ, khép kín từ khâu nguyên liệu, sản xuất đến chế biến. Có thể thấy, các mô hình nông nghiệp hữu cơ đều xuất phát từ các doanh nghiệp. Họ táo bạo và có tư duy đón đầu nên bước đầu đã thành công với những sản phẩm nông nghiệp hữu cơ. Những mô hình như thế còn ít ỏi, chỉ “đếm trên đầu ngón tay”. Nhìn chung, sản xuất nông nghiệp tại Nghệ An phần lớn đang là sản xuất truyền thống, chạy theo lợi nhuận, chưa quan tâm đến sức khỏe người tiêu dùng.
Khó khăn nhất trong phát triển nông nghiệp hữu cơ ở Nghệ An là làm thế nào để thay đổi thói quen, tập quán canh tác nông nghiệp của người dân. Bởi vì nông nghiệp hữu cơ yêu cầu sử dụng phân bón hữu cơ, các sản phẩm chăm sóc sinh học, không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, phân bón hóa học... Nông nghiệp hữu cơ dễ thì thật dễ nhưng cũng rất khó. Nếu như người dân làm theo đúng quy trình thì rất dễ. Còn người dân không có suy nghĩ chuyển đổi từ sản xuất nông nghiệp thông thường sang sản xuất nông nghiệp hữu cơ mà chạy theo lợi nhuận trước mắt thì rất khó.
Cũng phải công bằng nhìn nhận rằng, sản xuất nông nghiệp ở Nghệ An gặp khó khăn và chậm chân hơn các địa phương khác trong cả nước bởi khí hậu khắc nghiệt và sâu bệnh nhiều. Mặt khác, chi phí sản xuất nông nghiệp hữu cơ rất lớn, đặc biệt là việc đầu tư công sức; nhận thức tiêu dùng của người dân còn chưa hướng tới các sản phẩm hữu cơ và chạy theo các sản phẩm có giá thành rẻ. Một khó khăn nữa trong sản xuất nông nghiệp hữu cơ ở Nghệ An là đất đai quy hoạch manh mún, nhỏ lẻ nên việc tạo ra vùng đệm cho sản xuất hữu cơ rất khó khăn.
Theo đánh giá của các nhà làm nông nghiệp, tại Nghệ An, các mô hình khuyến nông chỉ thực hiện trong vòng một năm và mới chỉ dừng lại ở tính chất mô phỏng, làm điểm tham quan cho bà con nên khi chương trình kết thúc thì mô hình cũng “chết” theo. Muốn làm được nông nghiệp hữu cơ cần quy hoạch được những cánh đồng lớn, đầu tư “dài hơi” hơn bởi sản xuất hữu cơ cần nhiều quy trình, đặc biệt là giai đoạn chuyển đổi. Sau giai đoạn chuyển đổi mới được tính là giai đoạn sản xuất hữu cơ. Thời gian chuyển đổi cũng tùy từng loại cây, cây trồng lâu năm phải 18 tháng, cây ngắn ngày 6 tháng. Do vậy, các dự án khuyến nông hữu cơ cần thời gian từ 3 đến 5 năm, hỗ trợ người nông dân từ khâu sản xuất đến khi tiêu thụ và sau đó phát triển thành vùng sản xuất nông nghiệp hữu cơ.
Như vậy, nếu UBND tỉnh Nghệ An ban hành Đề án phát triển nông nghiệp hữu cơ trên địa bàn tỉnh Nghệ An giai đoạn 2022-2030 để đưa vào triển khai thực hiện. Nghệ An cũng đang triển khai xây dựng các cơ chế, chính sách đặc thù của địa phương phục vụ cho phát triển nông nghiệp hữu cơ, đề xuất hỗ trợ kinh phí chứng nhận tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, GMP, HACCP, hữu cơ lần đầu; các chế phẩm vi sinh trong chăn nuôi lợn, gà; sản xuất phân bón hữu cơ vi sinh và chế phẩm vi sinh...Những động thái này nếu được thực thi sớm sẽ tạo động lực cho các tập thể, cá nhân muốn làm nông nghiệp hữu cơ.
Để sản xuất nông nghiệp hữu cơ phát triển đòi hỏi sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, xã hội và hơn hết là sự chỉ đạo của chính quyền địa phương trong khâu quy hoạch, ban hành chính sách, sớm hoàn chỉnh, ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn cụ thể về các sản phẩm nông nghiệp hữu cơ, hỗ trợ các địa phương xây dựng mô hình điểm về sản xuất nông nghiệp hữu cơ. Đặc biệt, công tác tuyên truyền sản xuất nông nghiệp hữu cơ cho người dân phải sâu rộng hơn , vì mục tiêu bảo đảm sức khỏe cộng đồng và góp phần bảo vệ môi trường bền vững./.
NHUẬN BÚT
Tác giả: Minh Hoàng
Tiêu đề: Nghệ An thúc đẩy phát triển nông nghiệp hữu cơ
Ngày xuất bản: ngày 27 tháng 02 năm 2022
Nội dung:
Ở Việt Nam, lịch sử canh tác hữu cơ đã hình thành từ lâu, nông nghiệp Việt Nam là ngành có lợi thế bởi tính đa dạng và quy mô sản lượng, nhiều loại nông sản có sản lượng hàng đầu thế giới, có nhiều loại nông sản có tiềm năng nhưng chưa được khai thác hợp lý, do đó diện tích nông nghiệp hữu cơ còn khiêm tốn so với tiềm năng. Nông nghiệp hữu cơ là xu hướng tất yếu, song cách tiếp cận như thế nào ở Việt Nam là một vấn đề đáng quan tâm hiện nay.
Tại Diễn đàn quốc tế về nông nghiệp hữu cơ do Bộ NN & PTNT, tổ chức Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, nông nghiệp hữu cơ là một bộ phận quan trọng của sản xuất nông nghiệp Việt Nam và nông nghiệp Việt Nam phải thành công thì sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước mới thành công. Việt Nam có rất nhiều sản phẩm có thể phát triển nông nghiệp hữu cơ, nên việc yêu cầu hình thành một nền nông nghiệp sạch, thực phẩm sạch cho gần 100 triệu dân Việt Nam và xuất khẩu cho thế giới là điều tất yếu.
Để đáp ứng nhu cầu, thị hiếu của người tiêu dùng và phát triển nông nghiệp bền vững, tỉnh Nghệ An đã và đang hướng nông dân đến việc hình thành vùng, khu vực sản xuất nông nghiệp hữu cơ. Điều này không chỉ giúp nâng cao giá trị sản phẩm, tăng khả năng cạnh tranh mà còn phát triển được nông nghiệp xanh, thân thiện với môi trường.
Năm 2022, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Nghệ An đã chỉ đạo các địa phương tăng cường sản xuất, xây dựng mô hình nông nghiệp hữu cơ, bố trí kinh phí cho các đơn vị trực thuộc để xây dựng mô hình theo hướng hữu cơ. Hiện nay, sở đang xây dựng, tham mưu cho UBND tỉnh ban hành Đề án phát triển nông nghiệp hữu cơ trên địa bàn tỉnh Nghệ An giai đoạn 2022-2030 để đưa vào triển khai thực hiện. Nghệ An cũng đang triển khai xây dựng các cơ chế, chính sách đặc thù của địa phương phục vụ cho phát triển nông nghiệp hữu cơ, đề xuất hỗ trợ kinh phí chứng nhận tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, GMP, HACCP, hữu cơ lần đầu; các chế phẩm vi sinh trong chăn nuôi lợn, gà; sản xuất phân bón hữu cơ vi sinh và chế phẩm vi sinh...
Phát triển nông nghiệp hữu cơ tại Nghệ An đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức bởi thiên tai, khí hậu khắc nghiệt, hạ tầng phụ trợ còn chưa hình thành. Tuy vậy, nhiều người dân, doanh nghiệp đã thực sự táo bạo, nỗ lực, với tình yêu và niềm tin vào mảnh đất xứ Nghệ, trở thành những người "mở đường" cho nông nghiệp và sản phẩm nông nghiệp hữu cơ tại địa phương.
Dự án ứng dụng khoa học và kỹ thuật xây dựng mô hình chuỗi giá trị trong sản xuất rau hữu cơ tại tại Nghệ An do Trạm giống cây trồng công nghệ cao tại thành phố Vinh ký kết với HTX nông nghiệp tổng hợp xã Quỳnh Bảng trong 7 vụ sản xuất từ năm 2019- 2021, diện tích 5 ha với 5 hộ tham gia. Khi thực hiện dự án, Trạm giống cây trồng công nghệ cao hỗ trợ tổ chức giám sát; chứng nhận vùng sản xuất và sản phẩm rau hữu cơ trong 3 năm từ 2019 - 2021; đồng thời hỗ trợ chuyển giao công nghệ, tập huấn, học tập kinh nghiệm sản xuất rau hữu cơ. Theo báo cáo từ HTX nông nghiệp tổng hợp Quỳnh Bảng, sau thời gian thực hiện dự án, mỗi hộ tham gia sản xuất rau màu theo hướng hữu cơ cho năng suất từ 60 - 70 tấn/hộ/năm. Hiện nay xu thế tạo ra sản phẩm sạch là nhu cầu của thị trường rất lớn, xã Quỳnh Bảng đang nhân rộng mô hình do Sở KHCN và UBND huyện làm điểm mô hình. Hiện tại sản phẩm được sản xuất hữu cơ trên địa bàn xã khoảng 6,5 ha, sản phẩm đa dạng; việc tiêu thụ gắn với chế biến thuận lợi đã nâng cao hiệu quả sản xuất trên đơn vị diện tích. Xã chỉ đạo HTX mở rộng thêm 2 ha và chỉ đạo bà con sản xuất da dạng rau củ quả trong vùng sản xuất hướng hữu cơ… trong những năm gần đây, ngành Nông nghiệp huyện Quỳnh Lưu rất chú trọng đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp theo hướng an toàn. Từ đó, đã nhân rộng các mô hình cây ăn trái, rau màu theo hướng hữu cơ, VietGAP, GlobalGAP, để tạo ra sản phẩm an toàn vệ sinh thực phẩm, thân thiện với môi trường.
Một trong những đơn vị tiên phong là Tập đoàn TH với sản phẩm sữa hữu cơ, chuyển đổi đàn bò, đồng cỏ sang chăn nuôi, trồng trọt theo tiêu chuẩn hữu cơ của châu Âu và Mỹ để sản xuất sữa hữu cơ trên chính trang trại rộng lớn tại huyện Nghĩa Đàn, tỉnh Nghệ An. Ngoài Tập đoàn TH, một số mô hình, sản phẩm nông nghiệp hữu cơ của các nhà nông khởi nghiệp cũng rất có triển vọng. Công ty TNHH Vitamin D2 Organic đã xây dựng vùng nguyên liệu hữu cơ tại Hợp tác xã rau củ quả an toàn Nam Anh (huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An), quản lý trực tiếp, giám sát kỹ lưỡng từ khâu chọn giống, chăm trồng đến khâu thu hoạch và chế biến. Các dòng sản phẩm mà công ty phát triển là bữa ăn "eat clean healthy", nước ép nguyên dưỡng chất từ rau, củ, quả và sữa hạt xanh D2. Các sản phẩm tuân thủ 3 không: Không thêm đường nước, không chất bảo quản, không chất phụ gia, giúp thanh lọc, thải độc, hỗ trợ giảm cân an toàn, đẹp da, ngăn ngừa ung thư và bảo vệ sức khỏe. Bao bì sản phẩm sử dụng chai thủy tinh, hộp giấy góp phần bảo vệ môi trường. Hiện Công ty đang xây dựng thêm một vùng nguyên liệu ở vùng núi cao tại huyện Kỳ Sơn để đáp ứng nguồn rau hữu cơ chế biến. Trừ một số loại hạt phải nhập khẩu, còn lại các loại rau, củ đều được chúng tôi tự trồng theo phương thức hữu cơ, bảo đảm được chất lượng cao nhất, tạo ra sản phẩm để bảo vệ sức khỏe cộng đồng, hướng đến lối sống xanh, lành mạnh. Sản phẩm của Công ty TNHH Vitamin D2 Organic giành giải ba tại Cuộc thi tìm kiếm tài năng khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tỉnh Nghệ An mở rộng năm 2021.
Mì rau củ Anpaso của Công ty Cổ phần An An Agri ở huyện Diễn Châu cũng là một sản phẩm nông nghiệp hữu cơ tiêu biểu của tỉnh Nghệ An. Vùng rau nguyên liệu làm ra mì rau củ Anpaso được canh tác hữu cơ theo tiêu chuẩn Tổ chức quốc tế Organic USDA hướng dẫn, bảo toàn đa dạng sinh học, không sử dụng các chất hóa học không có lợi cho sức khỏe con người, cũng như tác động hiệu ứng nhà kính. Cây trồng từ đó phát triển trong điều kiện tự nhiên, ít bị sâu bệnh, là nguyên liệu chế biến các sản phẩm thực phẩm mì rau củ giá trị dinh dưỡng cao, hướng tới văn hóa ăn thanh sạch. Mì rau củ Anpaso đã được Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cấp chứng nhận chất lượng tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm, đủ điều kiện để xuất khẩu sang thị trường Mỹ. Đây là một tấm vé để mì rau củ Anpaso vươn xa tới các thị trường trên thế giới.
Tuy nhiên, trên địa bàn tỉnh Nghệ An, Công ty TNHH Vitamin D2 Organic hay Công ty Cổ phần An An Agri chỉ là số ít ỏi doanh nghiệp tiên phong, đi đầu về sản phẩm nông nghiệp hữu cơ, được thực hiện với quy trình canh tác hữu cơ, khép kín từ khâu nguyên liệu, sản xuất đến chế biến. Có thể thấy, các mô hình nông nghiệp hữu cơ đều xuất phát từ các doanh nghiệp. Họ táo bạo và có tư duy đón đầu nên bước đầu đã thành công với những sản phẩm nông nghiệp hữu cơ. Những mô hình như thế còn ít ỏi, chỉ “đếm trên đầu ngón tay”. Nhìn chung, sản xuất nông nghiệp tại Nghệ An phần lớn đang là sản xuất truyền thống, chạy theo lợi nhuận, chưa quan tâm đến sức khỏe người tiêu dùng.
Khó khăn nhất trong phát triển nông nghiệp hữu cơ ở Nghệ An là làm thế nào để thay đổi thói quen, tập quán canh tác nông nghiệp của người dân. Bởi vì nông nghiệp hữu cơ yêu cầu sử dụng phân bón hữu cơ, các sản phẩm chăm sóc sinh học, không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, phân bón hóa học... Nông nghiệp hữu cơ dễ thì thật dễ nhưng cũng rất khó. Nếu như người dân làm theo đúng quy trình thì rất dễ. Còn người dân không có suy nghĩ chuyển đổi từ sản xuất nông nghiệp thông thường sang sản xuất nông nghiệp hữu cơ mà chạy theo lợi nhuận trước mắt thì rất khó.
Cũng phải công bằng nhìn nhận rằng, sản xuất nông nghiệp ở Nghệ An gặp khó khăn và chậm chân hơn các địa phương khác trong cả nước bởi khí hậu khắc nghiệt và sâu bệnh nhiều. Mặt khác, chi phí sản xuất nông nghiệp hữu cơ rất lớn, đặc biệt là việc đầu tư công sức; nhận thức tiêu dùng của người dân còn chưa hướng tới các sản phẩm hữu cơ và chạy theo các sản phẩm có giá thành rẻ. Một khó khăn nữa trong sản xuất nông nghiệp hữu cơ ở Nghệ An là đất đai quy hoạch manh mún, nhỏ lẻ nên việc tạo ra vùng đệm cho sản xuất hữu cơ rất khó khăn.
Theo đánh giá của các nhà làm nông nghiệp, tại Nghệ An, các mô hình khuyến nông chỉ thực hiện trong vòng một năm và mới chỉ dừng lại ở tính chất mô phỏng, làm điểm tham quan cho bà con nên khi chương trình kết thúc thì mô hình cũng “chết” theo. Muốn làm được nông nghiệp hữu cơ cần quy hoạch được những cánh đồng lớn, đầu tư “dài hơi” hơn bởi sản xuất hữu cơ cần nhiều quy trình, đặc biệt là giai đoạn chuyển đổi. Sau giai đoạn chuyển đổi mới được tính là giai đoạn sản xuất hữu cơ. Thời gian chuyển đổi cũng tùy từng loại cây, cây trồng lâu năm phải 18 tháng, cây ngắn ngày 6 tháng. Do vậy, các dự án khuyến nông hữu cơ cần thời gian từ 3 đến 5 năm, hỗ trợ người nông dân từ khâu sản xuất đến khi tiêu thụ và sau đó phát triển thành vùng sản xuất nông nghiệp hữu cơ.
Như vậy, nếu UBND tỉnh Nghệ An ban hành Đề án phát triển nông nghiệp hữu cơ trên địa bàn tỉnh Nghệ An giai đoạn 2022-2030 để đưa vào triển khai thực hiện. Nghệ An cũng đang triển khai xây dựng các cơ chế, chính sách đặc thù của địa phương phục vụ cho phát triển nông nghiệp hữu cơ, đề xuất hỗ trợ kinh phí chứng nhận tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, GMP, HACCP, hữu cơ lần đầu; các chế phẩm vi sinh trong chăn nuôi lợn, gà; sản xuất phân bón hữu cơ vi sinh và chế phẩm vi sinh...Những động thái này nếu được thực thi sớm sẽ tạo động lực cho các tập thể, cá nhân muốn làm nông nghiệp hữu cơ.
Để sản xuất nông nghiệp hữu cơ phát triển đòi hỏi sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, xã hội và hơn hết là sự chỉ đạo của chính quyền địa phương trong khâu quy hoạch, ban hành chính sách, sớm hoàn chỉnh, ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn cụ thể về các sản phẩm nông nghiệp hữu cơ, hỗ trợ các địa phương xây dựng mô hình điểm về sản xuất nông nghiệp hữu cơ. Đặc biệt, công tác tuyên truyền sản xuất nông nghiệp hữu cơ cho người dân phải sâu rộng hơn , vì mục tiêu bảo đảm sức khỏe cộng đồng và góp phần bảo vệ môi trường bền vững./.
Tại Diễn đàn quốc tế về nông nghiệp hữu cơ do Bộ NN & PTNT, tổ chức Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, nông nghiệp hữu cơ là một bộ phận quan trọng của sản xuất nông nghiệp Việt Nam và nông nghiệp Việt Nam phải thành công thì sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước mới thành công. Việt Nam có rất nhiều sản phẩm có thể phát triển nông nghiệp hữu cơ, nên việc yêu cầu hình thành một nền nông nghiệp sạch, thực phẩm sạch cho gần 100 triệu dân Việt Nam và xuất khẩu cho thế giới là điều tất yếu.
Năm 2022, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Nghệ An đã chỉ đạo các địa phương tăng cường sản xuất, xây dựng mô hình nông nghiệp hữu cơ, bố trí kinh phí cho các đơn vị trực thuộc để xây dựng mô hình theo hướng hữu cơ. Hiện nay, sở đang xây dựng, tham mưu cho UBND tỉnh ban hành Đề án phát triển nông nghiệp hữu cơ trên địa bàn tỉnh Nghệ An giai đoạn 2022-2030 để đưa vào triển khai thực hiện. Nghệ An cũng đang triển khai xây dựng các cơ chế, chính sách đặc thù của địa phương phục vụ cho phát triển nông nghiệp hữu cơ, đề xuất hỗ trợ kinh phí chứng nhận tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, GMP, HACCP, hữu cơ lần đầu; các chế phẩm vi sinh trong chăn nuôi lợn, gà; sản xuất phân bón hữu cơ vi sinh và chế phẩm vi sinh...
Phát triển nông nghiệp hữu cơ tại Nghệ An đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức bởi thiên tai, khí hậu khắc nghiệt, hạ tầng phụ trợ còn chưa hình thành. Tuy vậy, nhiều người dân, doanh nghiệp đã thực sự táo bạo, nỗ lực, với tình yêu và niềm tin vào mảnh đất xứ Nghệ, trở thành những người "mở đường" cho nông nghiệp và sản phẩm nông nghiệp hữu cơ tại địa phương. Dự án ứng dụng khoa học và kỹ thuật xây dựng mô hình chuỗi giá trị trong sản xuất rau hữu cơ tại tại Nghệ An do Trạm giống cây trồng công nghệ cao tại thành phố Vinh ký kết với HTX nông nghiệp tổng hợp xã Quỳnh Bảng trong 7 vụ sản xuất từ năm 2019- 2021, diện tích 5 ha với 5 hộ tham gia. Khi thực hiện dự án, Trạm giống cây trồng công nghệ cao hỗ trợ tổ chức giám sát; chứng nhận vùng sản xuất và sản phẩm rau hữu cơ trong 3 năm từ 2019 - 2021; đồng thời hỗ trợ chuyển giao công nghệ, tập huấn, học tập kinh nghiệm sản xuất rau hữu cơ. Theo báo cáo từ HTX nông nghiệp tổng hợp Quỳnh Bảng, sau thời gian thực hiện dự án, mỗi hộ tham gia sản xuất rau màu theo hướng hữu cơ cho năng suất từ 60 - 70 tấn/hộ/năm. Hiện nay xu thế tạo ra sản phẩm sạch là nhu cầu của thị trường rất lớn, xã Quỳnh Bảng đang nhân rộng mô hình do Sở KHCN và UBND huyện làm điểm mô hình. Hiện tại sản phẩm được sản xuất hữu cơ trên địa bàn xã khoảng 6,5 ha, sản phẩm đa dạng; việc tiêu thụ gắn với chế biến thuận lợi đã nâng cao hiệu quả sản xuất trên đơn vị diện tích. Xã chỉ đạo HTX mở rộng thêm 2 ha và chỉ đạo bà con sản xuất da dạng rau củ quả trong vùng sản xuất hướng hữu cơ… trong những năm gần đây, ngành Nông nghiệp huyện Quỳnh Lưu rất chú trọng đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp theo hướng an toàn. Từ đó, đã nhân rộng các mô hình cây ăn trái, rau màu theo hướng hữu cơ, VietGAP, GlobalGAP, để tạo ra sản phẩm an toàn vệ sinh thực phẩm, thân thiện với môi trường.
Một trong những đơn vị tiên phong là Tập đoàn TH với sản phẩm sữa hữu cơ, chuyển đổi đàn bò, đồng cỏ sang chăn nuôi, trồng trọt theo tiêu chuẩn hữu cơ của châu Âu và Mỹ để sản xuất sữa hữu cơ trên chính trang trại rộng lớn tại huyện Nghĩa Đàn, tỉnh Nghệ An. Ngoài Tập đoàn TH, một số mô hình, sản phẩm nông nghiệp hữu cơ của các nhà nông khởi nghiệp cũng rất có triển vọng. Công ty TNHH Vitamin D2 Organic đã xây dựng vùng nguyên liệu hữu cơ tại Hợp tác xã rau củ quả an toàn Nam Anh (huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An), quản lý trực tiếp, giám sát kỹ lưỡng từ khâu chọn giống, chăm trồng đến khâu thu hoạch và chế biến. Các dòng sản phẩm mà công ty phát triển là bữa ăn "eat clean healthy", nước ép nguyên dưỡng chất từ rau, củ, quả và sữa hạt xanh D2. Các sản phẩm tuân thủ 3 không: Không thêm đường nước, không chất bảo quản, không chất phụ gia, giúp thanh lọc, thải độc, hỗ trợ giảm cân an toàn, đẹp da, ngăn ngừa ung thư và bảo vệ sức khỏe. Bao bì sản phẩm sử dụng chai thủy tinh, hộp giấy góp phần bảo vệ môi trường. Hiện Công ty đang xây dựng thêm một vùng nguyên liệu ở vùng núi cao tại huyện Kỳ Sơn để đáp ứng nguồn rau hữu cơ chế biến. Trừ một số loại hạt phải nhập khẩu, còn lại các loại rau, củ đều được chúng tôi tự trồng theo phương thức hữu cơ, bảo đảm được chất lượng cao nhất, tạo ra sản phẩm để bảo vệ sức khỏe cộng đồng, hướng đến lối sống xanh, lành mạnh. Sản phẩm của Công ty TNHH Vitamin D2 Organic giành giải ba tại Cuộc thi tìm kiếm tài năng khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tỉnh Nghệ An mở rộng năm 2021.
Mì rau củ Anpaso của Công ty Cổ phần An An Agri ở huyện Diễn Châu cũng là một sản phẩm nông nghiệp hữu cơ tiêu biểu của tỉnh Nghệ An. Vùng rau nguyên liệu làm ra mì rau củ Anpaso được canh tác hữu cơ theo tiêu chuẩn Tổ chức quốc tế Organic USDA hướng dẫn, bảo toàn đa dạng sinh học, không sử dụng các chất hóa học không có lợi cho sức khỏe con người, cũng như tác động hiệu ứng nhà kính. Cây trồng từ đó phát triển trong điều kiện tự nhiên, ít bị sâu bệnh, là nguyên liệu chế biến các sản phẩm thực phẩm mì rau củ giá trị dinh dưỡng cao, hướng tới văn hóa ăn thanh sạch. Mì rau củ Anpaso đã được Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cấp chứng nhận chất lượng tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm, đủ điều kiện để xuất khẩu sang thị trường Mỹ. Đây là một tấm vé để mì rau củ Anpaso vươn xa tới các thị trường trên thế giới.
Tuy nhiên, trên địa bàn tỉnh Nghệ An, Công ty TNHH Vitamin D2 Organic hay Công ty Cổ phần An An Agri chỉ là số ít ỏi doanh nghiệp tiên phong, đi đầu về sản phẩm nông nghiệp hữu cơ, được thực hiện với quy trình canh tác hữu cơ, khép kín từ khâu nguyên liệu, sản xuất đến chế biến. Có thể thấy, các mô hình nông nghiệp hữu cơ đều xuất phát từ các doanh nghiệp. Họ táo bạo và có tư duy đón đầu nên bước đầu đã thành công với những sản phẩm nông nghiệp hữu cơ. Những mô hình như thế còn ít ỏi, chỉ “đếm trên đầu ngón tay”. Nhìn chung, sản xuất nông nghiệp tại Nghệ An phần lớn đang là sản xuất truyền thống, chạy theo lợi nhuận, chưa quan tâm đến sức khỏe người tiêu dùng.
Khó khăn nhất trong phát triển nông nghiệp hữu cơ ở Nghệ An là làm thế nào để thay đổi thói quen, tập quán canh tác nông nghiệp của người dân. Bởi vì nông nghiệp hữu cơ yêu cầu sử dụng phân bón hữu cơ, các sản phẩm chăm sóc sinh học, không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, phân bón hóa học... Nông nghiệp hữu cơ dễ thì thật dễ nhưng cũng rất khó. Nếu như người dân làm theo đúng quy trình thì rất dễ. Còn người dân không có suy nghĩ chuyển đổi từ sản xuất nông nghiệp thông thường sang sản xuất nông nghiệp hữu cơ mà chạy theo lợi nhuận trước mắt thì rất khó.
Cũng phải công bằng nhìn nhận rằng, sản xuất nông nghiệp ở Nghệ An gặp khó khăn và chậm chân hơn các địa phương khác trong cả nước bởi khí hậu khắc nghiệt và sâu bệnh nhiều. Mặt khác, chi phí sản xuất nông nghiệp hữu cơ rất lớn, đặc biệt là việc đầu tư công sức; nhận thức tiêu dùng của người dân còn chưa hướng tới các sản phẩm hữu cơ và chạy theo các sản phẩm có giá thành rẻ. Một khó khăn nữa trong sản xuất nông nghiệp hữu cơ ở Nghệ An là đất đai quy hoạch manh mún, nhỏ lẻ nên việc tạo ra vùng đệm cho sản xuất hữu cơ rất khó khăn.
Theo đánh giá của các nhà làm nông nghiệp, tại Nghệ An, các mô hình khuyến nông chỉ thực hiện trong vòng một năm và mới chỉ dừng lại ở tính chất mô phỏng, làm điểm tham quan cho bà con nên khi chương trình kết thúc thì mô hình cũng “chết” theo. Muốn làm được nông nghiệp hữu cơ cần quy hoạch được những cánh đồng lớn, đầu tư “dài hơi” hơn bởi sản xuất hữu cơ cần nhiều quy trình, đặc biệt là giai đoạn chuyển đổi. Sau giai đoạn chuyển đổi mới được tính là giai đoạn sản xuất hữu cơ. Thời gian chuyển đổi cũng tùy từng loại cây, cây trồng lâu năm phải 18 tháng, cây ngắn ngày 6 tháng. Do vậy, các dự án khuyến nông hữu cơ cần thời gian từ 3 đến 5 năm, hỗ trợ người nông dân từ khâu sản xuất đến khi tiêu thụ và sau đó phát triển thành vùng sản xuất nông nghiệp hữu cơ.
Như vậy, nếu UBND tỉnh Nghệ An ban hành Đề án phát triển nông nghiệp hữu cơ trên địa bàn tỉnh Nghệ An giai đoạn 2022-2030 để đưa vào triển khai thực hiện. Nghệ An cũng đang triển khai xây dựng các cơ chế, chính sách đặc thù của địa phương phục vụ cho phát triển nông nghiệp hữu cơ, đề xuất hỗ trợ kinh phí chứng nhận tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, GMP, HACCP, hữu cơ lần đầu; các chế phẩm vi sinh trong chăn nuôi lợn, gà; sản xuất phân bón hữu cơ vi sinh và chế phẩm vi sinh...Những động thái này nếu được thực thi sớm sẽ tạo động lực cho các tập thể, cá nhân muốn làm nông nghiệp hữu cơ.
Để sản xuất nông nghiệp hữu cơ phát triển đòi hỏi sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, xã hội và hơn hết là sự chỉ đạo của chính quyền địa phương trong khâu quy hoạch, ban hành chính sách, sớm hoàn chỉnh, ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn cụ thể về các sản phẩm nông nghiệp hữu cơ, hỗ trợ các địa phương xây dựng mô hình điểm về sản xuất nông nghiệp hữu cơ. Đặc biệt, công tác tuyên truyền sản xuất nông nghiệp hữu cơ cho người dân phải sâu rộng hơn , vì mục tiêu bảo đảm sức khỏe cộng đồng và góp phần bảo vệ môi trường bền vững./.