BẢN BIÊN TẬP
Người biên tập:
Tên bài: Một số sản phẩm về dược liệu, cây, con bản địa có giá trị kinh tế trên địa bàn Quế Phong
Nội dung:
Quế Phong là huyện vùng cao, biên giới nằm về phía Tây Bắc tỉnh Nghệ An, là giao điểm của các đường giao thông chính như: quốc lộ 48, quốc lộ 16, có cửa khẩu phụ và các lối mở sang Lào nên có điều kiện để mở rộng quan hệ kinh tế, thuận lợi trong phát triển giao thương hàng hóa với các địa phương trong và ngoài tỉnh Nghệ An và quan hệ đối ngoại với nước bạn Lào. Quỹ đất lâm nghiệp khá lớn, thuận lợi trong việc phát triển kinh tế rừng, thu hút các dự án đầu tư vào lâm nghiệp, trồng rừng nguyên liệu và các cây dược liệu. Tài nguyên thiên nhiên rừng là tiềm năng, thế mạnh của Quế Phong.
Được sự quan tâm của UBND tỉnh, Sở KH&CN, lãnh đạo của Huyện uỷ, UBND huyện cùng sự quan tâm của các phòng ban, ngành liên quan, đã tạo điều kiện thuận lợi cho huyện trong công tác quản lý và hoạt động KH&CN. Các đề án của UBND huyện ban hành tiếp tục được thực hiện thuận lợi, tập trung phát triển các sản phẩm đặc trưng của huyện có thế mạnh thành hàng hóa.
Một số sản phẩm hàng hóa có chất lượng tốt, khối lượng lớn và thương hiệu mạnh từ KH&CN đã được triển khai và đạt kết quả tốt trên địa bàn huyện trong thời gian qua như trà hoa vàng, gạo Japonica, chanh leo, rượu mútừn, cá thương phẩm nuôi lồng trên các lòng hồ thủy điện, thủy lợi và một số sản phẩm về dược liệu, cây, con bản địa có giá trị kinh tế như trà hoa vàng Quế Phong, lúa Japonica J02, Chanh leo Quế Phong, sản phẩm rượu Mútừn, Sản phẩm cá được nuôi bằng lồng trên các lòng hồ thủy điện, thủy lợi, nuôi trai lấy ngọc trên lòng hồ Hủa Na...
Trà hoa vàng Quế Phong khẳng định thương hiệu trên toàn quốc
Sản phẩm trà hoa vàng Quế Phong đến thời điểm hiện tại đã khẳng định được thương hiệu trên toàn quốc; sản phẩm trà hoa vàng đã được UBND tỉnh dùng làm quà biếu tại các Hội nghị về xúc tiến đầu tư; các Sở, ngành sử dụng, làm quà tặng trong các Hội nghị của ngành. Hầu hết các Hội chợ thương mại cấp Trung ương, cấp vùng, cấp tỉnh tổ chức đều có sản phẩm trà hoa vàng đưa đi giới thiệu, quảng bá. Góp công lớn trong việc xây dựng thương hiệu trà hoa vàng là sự chỉ đạo, lãnh đạo của Ban Thường vụ Huyện ủy, UBND huyện và doanh nghiệp đầu tư (Công ty Cổ phần công nghệ xanh Kim Sơn, khối Nam Sơn, thị trấn Kim Sơn, huyện Quế Phong). Hiện nay, Huyện ủy đang chỉ đạo UBND huyện việc nghiên cứu bảo tồn, tạo giống, chọn giống trà bản địa tốt nhất để nhân rộng trong nhân dân (Thông báo số 122-TB/HU ngày 03/6/2021 kết luận của Ban Thường vụ tại phiên họp thường kỳ tháng 5/2021). Doanh nghiệp đang thực hiện Dự án “tạo lập, quản lý và phát triển chỉ dẫn địa lý “Trà hoa vàng miền Tây Nghệ An” dùng cho sản phẩm trà hoa vàng của tỉnh Nghệ An. Ngoài việc tạo giống trà hoa vàng bản địa, cũng đã thử nghiệm, du nhập giống trà ngoài bản địa về trồng thử (trà hoa vàng Tam Đảo, Ba Chẽ...), đơn cử như tại trang trại Nhật Minh đang trồng thử nghiệm 01 ha giống trà hoa vàng Ba Chẽ (Camellia chrysantha). Qua đánh giá bằng cảm quan cho thấy cây số cây trà này phát triển chậm.
Thực hiện Dự án: “Ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ xây dựng mô hình chuỗi giá trị sản xuất lúa Japonica J02 trên địa bàn các huyện Miền Tây tỉnh Nghệ An”; Cơ quan chủ trì dự án là Công ty TNHH MTV Lê Thắng, khối Bắc Sơn, thị trấn Kim Sơn, huyện Quế Phong đã xây dựng được các mô hình sản xuất giống, trong đó diện tích mô hình sản xuất giống nguyên chủng 10 ha, tạo được sản phẩm 40 tấn hạt giống nguyên chủng đạt tiêu chuẩn Việt Nam QCVN 01-54:2011/BNNPTNT; diện tích mô hình sản xuất giống xác nhận 50 ha, tạo ra 200 tấn hạt giống xác nhận giống lúa Japonica đạt tiêu chuẩn Việt Nam QCVN 01-54:2011/BNNPTNT; diện tích mô hình lúa thương phẩm 300 ha tạo ra 1.800 tấn lúa xay xát ra 1.200 tấn gạo thương phẩm chất lượng. Dây chuyền xay xát khép kín từ thóc ra gạo đạt chất lượng cao, đánh bóng và đóng gói sản phẩm. Theo công suất thiết kế dây chuyền chế biến 2-3,5 tấn thóc /giờ.). Hiện nay đang thực hiện các thủ tục pháp lý để xây dựng thương hiệu và xúc tiến đưa sản phẩm ra thị trường tiêu thụ. Không chỉ giới hạn trong địa bàn huyện Quế Phong, trong tháng 11 năm 2020, Viện di truyền phối hợp Sở KH&CN và UBND huyện Quế Phong tổ chức Hội thảo khoa học “Bàn giải pháp phát triển giống lúa Japonica J02 tại các huyện vùng cao tỉnh Nghệ An”. Hội thảo đã thảo luận, đánh giá về việc phát triển vùng trồng lúa Japonica J02 tại các huyện miền Tây. Mở ra hướng đi mới trong việc xây dựng thương hiệu gạo Japonica Quế Phong nói riêng và vùng miền Tây Nghệ An nói riêng. Tiến tới xây dựng chỉ dẫn địa lý đối với sản phẩm này.
Theo quy hoạch của UBND tỉnh Nghệ An thì vùng trồng chanh leo trên địa bàn huyện Quế Phong là 1.500ha. Theo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện khóa XXI đã xác định cây chanh leo là cây chủ lực trên địa bàn huyện, cần phải duy trì và tăng thêm diện tích trồng, đồng thời nâng cao năng suất, giá bán giúp người nông dân có thu nhập. Do đó, Ban Thường vụ Huyện ủy đã có nhiều chỉ đạo như ban hành Nghị quyết số 08-NQ/HU về phát triển vùng nguyên liệu chanh leo; thành lập Ban chỉ đạo và các tiểu ban để thực hiện. Nhằm phát triển vùng trồng và xây dựng thương hiệu cho sản phẩm chanh leo Quế Phong, các cấp, các ngành đã có nhiều hỗ trợ như: Hội đồng nhân dân tỉnh đã ban hành Nghị quyết 14/2017/NQ-HĐND ngày 20/12/2017 về một số chính sách phát triển nông nghiệp, nông thôn trên địa bàn tỉnh Nghệ An (hỗ trợ giá giống chanh leo, công trình tưới nhỏ lẻ cho người trồng); UBND tỉnh, sở Khoa học và Công nghệ đã thẩm định, phê duyệt dự án “Ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ xây dựng mô hình tưới tiết kiệm nước cho cây chanh leo trên địa bàn xã Tri Lễ”; Bộ Khoa học và Công nghệ đã phê duyệt Dự án: Tạo lập, quản lý và phát triển chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm Chanh leo Quế Phong. Sản phẩm chanh leo đã được Cục Sở hữu trí tuệ - Bộ KH&CN cấp văn bằng bảo hộ tại Công văn số 53356/SHTT-CDNH. UBND huyện Quế Phong đã phối hợp với Sở KH&CN tổ chức Lễ công bố và trao quyền sử dụng nhãn hiệu chứng nhận “Chanh leo Quế Phong” cho 10 hộ gia đình tại xã Tri Lễ. Tuy nhiên, từ năm 2017 đến nay, do nhiều yếu tố (dịch bệnh, giá cả, năng suất) nên diện tích cây chanh leo trên địa bàn huyện phát triển theo xu thế. Trước tình hình đó, UBND huyện đang chỉ đạo Hội đồng tư vấn KHCN huyện, phòng chuyên môn tiếp tục theo dõi, đánh giá mô hình “trồng luân canh cây trồng để cải tạo đất tái canh cây chanh leo trên địa bàn xã Tri Lễ”; từ đó, tham mưu cho Ban Chỉ đạo phát triển chanh leo huyện phương pháp luân canh cây trồng phù hợp trên đất đã trồng cây chanh leo.
Sản phẩm rượu Mú Từn do Công ty TNHH Long Lưu sản xuất. Rượu Mú Từn đã được giới thiệu ở hầu hết các Hội chợ, Hội nghị do cấp Trung ương, cấp Bộ, cấp tỉnh tổ chức. Sản phẩm rượu được đánh giá cao về chất lượng và chiếm thị phần kinh doanh nhất định. Hiện tại đang thực hiện dự án nghiên cứu, tạo giống cây mú từn; đã có báo cáo kết quả nghiên cứu và quy trình kỹ thuật giâm hom đầy đủ. Nhân giống thành công với số lượng 300 cây Mú Từn, đạt tiêu chuẩn xuất vườn.
Sản phẩm cá được nuôi bằng lồng trên các lòng hồ thủy điện, thủy lợi: Nhằm tận dụng lợi thế về diện tích mặt nước các lòng hồ, đập thủy lợi, thủy điện (các hồ thủy điện: Hủa Na, Châu Thắng, Nhạn Hạc; đập Kèm Ải). Trong giai đoạn 2016 - 2020, diện tích, số lồng nuôi cá nước ngọt trên địa bàn huyện đã phát triển mạnh về chất và lượng. Đa dạng loài nuôi và ngày càng chú trọng hơn về các loại cá có giá trị kinh tế cao (cá vược, cá lăng, cá bỗng...) và nâng cao giá trị sản phẩm (thay vì bán sản phẩm thô đã có hộ dân, HTX đang xúc tiến mô hình chế biến để hình thành chuỗi: nuôi, chăm sóc, chế biến, xây dựng thương hiệu và đưa ra thị trường). Nhiều mô hình, dự án bằng nhiều nguồn kinh phí khác nhau về nuôi cá lòng hồ đã được thực hiện (mô hình KHCN, Nông thôn mới, các Viện nghiên cứu, doanh nghiệp...). Với sự lãnh đạo của Huyện ủy, UBND huyện, trong thời gian tới trên các lòng hồ thủy điện, đập thủy lợi sẽ ngày càng phát triển diện tích, số lồng nuôi và đa dạng sản phẩm, trong đó chú trọng theo hướng nuôi các loài cá có giá trị kinh tế cao gắn với quy trình: Nuôi - chăm sóc - thu hoạch - chế biến - thị trường). Tuy nhiên, cần có sự đầu tư để nghiên cứu, xây dựng thương hiệu cho một số loài cá đặc sản vùng lòng hồ Hủa Na như: Cá lăng chấm sông Chu, chạch sông, cá vược...
Năm 2021, để đa dạng hóa sản phẩm vùng lòng hồ, nghiên cứu, tìm hướng đi mới cho người nuôi trồng thủy sản. Sở KH&CN đã phê duyệt nhiệm vụ thực hiện mô hình “nuôi trai lấy ngọc trên lòng hồ Hủa Na”, đơn vị chủ trì đã thả 610 con giống; đánh giá sau 1 tháng thả, tỷ lệ trai sống 601/610 con, đạt 98,5%. Tiến hành mổ trai nuôi thử nghiệm (48 con, thả năm 2019), tỷ lệ sống đạt 100%, tỷ lệ cho ngọc đạt khoảng 65%; ngọc cho màu đẹp, bám nhân dày khoảng 2mm.
Các sản phẩm từ dược liệu, cây, con đặc sản trên địa bàn huyện là một số sản phẩm về dược liệu như Đẳng sâm, quế Quỳ, mắc khén, dưa rẫy, vịt bầu Quang - Cắm, lợn đen bản địa (lợn nít) đã và đang dành được nhiều sự quan tâm của người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh. Đã có sự tác động của KH&CN đối với sản phẩm này, cây đẳng sâm đã được tỉnh cấp kinh phí để thực hiện 02 mô hình; cây quế Quỳ đang được nghiên cứu, thử nghiệm bởi Dự án:“Nghiên cứu chọn giống Quế có năng suất vỏ, hàm lượng và chất lượng tinh dầu cao phục vụ tiêu dùng và xuất khẩu cho vùng Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ và Nam Trung Bộ” do Khu Bảo tồn thiên nhiên Pù Hoạt chủ trì thực hiện. Hiện nay dự án đang trong giai đoạn chăm sóc, theo dõi sinh trưởng cây Quế (cây Quế đã trồng được 02 năm); cây mắc khén đang được tỉnh bố trí kinh phí để thực hiện Dự án: Ứng dụng tiến bộ KH&CN xây dựng mô hình nhân giống và trồng cây Mắc Khén (Zanthoxylum rhetsa (Roxb) DC) trên địa bàn huyện Quế Phong, tỉnh Nghệ An.
Được sự quan tâm của UBND tỉnh, Sở KH&CN, lãnh đạo của Huyện uỷ, UBND huyện cùng sự quan tâm của các phòng ban, ngành liên quan, đã tạo điều kiện thuận lợi cho huyện trong công tác quản lý và hoạt động KH&CN. Các đề án của UBND huyện ban hành tiếp tục được thực hiện thuận lợi, tập trung phát triển các sản phẩm đặc trưng của huyện có thế mạnh thành hàng hóa.
Một số sản phẩm hàng hóa có chất lượng tốt, khối lượng lớn và thương hiệu mạnh từ KH&CN đã được triển khai và đạt kết quả tốt trên địa bàn huyện trong thời gian qua như trà hoa vàng, gạo Japonica, chanh leo, rượu mútừn, cá thương phẩm nuôi lồng trên các lòng hồ thủy điện, thủy lợi và một số sản phẩm về dược liệu, cây, con bản địa có giá trị kinh tế như trà hoa vàng Quế Phong, lúa Japonica J02, Chanh leo Quế Phong, sản phẩm rượu Mútừn, Sản phẩm cá được nuôi bằng lồng trên các lòng hồ thủy điện, thủy lợi, nuôi trai lấy ngọc trên lòng hồ Hủa Na...
Trà hoa vàng Quế Phong khẳng định thương hiệu trên toàn quốc
Sản phẩm trà hoa vàng Quế Phong đến thời điểm hiện tại đã khẳng định được thương hiệu trên toàn quốc; sản phẩm trà hoa vàng đã được UBND tỉnh dùng làm quà biếu tại các Hội nghị về xúc tiến đầu tư; các Sở, ngành sử dụng, làm quà tặng trong các Hội nghị của ngành. Hầu hết các Hội chợ thương mại cấp Trung ương, cấp vùng, cấp tỉnh tổ chức đều có sản phẩm trà hoa vàng đưa đi giới thiệu, quảng bá. Góp công lớn trong việc xây dựng thương hiệu trà hoa vàng là sự chỉ đạo, lãnh đạo của Ban Thường vụ Huyện ủy, UBND huyện và doanh nghiệp đầu tư (Công ty Cổ phần công nghệ xanh Kim Sơn, khối Nam Sơn, thị trấn Kim Sơn, huyện Quế Phong). Hiện nay, Huyện ủy đang chỉ đạo UBND huyện việc nghiên cứu bảo tồn, tạo giống, chọn giống trà bản địa tốt nhất để nhân rộng trong nhân dân (Thông báo số 122-TB/HU ngày 03/6/2021 kết luận của Ban Thường vụ tại phiên họp thường kỳ tháng 5/2021). Doanh nghiệp đang thực hiện Dự án “tạo lập, quản lý và phát triển chỉ dẫn địa lý “Trà hoa vàng miền Tây Nghệ An” dùng cho sản phẩm trà hoa vàng của tỉnh Nghệ An. Ngoài việc tạo giống trà hoa vàng bản địa, cũng đã thử nghiệm, du nhập giống trà ngoài bản địa về trồng thử (trà hoa vàng Tam Đảo, Ba Chẽ...), đơn cử như tại trang trại Nhật Minh đang trồng thử nghiệm 01 ha giống trà hoa vàng Ba Chẽ (Camellia chrysantha). Qua đánh giá bằng cảm quan cho thấy cây số cây trà này phát triển chậm.
Thực hiện Dự án: “Ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ xây dựng mô hình chuỗi giá trị sản xuất lúa Japonica J02 trên địa bàn các huyện Miền Tây tỉnh Nghệ An”; Cơ quan chủ trì dự án là Công ty TNHH MTV Lê Thắng, khối Bắc Sơn, thị trấn Kim Sơn, huyện Quế Phong đã xây dựng được các mô hình sản xuất giống, trong đó diện tích mô hình sản xuất giống nguyên chủng 10 ha, tạo được sản phẩm 40 tấn hạt giống nguyên chủng đạt tiêu chuẩn Việt Nam QCVN 01-54:2011/BNNPTNT; diện tích mô hình sản xuất giống xác nhận 50 ha, tạo ra 200 tấn hạt giống xác nhận giống lúa Japonica đạt tiêu chuẩn Việt Nam QCVN 01-54:2011/BNNPTNT; diện tích mô hình lúa thương phẩm 300 ha tạo ra 1.800 tấn lúa xay xát ra 1.200 tấn gạo thương phẩm chất lượng. Dây chuyền xay xát khép kín từ thóc ra gạo đạt chất lượng cao, đánh bóng và đóng gói sản phẩm. Theo công suất thiết kế dây chuyền chế biến 2-3,5 tấn thóc /giờ.). Hiện nay đang thực hiện các thủ tục pháp lý để xây dựng thương hiệu và xúc tiến đưa sản phẩm ra thị trường tiêu thụ. Không chỉ giới hạn trong địa bàn huyện Quế Phong, trong tháng 11 năm 2020, Viện di truyền phối hợp Sở KH&CN và UBND huyện Quế Phong tổ chức Hội thảo khoa học “Bàn giải pháp phát triển giống lúa Japonica J02 tại các huyện vùng cao tỉnh Nghệ An”. Hội thảo đã thảo luận, đánh giá về việc phát triển vùng trồng lúa Japonica J02 tại các huyện miền Tây. Mở ra hướng đi mới trong việc xây dựng thương hiệu gạo Japonica Quế Phong nói riêng và vùng miền Tây Nghệ An nói riêng. Tiến tới xây dựng chỉ dẫn địa lý đối với sản phẩm này.
Theo quy hoạch của UBND tỉnh Nghệ An thì vùng trồng chanh leo trên địa bàn huyện Quế Phong là 1.500ha. Theo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện khóa XXI đã xác định cây chanh leo là cây chủ lực trên địa bàn huyện, cần phải duy trì và tăng thêm diện tích trồng, đồng thời nâng cao năng suất, giá bán giúp người nông dân có thu nhập. Do đó, Ban Thường vụ Huyện ủy đã có nhiều chỉ đạo như ban hành Nghị quyết số 08-NQ/HU về phát triển vùng nguyên liệu chanh leo; thành lập Ban chỉ đạo và các tiểu ban để thực hiện. Nhằm phát triển vùng trồng và xây dựng thương hiệu cho sản phẩm chanh leo Quế Phong, các cấp, các ngành đã có nhiều hỗ trợ như: Hội đồng nhân dân tỉnh đã ban hành Nghị quyết 14/2017/NQ-HĐND ngày 20/12/2017 về một số chính sách phát triển nông nghiệp, nông thôn trên địa bàn tỉnh Nghệ An (hỗ trợ giá giống chanh leo, công trình tưới nhỏ lẻ cho người trồng); UBND tỉnh, sở Khoa học và Công nghệ đã thẩm định, phê duyệt dự án “Ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ xây dựng mô hình tưới tiết kiệm nước cho cây chanh leo trên địa bàn xã Tri Lễ”; Bộ Khoa học và Công nghệ đã phê duyệt Dự án: Tạo lập, quản lý và phát triển chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm Chanh leo Quế Phong. Sản phẩm chanh leo đã được Cục Sở hữu trí tuệ - Bộ KH&CN cấp văn bằng bảo hộ tại Công văn số 53356/SHTT-CDNH. UBND huyện Quế Phong đã phối hợp với Sở KH&CN tổ chức Lễ công bố và trao quyền sử dụng nhãn hiệu chứng nhận “Chanh leo Quế Phong” cho 10 hộ gia đình tại xã Tri Lễ. Tuy nhiên, từ năm 2017 đến nay, do nhiều yếu tố (dịch bệnh, giá cả, năng suất) nên diện tích cây chanh leo trên địa bàn huyện phát triển theo xu thế. Trước tình hình đó, UBND huyện đang chỉ đạo Hội đồng tư vấn KHCN huyện, phòng chuyên môn tiếp tục theo dõi, đánh giá mô hình “trồng luân canh cây trồng để cải tạo đất tái canh cây chanh leo trên địa bàn xã Tri Lễ”; từ đó, tham mưu cho Ban Chỉ đạo phát triển chanh leo huyện phương pháp luân canh cây trồng phù hợp trên đất đã trồng cây chanh leo.
Sản phẩm rượu Mú Từn do Công ty TNHH Long Lưu sản xuất. Rượu Mú Từn đã được giới thiệu ở hầu hết các Hội chợ, Hội nghị do cấp Trung ương, cấp Bộ, cấp tỉnh tổ chức. Sản phẩm rượu được đánh giá cao về chất lượng và chiếm thị phần kinh doanh nhất định. Hiện tại đang thực hiện dự án nghiên cứu, tạo giống cây mú từn; đã có báo cáo kết quả nghiên cứu và quy trình kỹ thuật giâm hom đầy đủ. Nhân giống thành công với số lượng 300 cây Mú Từn, đạt tiêu chuẩn xuất vườn.
Sản phẩm cá được nuôi bằng lồng trên các lòng hồ thủy điện, thủy lợi: Nhằm tận dụng lợi thế về diện tích mặt nước các lòng hồ, đập thủy lợi, thủy điện (các hồ thủy điện: Hủa Na, Châu Thắng, Nhạn Hạc; đập Kèm Ải). Trong giai đoạn 2016 - 2020, diện tích, số lồng nuôi cá nước ngọt trên địa bàn huyện đã phát triển mạnh về chất và lượng. Đa dạng loài nuôi và ngày càng chú trọng hơn về các loại cá có giá trị kinh tế cao (cá vược, cá lăng, cá bỗng...) và nâng cao giá trị sản phẩm (thay vì bán sản phẩm thô đã có hộ dân, HTX đang xúc tiến mô hình chế biến để hình thành chuỗi: nuôi, chăm sóc, chế biến, xây dựng thương hiệu và đưa ra thị trường). Nhiều mô hình, dự án bằng nhiều nguồn kinh phí khác nhau về nuôi cá lòng hồ đã được thực hiện (mô hình KHCN, Nông thôn mới, các Viện nghiên cứu, doanh nghiệp...). Với sự lãnh đạo của Huyện ủy, UBND huyện, trong thời gian tới trên các lòng hồ thủy điện, đập thủy lợi sẽ ngày càng phát triển diện tích, số lồng nuôi và đa dạng sản phẩm, trong đó chú trọng theo hướng nuôi các loài cá có giá trị kinh tế cao gắn với quy trình: Nuôi - chăm sóc - thu hoạch - chế biến - thị trường). Tuy nhiên, cần có sự đầu tư để nghiên cứu, xây dựng thương hiệu cho một số loài cá đặc sản vùng lòng hồ Hủa Na như: Cá lăng chấm sông Chu, chạch sông, cá vược...
Năm 2021, để đa dạng hóa sản phẩm vùng lòng hồ, nghiên cứu, tìm hướng đi mới cho người nuôi trồng thủy sản. Sở KH&CN đã phê duyệt nhiệm vụ thực hiện mô hình “nuôi trai lấy ngọc trên lòng hồ Hủa Na”, đơn vị chủ trì đã thả 610 con giống; đánh giá sau 1 tháng thả, tỷ lệ trai sống 601/610 con, đạt 98,5%. Tiến hành mổ trai nuôi thử nghiệm (48 con, thả năm 2019), tỷ lệ sống đạt 100%, tỷ lệ cho ngọc đạt khoảng 65%; ngọc cho màu đẹp, bám nhân dày khoảng 2mm.
Các sản phẩm từ dược liệu, cây, con đặc sản trên địa bàn huyện là một số sản phẩm về dược liệu như Đẳng sâm, quế Quỳ, mắc khén, dưa rẫy, vịt bầu Quang - Cắm, lợn đen bản địa (lợn nít) đã và đang dành được nhiều sự quan tâm của người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh. Đã có sự tác động của KH&CN đối với sản phẩm này, cây đẳng sâm đã được tỉnh cấp kinh phí để thực hiện 02 mô hình; cây quế Quỳ đang được nghiên cứu, thử nghiệm bởi Dự án:“Nghiên cứu chọn giống Quế có năng suất vỏ, hàm lượng và chất lượng tinh dầu cao phục vụ tiêu dùng và xuất khẩu cho vùng Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ và Nam Trung Bộ” do Khu Bảo tồn thiên nhiên Pù Hoạt chủ trì thực hiện. Hiện nay dự án đang trong giai đoạn chăm sóc, theo dõi sinh trưởng cây Quế (cây Quế đã trồng được 02 năm); cây mắc khén đang được tỉnh bố trí kinh phí để thực hiện Dự án: Ứng dụng tiến bộ KH&CN xây dựng mô hình nhân giống và trồng cây Mắc Khén (Zanthoxylum rhetsa (Roxb) DC) trên địa bàn huyện Quế Phong, tỉnh Nghệ An.
NHUẬN BÚT
Tác giả:
Tiêu đề: Một số sản phẩm về dược liệu, cây, con bản địa có giá trị kinh tế trên địa bàn Quế Phong
Ngày xuất bản: ngày 30 tháng 07 năm 2021
Nội dung:
Quế Phong là huyện vùng cao, biên giới nằm về phía Tây Bắc tỉnh Nghệ An, là giao điểm của các đường giao thông chính như: quốc lộ 48, quốc lộ 16, có cửa khẩu phụ và các lối mở sang Lào nên có điều kiện để mở rộng quan hệ kinh tế, thuận lợi trong phát triển giao thương hàng hóa với các địa phương trong và ngoài tỉnh Nghệ An và quan hệ đối ngoại với nước bạn Lào. Quỹ đất lâm nghiệp khá lớn, thuận lợi trong việc phát triển kinh tế rừng, thu hút các dự án đầu tư vào lâm nghiệp, trồng rừng nguyên liệu và các cây dược liệu. Tài nguyên thiên nhiên rừng là tiềm năng, thế mạnh của Quế Phong.
Được sự quan tâm của UBND tỉnh, Sở KH&CN, lãnh đạo của Huyện uỷ, UBND huyện cùng sự quan tâm của các phòng ban, ngành liên quan, đã tạo điều kiện thuận lợi cho huyện trong công tác quản lý và hoạt động KH&CN. Các đề án của UBND huyện ban hành tiếp tục được thực hiện thuận lợi, tập trung phát triển các sản phẩm đặc trưng của huyện có thế mạnh thành hàng hóa.
Một số sản phẩm hàng hóa có chất lượng tốt, khối lượng lớn và thương hiệu mạnh từ KH&CN đã được triển khai và đạt kết quả tốt trên địa bàn huyện trong thời gian qua như trà hoa vàng, gạo Japonica, chanh leo, rượu mútừn, cá thương phẩm nuôi lồng trên các lòng hồ thủy điện, thủy lợi và một số sản phẩm về dược liệu, cây, con bản địa có giá trị kinh tế như trà hoa vàng Quế Phong, lúa Japonica J02, Chanh leo Quế Phong, sản phẩm rượu Mútừn, Sản phẩm cá được nuôi bằng lồng trên các lòng hồ thủy điện, thủy lợi, nuôi trai lấy ngọc trên lòng hồ Hủa Na...
Trà hoa vàng Quế Phong khẳng định thương hiệu trên toàn quốc
Sản phẩm trà hoa vàng Quế Phong đến thời điểm hiện tại đã khẳng định được thương hiệu trên toàn quốc; sản phẩm trà hoa vàng đã được UBND tỉnh dùng làm quà biếu tại các Hội nghị về xúc tiến đầu tư; các Sở, ngành sử dụng, làm quà tặng trong các Hội nghị của ngành. Hầu hết các Hội chợ thương mại cấp Trung ương, cấp vùng, cấp tỉnh tổ chức đều có sản phẩm trà hoa vàng đưa đi giới thiệu, quảng bá. Góp công lớn trong việc xây dựng thương hiệu trà hoa vàng là sự chỉ đạo, lãnh đạo của Ban Thường vụ Huyện ủy, UBND huyện và doanh nghiệp đầu tư (Công ty Cổ phần công nghệ xanh Kim Sơn, khối Nam Sơn, thị trấn Kim Sơn, huyện Quế Phong). Hiện nay, Huyện ủy đang chỉ đạo UBND huyện việc nghiên cứu bảo tồn, tạo giống, chọn giống trà bản địa tốt nhất để nhân rộng trong nhân dân (Thông báo số 122-TB/HU ngày 03/6/2021 kết luận của Ban Thường vụ tại phiên họp thường kỳ tháng 5/2021). Doanh nghiệp đang thực hiện Dự án “tạo lập, quản lý và phát triển chỉ dẫn địa lý “Trà hoa vàng miền Tây Nghệ An” dùng cho sản phẩm trà hoa vàng của tỉnh Nghệ An. Ngoài việc tạo giống trà hoa vàng bản địa, cũng đã thử nghiệm, du nhập giống trà ngoài bản địa về trồng thử (trà hoa vàng Tam Đảo, Ba Chẽ...), đơn cử như tại trang trại Nhật Minh đang trồng thử nghiệm 01 ha giống trà hoa vàng Ba Chẽ (Camellia chrysantha). Qua đánh giá bằng cảm quan cho thấy cây số cây trà này phát triển chậm.
Thực hiện Dự án: “Ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ xây dựng mô hình chuỗi giá trị sản xuất lúa Japonica J02 trên địa bàn các huyện Miền Tây tỉnh Nghệ An”; Cơ quan chủ trì dự án là Công ty TNHH MTV Lê Thắng, khối Bắc Sơn, thị trấn Kim Sơn, huyện Quế Phong đã xây dựng được các mô hình sản xuất giống, trong đó diện tích mô hình sản xuất giống nguyên chủng 10 ha, tạo được sản phẩm 40 tấn hạt giống nguyên chủng đạt tiêu chuẩn Việt Nam QCVN 01-54:2011/BNNPTNT; diện tích mô hình sản xuất giống xác nhận 50 ha, tạo ra 200 tấn hạt giống xác nhận giống lúa Japonica đạt tiêu chuẩn Việt Nam QCVN 01-54:2011/BNNPTNT; diện tích mô hình lúa thương phẩm 300 ha tạo ra 1.800 tấn lúa xay xát ra 1.200 tấn gạo thương phẩm chất lượng. Dây chuyền xay xát khép kín từ thóc ra gạo đạt chất lượng cao, đánh bóng và đóng gói sản phẩm. Theo công suất thiết kế dây chuyền chế biến 2-3,5 tấn thóc /giờ.). Hiện nay đang thực hiện các thủ tục pháp lý để xây dựng thương hiệu và xúc tiến đưa sản phẩm ra thị trường tiêu thụ. Không chỉ giới hạn trong địa bàn huyện Quế Phong, trong tháng 11 năm 2020, Viện di truyền phối hợp Sở KH&CN và UBND huyện Quế Phong tổ chức Hội thảo khoa học “Bàn giải pháp phát triển giống lúa Japonica J02 tại các huyện vùng cao tỉnh Nghệ An”. Hội thảo đã thảo luận, đánh giá về việc phát triển vùng trồng lúa Japonica J02 tại các huyện miền Tây. Mở ra hướng đi mới trong việc xây dựng thương hiệu gạo Japonica Quế Phong nói riêng và vùng miền Tây Nghệ An nói riêng. Tiến tới xây dựng chỉ dẫn địa lý đối với sản phẩm này.
Theo quy hoạch của UBND tỉnh Nghệ An thì vùng trồng chanh leo trên địa bàn huyện Quế Phong là 1.500ha. Theo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện khóa XXI đã xác định cây chanh leo là cây chủ lực trên địa bàn huyện, cần phải duy trì và tăng thêm diện tích trồng, đồng thời nâng cao năng suất, giá bán giúp người nông dân có thu nhập. Do đó, Ban Thường vụ Huyện ủy đã có nhiều chỉ đạo như ban hành Nghị quyết số 08-NQ/HU về phát triển vùng nguyên liệu chanh leo; thành lập Ban chỉ đạo và các tiểu ban để thực hiện. Nhằm phát triển vùng trồng và xây dựng thương hiệu cho sản phẩm chanh leo Quế Phong, các cấp, các ngành đã có nhiều hỗ trợ như: Hội đồng nhân dân tỉnh đã ban hành Nghị quyết 14/2017/NQ-HĐND ngày 20/12/2017 về một số chính sách phát triển nông nghiệp, nông thôn trên địa bàn tỉnh Nghệ An (hỗ trợ giá giống chanh leo, công trình tưới nhỏ lẻ cho người trồng); UBND tỉnh, sở Khoa học và Công nghệ đã thẩm định, phê duyệt dự án “Ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ xây dựng mô hình tưới tiết kiệm nước cho cây chanh leo trên địa bàn xã Tri Lễ”; Bộ Khoa học và Công nghệ đã phê duyệt Dự án: Tạo lập, quản lý và phát triển chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm Chanh leo Quế Phong. Sản phẩm chanh leo đã được Cục Sở hữu trí tuệ - Bộ KH&CN cấp văn bằng bảo hộ tại Công văn số 53356/SHTT-CDNH. UBND huyện Quế Phong đã phối hợp với Sở KH&CN tổ chức Lễ công bố và trao quyền sử dụng nhãn hiệu chứng nhận “Chanh leo Quế Phong” cho 10 hộ gia đình tại xã Tri Lễ. Tuy nhiên, từ năm 2017 đến nay, do nhiều yếu tố (dịch bệnh, giá cả, năng suất) nên diện tích cây chanh leo trên địa bàn huyện phát triển theo xu thế. Trước tình hình đó, UBND huyện đang chỉ đạo Hội đồng tư vấn KHCN huyện, phòng chuyên môn tiếp tục theo dõi, đánh giá mô hình “trồng luân canh cây trồng để cải tạo đất tái canh cây chanh leo trên địa bàn xã Tri Lễ”; từ đó, tham mưu cho Ban Chỉ đạo phát triển chanh leo huyện phương pháp luân canh cây trồng phù hợp trên đất đã trồng cây chanh leo.
Sản phẩm rượu Mú Từn do Công ty TNHH Long Lưu sản xuất. Rượu Mú Từn đã được giới thiệu ở hầu hết các Hội chợ, Hội nghị do cấp Trung ương, cấp Bộ, cấp tỉnh tổ chức. Sản phẩm rượu được đánh giá cao về chất lượng và chiếm thị phần kinh doanh nhất định. Hiện tại đang thực hiện dự án nghiên cứu, tạo giống cây mú từn; đã có báo cáo kết quả nghiên cứu và quy trình kỹ thuật giâm hom đầy đủ. Nhân giống thành công với số lượng 300 cây Mú Từn, đạt tiêu chuẩn xuất vườn.
Sản phẩm cá được nuôi bằng lồng trên các lòng hồ thủy điện, thủy lợi: Nhằm tận dụng lợi thế về diện tích mặt nước các lòng hồ, đập thủy lợi, thủy điện (các hồ thủy điện: Hủa Na, Châu Thắng, Nhạn Hạc; đập Kèm Ải). Trong giai đoạn 2016 - 2020, diện tích, số lồng nuôi cá nước ngọt trên địa bàn huyện đã phát triển mạnh về chất và lượng. Đa dạng loài nuôi và ngày càng chú trọng hơn về các loại cá có giá trị kinh tế cao (cá vược, cá lăng, cá bỗng...) và nâng cao giá trị sản phẩm (thay vì bán sản phẩm thô đã có hộ dân, HTX đang xúc tiến mô hình chế biến để hình thành chuỗi: nuôi, chăm sóc, chế biến, xây dựng thương hiệu và đưa ra thị trường). Nhiều mô hình, dự án bằng nhiều nguồn kinh phí khác nhau về nuôi cá lòng hồ đã được thực hiện (mô hình KHCN, Nông thôn mới, các Viện nghiên cứu, doanh nghiệp...). Với sự lãnh đạo của Huyện ủy, UBND huyện, trong thời gian tới trên các lòng hồ thủy điện, đập thủy lợi sẽ ngày càng phát triển diện tích, số lồng nuôi và đa dạng sản phẩm, trong đó chú trọng theo hướng nuôi các loài cá có giá trị kinh tế cao gắn với quy trình: Nuôi - chăm sóc - thu hoạch - chế biến - thị trường). Tuy nhiên, cần có sự đầu tư để nghiên cứu, xây dựng thương hiệu cho một số loài cá đặc sản vùng lòng hồ Hủa Na như: Cá lăng chấm sông Chu, chạch sông, cá vược...
Năm 2021, để đa dạng hóa sản phẩm vùng lòng hồ, nghiên cứu, tìm hướng đi mới cho người nuôi trồng thủy sản. Sở KH&CN đã phê duyệt nhiệm vụ thực hiện mô hình “nuôi trai lấy ngọc trên lòng hồ Hủa Na”, đơn vị chủ trì đã thả 610 con giống; đánh giá sau 1 tháng thả, tỷ lệ trai sống 601/610 con, đạt 98,5%. Tiến hành mổ trai nuôi thử nghiệm (48 con, thả năm 2019), tỷ lệ sống đạt 100%, tỷ lệ cho ngọc đạt khoảng 65%; ngọc cho màu đẹp, bám nhân dày khoảng 2mm.
Các sản phẩm từ dược liệu, cây, con đặc sản trên địa bàn huyện là một số sản phẩm về dược liệu như Đẳng sâm, quế Quỳ, mắc khén, dưa rẫy, vịt bầu Quang - Cắm, lợn đen bản địa (lợn nít) đã và đang dành được nhiều sự quan tâm của người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh. Đã có sự tác động của KH&CN đối với sản phẩm này, cây đẳng sâm đã được tỉnh cấp kinh phí để thực hiện 02 mô hình; cây quế Quỳ đang được nghiên cứu, thử nghiệm bởi Dự án:“Nghiên cứu chọn giống Quế có năng suất vỏ, hàm lượng và chất lượng tinh dầu cao phục vụ tiêu dùng và xuất khẩu cho vùng Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ và Nam Trung Bộ” do Khu Bảo tồn thiên nhiên Pù Hoạt chủ trì thực hiện. Hiện nay dự án đang trong giai đoạn chăm sóc, theo dõi sinh trưởng cây Quế (cây Quế đã trồng được 02 năm); cây mắc khén đang được tỉnh bố trí kinh phí để thực hiện Dự án: Ứng dụng tiến bộ KH&CN xây dựng mô hình nhân giống và trồng cây Mắc Khén (Zanthoxylum rhetsa (Roxb) DC) trên địa bàn huyện Quế Phong, tỉnh Nghệ An.
Được sự quan tâm của UBND tỉnh, Sở KH&CN, lãnh đạo của Huyện uỷ, UBND huyện cùng sự quan tâm của các phòng ban, ngành liên quan, đã tạo điều kiện thuận lợi cho huyện trong công tác quản lý và hoạt động KH&CN. Các đề án của UBND huyện ban hành tiếp tục được thực hiện thuận lợi, tập trung phát triển các sản phẩm đặc trưng của huyện có thế mạnh thành hàng hóa.
Một số sản phẩm hàng hóa có chất lượng tốt, khối lượng lớn và thương hiệu mạnh từ KH&CN đã được triển khai và đạt kết quả tốt trên địa bàn huyện trong thời gian qua như trà hoa vàng, gạo Japonica, chanh leo, rượu mútừn, cá thương phẩm nuôi lồng trên các lòng hồ thủy điện, thủy lợi và một số sản phẩm về dược liệu, cây, con bản địa có giá trị kinh tế như trà hoa vàng Quế Phong, lúa Japonica J02, Chanh leo Quế Phong, sản phẩm rượu Mútừn, Sản phẩm cá được nuôi bằng lồng trên các lòng hồ thủy điện, thủy lợi, nuôi trai lấy ngọc trên lòng hồ Hủa Na...
Trà hoa vàng Quế Phong khẳng định thương hiệu trên toàn quốc
Sản phẩm trà hoa vàng Quế Phong đến thời điểm hiện tại đã khẳng định được thương hiệu trên toàn quốc; sản phẩm trà hoa vàng đã được UBND tỉnh dùng làm quà biếu tại các Hội nghị về xúc tiến đầu tư; các Sở, ngành sử dụng, làm quà tặng trong các Hội nghị của ngành. Hầu hết các Hội chợ thương mại cấp Trung ương, cấp vùng, cấp tỉnh tổ chức đều có sản phẩm trà hoa vàng đưa đi giới thiệu, quảng bá. Góp công lớn trong việc xây dựng thương hiệu trà hoa vàng là sự chỉ đạo, lãnh đạo của Ban Thường vụ Huyện ủy, UBND huyện và doanh nghiệp đầu tư (Công ty Cổ phần công nghệ xanh Kim Sơn, khối Nam Sơn, thị trấn Kim Sơn, huyện Quế Phong). Hiện nay, Huyện ủy đang chỉ đạo UBND huyện việc nghiên cứu bảo tồn, tạo giống, chọn giống trà bản địa tốt nhất để nhân rộng trong nhân dân (Thông báo số 122-TB/HU ngày 03/6/2021 kết luận của Ban Thường vụ tại phiên họp thường kỳ tháng 5/2021). Doanh nghiệp đang thực hiện Dự án “tạo lập, quản lý và phát triển chỉ dẫn địa lý “Trà hoa vàng miền Tây Nghệ An” dùng cho sản phẩm trà hoa vàng của tỉnh Nghệ An. Ngoài việc tạo giống trà hoa vàng bản địa, cũng đã thử nghiệm, du nhập giống trà ngoài bản địa về trồng thử (trà hoa vàng Tam Đảo, Ba Chẽ...), đơn cử như tại trang trại Nhật Minh đang trồng thử nghiệm 01 ha giống trà hoa vàng Ba Chẽ (Camellia chrysantha). Qua đánh giá bằng cảm quan cho thấy cây số cây trà này phát triển chậm.
Thực hiện Dự án: “Ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ xây dựng mô hình chuỗi giá trị sản xuất lúa Japonica J02 trên địa bàn các huyện Miền Tây tỉnh Nghệ An”; Cơ quan chủ trì dự án là Công ty TNHH MTV Lê Thắng, khối Bắc Sơn, thị trấn Kim Sơn, huyện Quế Phong đã xây dựng được các mô hình sản xuất giống, trong đó diện tích mô hình sản xuất giống nguyên chủng 10 ha, tạo được sản phẩm 40 tấn hạt giống nguyên chủng đạt tiêu chuẩn Việt Nam QCVN 01-54:2011/BNNPTNT; diện tích mô hình sản xuất giống xác nhận 50 ha, tạo ra 200 tấn hạt giống xác nhận giống lúa Japonica đạt tiêu chuẩn Việt Nam QCVN 01-54:2011/BNNPTNT; diện tích mô hình lúa thương phẩm 300 ha tạo ra 1.800 tấn lúa xay xát ra 1.200 tấn gạo thương phẩm chất lượng. Dây chuyền xay xát khép kín từ thóc ra gạo đạt chất lượng cao, đánh bóng và đóng gói sản phẩm. Theo công suất thiết kế dây chuyền chế biến 2-3,5 tấn thóc /giờ.). Hiện nay đang thực hiện các thủ tục pháp lý để xây dựng thương hiệu và xúc tiến đưa sản phẩm ra thị trường tiêu thụ. Không chỉ giới hạn trong địa bàn huyện Quế Phong, trong tháng 11 năm 2020, Viện di truyền phối hợp Sở KH&CN và UBND huyện Quế Phong tổ chức Hội thảo khoa học “Bàn giải pháp phát triển giống lúa Japonica J02 tại các huyện vùng cao tỉnh Nghệ An”. Hội thảo đã thảo luận, đánh giá về việc phát triển vùng trồng lúa Japonica J02 tại các huyện miền Tây. Mở ra hướng đi mới trong việc xây dựng thương hiệu gạo Japonica Quế Phong nói riêng và vùng miền Tây Nghệ An nói riêng. Tiến tới xây dựng chỉ dẫn địa lý đối với sản phẩm này.
Theo quy hoạch của UBND tỉnh Nghệ An thì vùng trồng chanh leo trên địa bàn huyện Quế Phong là 1.500ha. Theo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện khóa XXI đã xác định cây chanh leo là cây chủ lực trên địa bàn huyện, cần phải duy trì và tăng thêm diện tích trồng, đồng thời nâng cao năng suất, giá bán giúp người nông dân có thu nhập. Do đó, Ban Thường vụ Huyện ủy đã có nhiều chỉ đạo như ban hành Nghị quyết số 08-NQ/HU về phát triển vùng nguyên liệu chanh leo; thành lập Ban chỉ đạo và các tiểu ban để thực hiện. Nhằm phát triển vùng trồng và xây dựng thương hiệu cho sản phẩm chanh leo Quế Phong, các cấp, các ngành đã có nhiều hỗ trợ như: Hội đồng nhân dân tỉnh đã ban hành Nghị quyết 14/2017/NQ-HĐND ngày 20/12/2017 về một số chính sách phát triển nông nghiệp, nông thôn trên địa bàn tỉnh Nghệ An (hỗ trợ giá giống chanh leo, công trình tưới nhỏ lẻ cho người trồng); UBND tỉnh, sở Khoa học và Công nghệ đã thẩm định, phê duyệt dự án “Ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ xây dựng mô hình tưới tiết kiệm nước cho cây chanh leo trên địa bàn xã Tri Lễ”; Bộ Khoa học và Công nghệ đã phê duyệt Dự án: Tạo lập, quản lý và phát triển chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm Chanh leo Quế Phong. Sản phẩm chanh leo đã được Cục Sở hữu trí tuệ - Bộ KH&CN cấp văn bằng bảo hộ tại Công văn số 53356/SHTT-CDNH. UBND huyện Quế Phong đã phối hợp với Sở KH&CN tổ chức Lễ công bố và trao quyền sử dụng nhãn hiệu chứng nhận “Chanh leo Quế Phong” cho 10 hộ gia đình tại xã Tri Lễ. Tuy nhiên, từ năm 2017 đến nay, do nhiều yếu tố (dịch bệnh, giá cả, năng suất) nên diện tích cây chanh leo trên địa bàn huyện phát triển theo xu thế. Trước tình hình đó, UBND huyện đang chỉ đạo Hội đồng tư vấn KHCN huyện, phòng chuyên môn tiếp tục theo dõi, đánh giá mô hình “trồng luân canh cây trồng để cải tạo đất tái canh cây chanh leo trên địa bàn xã Tri Lễ”; từ đó, tham mưu cho Ban Chỉ đạo phát triển chanh leo huyện phương pháp luân canh cây trồng phù hợp trên đất đã trồng cây chanh leo.
Sản phẩm rượu Mú Từn do Công ty TNHH Long Lưu sản xuất. Rượu Mú Từn đã được giới thiệu ở hầu hết các Hội chợ, Hội nghị do cấp Trung ương, cấp Bộ, cấp tỉnh tổ chức. Sản phẩm rượu được đánh giá cao về chất lượng và chiếm thị phần kinh doanh nhất định. Hiện tại đang thực hiện dự án nghiên cứu, tạo giống cây mú từn; đã có báo cáo kết quả nghiên cứu và quy trình kỹ thuật giâm hom đầy đủ. Nhân giống thành công với số lượng 300 cây Mú Từn, đạt tiêu chuẩn xuất vườn.
Sản phẩm cá được nuôi bằng lồng trên các lòng hồ thủy điện, thủy lợi: Nhằm tận dụng lợi thế về diện tích mặt nước các lòng hồ, đập thủy lợi, thủy điện (các hồ thủy điện: Hủa Na, Châu Thắng, Nhạn Hạc; đập Kèm Ải). Trong giai đoạn 2016 - 2020, diện tích, số lồng nuôi cá nước ngọt trên địa bàn huyện đã phát triển mạnh về chất và lượng. Đa dạng loài nuôi và ngày càng chú trọng hơn về các loại cá có giá trị kinh tế cao (cá vược, cá lăng, cá bỗng...) và nâng cao giá trị sản phẩm (thay vì bán sản phẩm thô đã có hộ dân, HTX đang xúc tiến mô hình chế biến để hình thành chuỗi: nuôi, chăm sóc, chế biến, xây dựng thương hiệu và đưa ra thị trường). Nhiều mô hình, dự án bằng nhiều nguồn kinh phí khác nhau về nuôi cá lòng hồ đã được thực hiện (mô hình KHCN, Nông thôn mới, các Viện nghiên cứu, doanh nghiệp...). Với sự lãnh đạo của Huyện ủy, UBND huyện, trong thời gian tới trên các lòng hồ thủy điện, đập thủy lợi sẽ ngày càng phát triển diện tích, số lồng nuôi và đa dạng sản phẩm, trong đó chú trọng theo hướng nuôi các loài cá có giá trị kinh tế cao gắn với quy trình: Nuôi - chăm sóc - thu hoạch - chế biến - thị trường). Tuy nhiên, cần có sự đầu tư để nghiên cứu, xây dựng thương hiệu cho một số loài cá đặc sản vùng lòng hồ Hủa Na như: Cá lăng chấm sông Chu, chạch sông, cá vược...
Năm 2021, để đa dạng hóa sản phẩm vùng lòng hồ, nghiên cứu, tìm hướng đi mới cho người nuôi trồng thủy sản. Sở KH&CN đã phê duyệt nhiệm vụ thực hiện mô hình “nuôi trai lấy ngọc trên lòng hồ Hủa Na”, đơn vị chủ trì đã thả 610 con giống; đánh giá sau 1 tháng thả, tỷ lệ trai sống 601/610 con, đạt 98,5%. Tiến hành mổ trai nuôi thử nghiệm (48 con, thả năm 2019), tỷ lệ sống đạt 100%, tỷ lệ cho ngọc đạt khoảng 65%; ngọc cho màu đẹp, bám nhân dày khoảng 2mm.
Các sản phẩm từ dược liệu, cây, con đặc sản trên địa bàn huyện là một số sản phẩm về dược liệu như Đẳng sâm, quế Quỳ, mắc khén, dưa rẫy, vịt bầu Quang - Cắm, lợn đen bản địa (lợn nít) đã và đang dành được nhiều sự quan tâm của người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh. Đã có sự tác động của KH&CN đối với sản phẩm này, cây đẳng sâm đã được tỉnh cấp kinh phí để thực hiện 02 mô hình; cây quế Quỳ đang được nghiên cứu, thử nghiệm bởi Dự án:“Nghiên cứu chọn giống Quế có năng suất vỏ, hàm lượng và chất lượng tinh dầu cao phục vụ tiêu dùng và xuất khẩu cho vùng Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ và Nam Trung Bộ” do Khu Bảo tồn thiên nhiên Pù Hoạt chủ trì thực hiện. Hiện nay dự án đang trong giai đoạn chăm sóc, theo dõi sinh trưởng cây Quế (cây Quế đã trồng được 02 năm); cây mắc khén đang được tỉnh bố trí kinh phí để thực hiện Dự án: Ứng dụng tiến bộ KH&CN xây dựng mô hình nhân giống và trồng cây Mắc Khén (Zanthoxylum rhetsa (Roxb) DC) trên địa bàn huyện Quế Phong, tỉnh Nghệ An.