BẢN BIÊN TẬP
Người biên tập:
Tên bài: Sở KH&CN Nghệ An thanh tra về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng sản phẩm hàng hóa và sở hữu công nghiệp
Nội dung:
Khí dầu mỏ hóa lỏng (LPG) là mặt hàng kinh doanh có điều kiện theo quy định của pháp luật và là chất đốt phổ biến trong đời sống hiện nay. Trong những năm qua, mạng lưới cửa hàng kinh doanh LPG chai trên địa bản tỉnh Nghệ An phát triển mạnh từ thành phố tới các xã, huyện và vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa. Điều này tạo nên sự thuận lợi cho người tiêu dùng trong lựa chọn chủng loại LPG phù hợp với nhu cầu về thương hiệu và giá cả. Bên cạnh đó, cũng tạo nên những thách thức không nhỏ cho các cơ quan chức năng trong vấn đề quản lý để tạo nên thị trường cạnh tranh lành mạnh, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Hiện nay trên địa bàn tỉnh, có 859 thương nhân kinh doanh khi hóa lỏng. Mặt hàng LPG chai lưu thông trên thị trường tỉnh Nghệ An phần lớn do các thương nhân kinh doanh mua bán khí, trạm nạp khí có trụ sở đóng trên địa bàn tỉnh cung cấp.
Trên cơ sở kết quả cuộc khảo sát được Thanh tra Sở KH&CN thực hiện vào cuối năm 2021, nhằm nâng cao năng lực, hiệu quả quản lý nhà nước của UBND các huyện, thành, thị, Sở KH&CN đã yêu cầu UBND cấp huyện phải tổ chức cuộc kiểm tra diện rộng về tiêu chuẩn đo lường chất lượng sản phẩm hàng hóa đối với mặt hàng LPG chai trong năm 2022. Tại tuyến tỉnh, Thanh tra Sở KH&CN chủ trì, phối hợp với Thanh tra Sở Công thương đã tiến hành thanh tra đối với các Trạm nạp, thương nhân kinh doanh mua bán khí, thương nhân kinh doanh dịch vụ vận chuyển khí và một số cửa hàng bán lẻ LPG chai có quy mô lớn trên địa bàn tỉnh.
Qua kết quả khảo sát đối với các thương nhân kinh doanh khí hóa lỏng, các hộ gia đình sử dụng khí hóa lỏng đóng bình trên địa bàn tỉnh Nghệ An vào cuối năm 2021, cho thấy, phần lớn cửa hàng bán lẻ LPG chai chưa tuân thủ đầy đủ các trách nhiệm, nghĩa vụ theo quy định của pháp luật, đặc biệt là các nghĩa vụ về đo lường, chất lượng. Để dẫn tới thực trạng này, một phần cũng do các cơ quan QLNN có liên quan chưa thực hiện tốt công tác tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn, tập huấn pháp luật cho các thương nhân kinh doanh khi trên địa bàn tỉnh bởi ảnh hưởng của dịch Covid-19 và các quy định về giãn cách xã hội.
Thanh tra đối với các thương nhân mua bán khí, trạm nạp khí và thanh tra đối với các cửa hàng bán lẻ LPG chai với các nội dung: Hồ sơ, thủ tục pháp lý tương ứng với loại hình thương nhân; Thanh tra về đo lường; Thanh tra về Chất lượng và Thanh tra về sở hữu công nghiệp. Tổng số cơ sở được thanh tra là 26 tổ chức, cá nhân, bao gồm 06 thương nhân kinh doanh mua bán khí, trạm nạp khí; 20 cửa hàng bán lẻ LPG chai.
Về thủ tục pháp lý, có 06/06 thương nhân xuất trình được Giấy chứng nhận đủ điều kiện thương nhân kinh doanh mua bản LPG, Giấy chứng nhận đủ điều kiện trạm nạp LPG vào chai; các hợp mua bán khí với các thương nhân có Giấy chứng nhận đủ điều kiện còn hiệu lực; các giấy chứng nhận kiểm định, hiệu chuẩn của các phương tiện đo, hệ thống đo, hệ thống chiết nạp... đang còn hiệu lực. 20 cửa hàng xuất trình được Giấy chứng nhận đủ điều kiện cửa hàng bán lẻ LPG chai; các hợp mua bán khí với các thương nhân có Giấy chứng nhận đủ điều kiện còn hiệu lực.
Về trách nhiệm phải thực hiện các quy định đo lường, đối với các thương nhân có 06/06 thương nhân có các phương tiện đó, hệ thống do, bồn chứa khí... đã được kiểm định, hiệu chuẩn đúng quy định. Kiểm tra lượng của hàng đóng gói sẵn các loại LPG chai được kiểm tra của 06 thương nhân đều đạt yêu cầu về đo lường theo quy định tại Thông tư số 21/2014/TT-BKHCN. 05/06 thương nhân đã xây dựng kế hoạch và định kỳ thực hiện tự kiểm tra phương tiện đo, hệ thống đo, điều kiện thực hiện phép đo theo quy định tại Điều 6 Thông tư số 20/2019/TT-BKHCN, 01/06 thương nhân chưa xây dựng kế hoạch và định kỳ thực hiện tự kiểm tra phương tiện đo, hệ thống đo, điều kiện thực hiện phép đo. Đối với cửa hàng, có 04 cửa hàng, tại thời điểm thanh tra không có LPG chai nên Đoàn không tiến hành kiểm tra lượng của hàng đóng gói sẵn. Kiểm tra lượng của hàng đóng gói sẵn cho thấy, các loại LPG chai được kiểm tra của 16/20 cửa hàng đều đạt yêu cầu về do lường theo quy định tại Thông tư số 21/2014/TT-BKHCN.
Về trách nhiệm phải thực hiện các quy định chất lượng, đối với các thương nhân, 06/06 thương nhân xuất trình được hồ sơ chất lượng khí, bao gồm bản sao tiêu chuẩn công bố áp dụng, thông báo kết quả kiểm tra nhà nước chất lượng hàng nhập khẩu cho từng lô hàng. Giấy chứng nhận phù hợp quy chuẩn kỹ thuật do Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng cấp. 06/06 thương nhân thực hiện việc ghi nhãn hàng hóa cho các loại sản phẩm LPG chai đẩy đủ theo quy định tại Nghị định số 111/2021/NĐ-CP. 06/06 thương nhân chưa xây dựng, áp dụng và duy trì Hệ thống quản lý chất lượng đúng theo quy định tại Điều 15, Điều 17 Thông tư số 20/2019/TT-BKHCN. Đối với cửa hàng, 20/20 cửa hàng hàng có lưu hóa đơn mua hàng với thương nhân kinh doanh mua bán khi đối với từng loại khí khi nhập hàng; hồ sơ chất lượng LPG đối với từng là hàng LPG chai được nhập vào cửa hàng. Các chủng loại LPG chai tại 20/20 cửa hàng có nhân đầy đủ theo quy định của pháp luật về nhãn hàng hóa.
Về sở hữu công nghiệp, tại thời điểm thanh tra, không phát hiện có các hành vi xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp. Về thực hiện quyền và nghĩa vụ của cửa hàng bán lẻ LPG chai theo quy định tại Điều 32 Nghị định số 87/2018/NĐ-CP, các cửa hàng được thanh tra đã thực hiện treo biển hiệu dùng quy định; thực hiện niêm yết giá và bản đúng giá niêm yết; không mua, bán LPG chai và chai LPG không có nguồn gốc xuất xử, không đủ điều kiện lưu thông trên thị trường; không chiếm giữ chai LPG của các thương nhân kinh doanh LPG ngoài hợp đồng mua của hàng đã ký; LPG chai tại các cửa hàng còn nguyên niêm phong của cơ sở chiết nạp trong thời hạn kiểm định an toàn. Phần lớn các cửa hàng không có sổ theo dõi hoặc cơ sở dữ liệu điện tử ứng có phiếu giao hàng, biên bản giao nhận, tài liệu hướng dẫn cho khách hàng.
Về công tác phối hợp với các đoàn kiểm tra của UBND cấp huyện, trong quá trình thanh tra, theo yêu cầu của Đoàn, UBND thành phố Vinh, thị xã Cửa Lò, thị xã Hoàng Mai, các huyện: Quỳnh Lưu, Diễn Châu, Thanh Chương đã cử cán bộ phối hợp cùng thực hiện thanh tra đối với các đối tượng thanh tra tại địa bàn tương ứng. Đoàn thanh tra cũng đã hỗ trợ các đoàn kiểm tra của UBND các huyện: Tân Kỳ, Nghĩa Đàn...về nghiệp vụ kiểm tra, trực tiếp thực hiện kiểm tra định lượng hàng đóng gói sẵn tại các cửa hàng bán lẻ LPG là đối tượng kiểm tra của các đoàn cấp huyện.
Như vậy, thông qua việc thanh tra của Sở KH&CN Nghệ An về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng sản phẩm hàng hóa và sở hữu công nghiệp cho thấy, tất cả các thương nhân kinh doanh khi được thanh tra đã được cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện đầy đủ tương ứng với loại hình hoạt động (mua bán khí, trạm nạp, cửa hàng bán lẻ); có hợp đồng mua bán khi theo đúng quy định.
Về đo lường, tất cả các lô hàng hóa là LPG chai được kiểm tra đều đạt yêu cầu về đo lường đối với lượng hàng đóng gói sẵn theo quy định của Thông tư số 21/2014/TT-BKHCN ngày 15 tháng 7 năm 2014 của Bộ trưởng Bộ KH&CN quy định về đo lường đối với lượng của hàng đóng gói sẵn. Các phương tiện đo được sử dụng để xác định lượng khi trong mua bán, thanh toán tại các thương nhân được thanh tra đều có phạm vi đo phù hợp với lượng khi cần đo, đã được kiểm định đúng quy định, các giấy chứng nhận kiểm định đang trong thời hạn còn giá trị; không có dấu hiệu bị tác động, can thiệp làm thay đổi đặc tính, kỹ thuật đo lường. Phần lớn các cửa hàng bán lẻ LPG chai chưa xây dựng kế hoạch và định kỷ thực hiện tự kiểm tra phương tiện đo, hệ thống do, điều kiện thực hiện phép đo theo đúng quy định tại khoản 5 Điều 6 Thông tư số 20/2019/TT-BKHCN. Tuy nhiên, qua nghiên cứu Thông tư số 20/2019/TT-BKHCN và thực tế thanh tra, Sở KH&CN nhận thấy: “Xây dựng kế hoạch và định kỳ thực hiện tự kiểm tra phương tiện đo, hệ thống do, điều kiện thực hiện phép đo" là yêu cầu bắt buộc về đo lượng đối với các thương nhân kinh doanh khi nói chung quy định tại khoản 5 Điều 6 Thông từ số 20/2019 TT BKHCN. Muốn thực hiện được yêu cầu này, các thương nhân kinh doanh khi phải có phương tiện đo, hệ thống đó. Tuy nhiên, tại Điều 5 Thông tư số 20/2019 TT-BKHCN lại không quy định thương nhân kinh doanh khi bắt buộc phải trang bị phương tiện đo, hệ thống đo (Trường hợp có sử dụng thì mới phải tuân thủ các yêu cầu như: đã được kiểm định, có phạm vi đo phù hợp...); LPG chai là loại hàng đóng gói sẵn, và chịu sự quản lý về đo lường đối với lượng hàng đóng gói sẵn theo quy định của Thông tư số 21/2014/TT-BKHCN. Chủ thể chịu trách nhiệm đóng gói là các thương nhân hoạt động theo hình thức trạm chiết nạp vào chai, và phải sử dụng phương tiện đo, hệ thống đo. Hàng hóa do các Cửa hàng bán lẻ LPG cung cấp là LPG chai, phải còn nguyên niêm phong của cơ sở sản xuất, chiết nạp, không được rò rỉ... Thực tế này cho thấy, các cửa hàng bán lẻ không cần thiết phải sử dụng phương tiện đo (như quy định tại Điều 5 Thông tư số 20/2019/TT-BKHCN). Vì không có phương tiện đo, nên chủ thể này cũng không thể thực hiện được việc “xây dựng kế hoạch và định kỳ thực hiện tự kiểm tra phương tiện đo, hệ thống đo, điều kiện thực hiện phép đo". Như vậy, đang có sự không thống nhất giữa các quy định của Điều 5 và khoản 5 Điều 6 Thông tư số 20/2019/TT-BKHCN; cần thiết phải có sự hướng dẫn cụ thể của Bộ KH&CN.
Về chất lượng, tất cả thương nhân kinh doanh khi được thanh tra thực hiện việc lưu hồ sơ chất lượng đúng quy định, thể hiện rõ nguồn gốc xuất xứ sản phẩm hàng hóa của mình. Tại thời điểm thanh tra, không nghi vấn có trường hợp vi phạm về chất lượng, nên đoàn thanh tra không tiến hành lấy mẫu thử nghiệm. Tất cả các chủng loại LPG chai của các thương nhân kinh doanh khi được thanh tra có nhãn đầy đủ theo quy định của Nghị định số 111/2021/NĐ-CP ngày 09 tháng 12 năm 2021 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị định số 43/2017/NĐ-CP ngày 14 tháng 4 năm 2017 của Chính phủ về ghi nhãn hàng hóa. Trên tay xách chai chứa LPG được đóng đầy đủ các thông tin quy định tại khoản 3 Điều 9 QCVN 04/2013/BCT Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn chai chứa khí dầu mỏ hóa lỏng bằng thép. Đoàn thanh tra đã chú trọng phổ biển, hướng dẫn quy định về xây dựng, áp dụng và duy trì hệ thống quản lý chất lượng cho các thương nhân hoạt động mua bán khi, trạm nạp khi, đồng thời giao trách nhiệm cho các chủ thể này phải có kế hoạch khắc phục ngay lỗi vi phạm. Khoản 1 Điều 16 Thông tư số 20/2019/TT-BKHCN quy định cửa hàng bản lẻ LPG phải: “Đề nghị thương nhân kinh doanh mua bán khi cung cấp hồ sơ chất lượng LPG đối với từng đơn hàng hoặc là hàng LPG chai được nhập vào cửa hàng (cung cấp ngày ho SO chất lượng LPG tại thời điểm nhập hàng hoặc chậm nhất năm (05) có thẩm quyền)”.
Đây là một trong ba yêu cầu về quản lý chất lượng mà các cửa hàng bán lẻ LPG chai phải tuân thủ. Theo quy định trên, cửa hàng phải đề nghị thương nhân kinh doanh mua bán khi cung cấp hồ sơ chất lượng: (1) ngay tại thời điểm nhập hàng/hoặc: (2) chậm nhất 05 ngày làm việc khi có yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Cần cử báo cáo của Đoàn thanh tra, Sở KH&CN nhận thấy đây là một quy định không chặt chẽ, vì chỉ cần cửa hàng cung cấp hồ sơ trong thời hạn 05 ngày làm việc khi có yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền (mà không cần phải lưu hồ sơ), thì vẫn đáp ứng quy định. Điều này đồng nghĩa với việc tại thời điểm thanh/kiểm nếu cửa hàng không có hồ sơ chất lượng thì cũng chưa thể kết luận tra, được đây là hành vi vi phạm. Bên cạnh đó, cho dù cửa hàng không cung cấp hồ sơ chất lượng thì các cơ quan chức năng cũng không thể xử lý được, vì hiện tại không có chế tài xử phạt đối với hành vi không lưu giữ hoặc lưu giữ không đầy đủ hồ sơ chất lượng khi. Thực tế này sẽ khiến cho việc yêu cầu các cửa hàng bán lẻ LPG tuân thủ đúng, đầy đủ các quy định về quan lý chất lượng là rất khó khăn; cần thiết phải có sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật có liên quan.
Về sở hữu công nghiệp, tại thời điểm thanh tra, các thương nhân kinh doanh khi được thanh tra chấp hành tốt các quy định của pháp luật về sở hữu công nghiệp.
Phần lớn các cửa hàng bán lẻ LPG chai được thanh tra không biết đến các quyền và nghĩa vụ của minh quy định tại Điều 32 Nghị định số 87/2018/NĐ-CP. Đoàn thanh tra đã cung cấp các mẫu biểu về sổ theo dõi LPG chai, phiếu giao hàng, biên bản giao nhận, tài liệu hướng dẫn khách hàng cho các cửa hàng bán lẻ LPG chai; đồng thời hướng dẫn cụ thể cách thức, trình tự thực hiện để các chủ thể này áp dụng trong thực tế kinh doanh, nhằm bảo đảm quyền lợi của người tiêu dùng. Tất cả cửa hàng ghi nhận hoạt động thiết thực này của đoàn, đồng thời cam kết sẽ khắc phục ngay các lỗi vì pham.
Đồng thời, Đoàn Thanh tra đã đề xuất yêu cầu, kiến nghị các nội dung cụ thể cho các cá nhân tổ chức có liên quan nhằm nâng cao chất lượng về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng sản phẩm hàng hóa và sở hữu công nghiệp trên địa bàn tỉnh trong thời gian tới./.
Trên cơ sở kết quả cuộc khảo sát được Thanh tra Sở KH&CN thực hiện vào cuối năm 2021, nhằm nâng cao năng lực, hiệu quả quản lý nhà nước của UBND các huyện, thành, thị, Sở KH&CN đã yêu cầu UBND cấp huyện phải tổ chức cuộc kiểm tra diện rộng về tiêu chuẩn đo lường chất lượng sản phẩm hàng hóa đối với mặt hàng LPG chai trong năm 2022. Tại tuyến tỉnh, Thanh tra Sở KH&CN chủ trì, phối hợp với Thanh tra Sở Công thương đã tiến hành thanh tra đối với các Trạm nạp, thương nhân kinh doanh mua bán khí, thương nhân kinh doanh dịch vụ vận chuyển khí và một số cửa hàng bán lẻ LPG chai có quy mô lớn trên địa bàn tỉnh.
Qua kết quả khảo sát đối với các thương nhân kinh doanh khí hóa lỏng, các hộ gia đình sử dụng khí hóa lỏng đóng bình trên địa bàn tỉnh Nghệ An vào cuối năm 2021, cho thấy, phần lớn cửa hàng bán lẻ LPG chai chưa tuân thủ đầy đủ các trách nhiệm, nghĩa vụ theo quy định của pháp luật, đặc biệt là các nghĩa vụ về đo lường, chất lượng. Để dẫn tới thực trạng này, một phần cũng do các cơ quan QLNN có liên quan chưa thực hiện tốt công tác tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn, tập huấn pháp luật cho các thương nhân kinh doanh khi trên địa bàn tỉnh bởi ảnh hưởng của dịch Covid-19 và các quy định về giãn cách xã hội.
Thanh tra đối với các thương nhân mua bán khí, trạm nạp khí và thanh tra đối với các cửa hàng bán lẻ LPG chai với các nội dung: Hồ sơ, thủ tục pháp lý tương ứng với loại hình thương nhân; Thanh tra về đo lường; Thanh tra về Chất lượng và Thanh tra về sở hữu công nghiệp. Tổng số cơ sở được thanh tra là 26 tổ chức, cá nhân, bao gồm 06 thương nhân kinh doanh mua bán khí, trạm nạp khí; 20 cửa hàng bán lẻ LPG chai.
Về thủ tục pháp lý, có 06/06 thương nhân xuất trình được Giấy chứng nhận đủ điều kiện thương nhân kinh doanh mua bản LPG, Giấy chứng nhận đủ điều kiện trạm nạp LPG vào chai; các hợp mua bán khí với các thương nhân có Giấy chứng nhận đủ điều kiện còn hiệu lực; các giấy chứng nhận kiểm định, hiệu chuẩn của các phương tiện đo, hệ thống đo, hệ thống chiết nạp... đang còn hiệu lực. 20 cửa hàng xuất trình được Giấy chứng nhận đủ điều kiện cửa hàng bán lẻ LPG chai; các hợp mua bán khí với các thương nhân có Giấy chứng nhận đủ điều kiện còn hiệu lực.
Về trách nhiệm phải thực hiện các quy định đo lường, đối với các thương nhân có 06/06 thương nhân có các phương tiện đó, hệ thống do, bồn chứa khí... đã được kiểm định, hiệu chuẩn đúng quy định. Kiểm tra lượng của hàng đóng gói sẵn các loại LPG chai được kiểm tra của 06 thương nhân đều đạt yêu cầu về đo lường theo quy định tại Thông tư số 21/2014/TT-BKHCN. 05/06 thương nhân đã xây dựng kế hoạch và định kỳ thực hiện tự kiểm tra phương tiện đo, hệ thống đo, điều kiện thực hiện phép đo theo quy định tại Điều 6 Thông tư số 20/2019/TT-BKHCN, 01/06 thương nhân chưa xây dựng kế hoạch và định kỳ thực hiện tự kiểm tra phương tiện đo, hệ thống đo, điều kiện thực hiện phép đo. Đối với cửa hàng, có 04 cửa hàng, tại thời điểm thanh tra không có LPG chai nên Đoàn không tiến hành kiểm tra lượng của hàng đóng gói sẵn. Kiểm tra lượng của hàng đóng gói sẵn cho thấy, các loại LPG chai được kiểm tra của 16/20 cửa hàng đều đạt yêu cầu về do lường theo quy định tại Thông tư số 21/2014/TT-BKHCN.
Về trách nhiệm phải thực hiện các quy định chất lượng, đối với các thương nhân, 06/06 thương nhân xuất trình được hồ sơ chất lượng khí, bao gồm bản sao tiêu chuẩn công bố áp dụng, thông báo kết quả kiểm tra nhà nước chất lượng hàng nhập khẩu cho từng lô hàng. Giấy chứng nhận phù hợp quy chuẩn kỹ thuật do Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng cấp. 06/06 thương nhân thực hiện việc ghi nhãn hàng hóa cho các loại sản phẩm LPG chai đẩy đủ theo quy định tại Nghị định số 111/2021/NĐ-CP. 06/06 thương nhân chưa xây dựng, áp dụng và duy trì Hệ thống quản lý chất lượng đúng theo quy định tại Điều 15, Điều 17 Thông tư số 20/2019/TT-BKHCN. Đối với cửa hàng, 20/20 cửa hàng hàng có lưu hóa đơn mua hàng với thương nhân kinh doanh mua bán khi đối với từng loại khí khi nhập hàng; hồ sơ chất lượng LPG đối với từng là hàng LPG chai được nhập vào cửa hàng. Các chủng loại LPG chai tại 20/20 cửa hàng có nhân đầy đủ theo quy định của pháp luật về nhãn hàng hóa.
Về sở hữu công nghiệp, tại thời điểm thanh tra, không phát hiện có các hành vi xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp. Về thực hiện quyền và nghĩa vụ của cửa hàng bán lẻ LPG chai theo quy định tại Điều 32 Nghị định số 87/2018/NĐ-CP, các cửa hàng được thanh tra đã thực hiện treo biển hiệu dùng quy định; thực hiện niêm yết giá và bản đúng giá niêm yết; không mua, bán LPG chai và chai LPG không có nguồn gốc xuất xử, không đủ điều kiện lưu thông trên thị trường; không chiếm giữ chai LPG của các thương nhân kinh doanh LPG ngoài hợp đồng mua của hàng đã ký; LPG chai tại các cửa hàng còn nguyên niêm phong của cơ sở chiết nạp trong thời hạn kiểm định an toàn. Phần lớn các cửa hàng không có sổ theo dõi hoặc cơ sở dữ liệu điện tử ứng có phiếu giao hàng, biên bản giao nhận, tài liệu hướng dẫn cho khách hàng.
Về công tác phối hợp với các đoàn kiểm tra của UBND cấp huyện, trong quá trình thanh tra, theo yêu cầu của Đoàn, UBND thành phố Vinh, thị xã Cửa Lò, thị xã Hoàng Mai, các huyện: Quỳnh Lưu, Diễn Châu, Thanh Chương đã cử cán bộ phối hợp cùng thực hiện thanh tra đối với các đối tượng thanh tra tại địa bàn tương ứng. Đoàn thanh tra cũng đã hỗ trợ các đoàn kiểm tra của UBND các huyện: Tân Kỳ, Nghĩa Đàn...về nghiệp vụ kiểm tra, trực tiếp thực hiện kiểm tra định lượng hàng đóng gói sẵn tại các cửa hàng bán lẻ LPG là đối tượng kiểm tra của các đoàn cấp huyện.
Như vậy, thông qua việc thanh tra của Sở KH&CN Nghệ An về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng sản phẩm hàng hóa và sở hữu công nghiệp cho thấy, tất cả các thương nhân kinh doanh khi được thanh tra đã được cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện đầy đủ tương ứng với loại hình hoạt động (mua bán khí, trạm nạp, cửa hàng bán lẻ); có hợp đồng mua bán khi theo đúng quy định.
Về đo lường, tất cả các lô hàng hóa là LPG chai được kiểm tra đều đạt yêu cầu về đo lường đối với lượng hàng đóng gói sẵn theo quy định của Thông tư số 21/2014/TT-BKHCN ngày 15 tháng 7 năm 2014 của Bộ trưởng Bộ KH&CN quy định về đo lường đối với lượng của hàng đóng gói sẵn. Các phương tiện đo được sử dụng để xác định lượng khi trong mua bán, thanh toán tại các thương nhân được thanh tra đều có phạm vi đo phù hợp với lượng khi cần đo, đã được kiểm định đúng quy định, các giấy chứng nhận kiểm định đang trong thời hạn còn giá trị; không có dấu hiệu bị tác động, can thiệp làm thay đổi đặc tính, kỹ thuật đo lường. Phần lớn các cửa hàng bán lẻ LPG chai chưa xây dựng kế hoạch và định kỷ thực hiện tự kiểm tra phương tiện đo, hệ thống do, điều kiện thực hiện phép đo theo đúng quy định tại khoản 5 Điều 6 Thông tư số 20/2019/TT-BKHCN. Tuy nhiên, qua nghiên cứu Thông tư số 20/2019/TT-BKHCN và thực tế thanh tra, Sở KH&CN nhận thấy: “Xây dựng kế hoạch và định kỳ thực hiện tự kiểm tra phương tiện đo, hệ thống do, điều kiện thực hiện phép đo" là yêu cầu bắt buộc về đo lượng đối với các thương nhân kinh doanh khi nói chung quy định tại khoản 5 Điều 6 Thông từ số 20/2019 TT BKHCN. Muốn thực hiện được yêu cầu này, các thương nhân kinh doanh khi phải có phương tiện đo, hệ thống đó. Tuy nhiên, tại Điều 5 Thông tư số 20/2019 TT-BKHCN lại không quy định thương nhân kinh doanh khi bắt buộc phải trang bị phương tiện đo, hệ thống đo (Trường hợp có sử dụng thì mới phải tuân thủ các yêu cầu như: đã được kiểm định, có phạm vi đo phù hợp...); LPG chai là loại hàng đóng gói sẵn, và chịu sự quản lý về đo lường đối với lượng hàng đóng gói sẵn theo quy định của Thông tư số 21/2014/TT-BKHCN. Chủ thể chịu trách nhiệm đóng gói là các thương nhân hoạt động theo hình thức trạm chiết nạp vào chai, và phải sử dụng phương tiện đo, hệ thống đo. Hàng hóa do các Cửa hàng bán lẻ LPG cung cấp là LPG chai, phải còn nguyên niêm phong của cơ sở sản xuất, chiết nạp, không được rò rỉ... Thực tế này cho thấy, các cửa hàng bán lẻ không cần thiết phải sử dụng phương tiện đo (như quy định tại Điều 5 Thông tư số 20/2019/TT-BKHCN). Vì không có phương tiện đo, nên chủ thể này cũng không thể thực hiện được việc “xây dựng kế hoạch và định kỳ thực hiện tự kiểm tra phương tiện đo, hệ thống đo, điều kiện thực hiện phép đo". Như vậy, đang có sự không thống nhất giữa các quy định của Điều 5 và khoản 5 Điều 6 Thông tư số 20/2019/TT-BKHCN; cần thiết phải có sự hướng dẫn cụ thể của Bộ KH&CN.
Về chất lượng, tất cả thương nhân kinh doanh khi được thanh tra thực hiện việc lưu hồ sơ chất lượng đúng quy định, thể hiện rõ nguồn gốc xuất xứ sản phẩm hàng hóa của mình. Tại thời điểm thanh tra, không nghi vấn có trường hợp vi phạm về chất lượng, nên đoàn thanh tra không tiến hành lấy mẫu thử nghiệm. Tất cả các chủng loại LPG chai của các thương nhân kinh doanh khi được thanh tra có nhãn đầy đủ theo quy định của Nghị định số 111/2021/NĐ-CP ngày 09 tháng 12 năm 2021 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị định số 43/2017/NĐ-CP ngày 14 tháng 4 năm 2017 của Chính phủ về ghi nhãn hàng hóa. Trên tay xách chai chứa LPG được đóng đầy đủ các thông tin quy định tại khoản 3 Điều 9 QCVN 04/2013/BCT Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn chai chứa khí dầu mỏ hóa lỏng bằng thép. Đoàn thanh tra đã chú trọng phổ biển, hướng dẫn quy định về xây dựng, áp dụng và duy trì hệ thống quản lý chất lượng cho các thương nhân hoạt động mua bán khi, trạm nạp khi, đồng thời giao trách nhiệm cho các chủ thể này phải có kế hoạch khắc phục ngay lỗi vi phạm. Khoản 1 Điều 16 Thông tư số 20/2019/TT-BKHCN quy định cửa hàng bản lẻ LPG phải: “Đề nghị thương nhân kinh doanh mua bán khi cung cấp hồ sơ chất lượng LPG đối với từng đơn hàng hoặc là hàng LPG chai được nhập vào cửa hàng (cung cấp ngày ho SO chất lượng LPG tại thời điểm nhập hàng hoặc chậm nhất năm (05) có thẩm quyền)”.
Đây là một trong ba yêu cầu về quản lý chất lượng mà các cửa hàng bán lẻ LPG chai phải tuân thủ. Theo quy định trên, cửa hàng phải đề nghị thương nhân kinh doanh mua bán khi cung cấp hồ sơ chất lượng: (1) ngay tại thời điểm nhập hàng/hoặc: (2) chậm nhất 05 ngày làm việc khi có yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Cần cử báo cáo của Đoàn thanh tra, Sở KH&CN nhận thấy đây là một quy định không chặt chẽ, vì chỉ cần cửa hàng cung cấp hồ sơ trong thời hạn 05 ngày làm việc khi có yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền (mà không cần phải lưu hồ sơ), thì vẫn đáp ứng quy định. Điều này đồng nghĩa với việc tại thời điểm thanh/kiểm nếu cửa hàng không có hồ sơ chất lượng thì cũng chưa thể kết luận tra, được đây là hành vi vi phạm. Bên cạnh đó, cho dù cửa hàng không cung cấp hồ sơ chất lượng thì các cơ quan chức năng cũng không thể xử lý được, vì hiện tại không có chế tài xử phạt đối với hành vi không lưu giữ hoặc lưu giữ không đầy đủ hồ sơ chất lượng khi. Thực tế này sẽ khiến cho việc yêu cầu các cửa hàng bán lẻ LPG tuân thủ đúng, đầy đủ các quy định về quan lý chất lượng là rất khó khăn; cần thiết phải có sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật có liên quan.
Về sở hữu công nghiệp, tại thời điểm thanh tra, các thương nhân kinh doanh khi được thanh tra chấp hành tốt các quy định của pháp luật về sở hữu công nghiệp.
Phần lớn các cửa hàng bán lẻ LPG chai được thanh tra không biết đến các quyền và nghĩa vụ của minh quy định tại Điều 32 Nghị định số 87/2018/NĐ-CP. Đoàn thanh tra đã cung cấp các mẫu biểu về sổ theo dõi LPG chai, phiếu giao hàng, biên bản giao nhận, tài liệu hướng dẫn khách hàng cho các cửa hàng bán lẻ LPG chai; đồng thời hướng dẫn cụ thể cách thức, trình tự thực hiện để các chủ thể này áp dụng trong thực tế kinh doanh, nhằm bảo đảm quyền lợi của người tiêu dùng. Tất cả cửa hàng ghi nhận hoạt động thiết thực này của đoàn, đồng thời cam kết sẽ khắc phục ngay các lỗi vì pham.
Đồng thời, Đoàn Thanh tra đã đề xuất yêu cầu, kiến nghị các nội dung cụ thể cho các cá nhân tổ chức có liên quan nhằm nâng cao chất lượng về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng sản phẩm hàng hóa và sở hữu công nghiệp trên địa bàn tỉnh trong thời gian tới./.
Lê Phương
NHUẬN BÚT
Tác giả:
Tiêu đề: Sở KH&CN Nghệ An thanh tra về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng sản phẩm hàng hóa và sở hữu công nghiệp
Ngày xuất bản: ngày 21 tháng 09 năm 2022
Nội dung:
Khí dầu mỏ hóa lỏng (LPG) là mặt hàng kinh doanh có điều kiện theo quy định của pháp luật và là chất đốt phổ biến trong đời sống hiện nay. Trong những năm qua, mạng lưới cửa hàng kinh doanh LPG chai trên địa bản tỉnh Nghệ An phát triển mạnh từ thành phố tới các xã, huyện và vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa. Điều này tạo nên sự thuận lợi cho người tiêu dùng trong lựa chọn chủng loại LPG phù hợp với nhu cầu về thương hiệu và giá cả. Bên cạnh đó, cũng tạo nên những thách thức không nhỏ cho các cơ quan chức năng trong vấn đề quản lý để tạo nên thị trường cạnh tranh lành mạnh, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Hiện nay trên địa bàn tỉnh, có 859 thương nhân kinh doanh khi hóa lỏng. Mặt hàng LPG chai lưu thông trên thị trường tỉnh Nghệ An phần lớn do các thương nhân kinh doanh mua bán khí, trạm nạp khí có trụ sở đóng trên địa bàn tỉnh cung cấp.
Trên cơ sở kết quả cuộc khảo sát được Thanh tra Sở KH&CN thực hiện vào cuối năm 2021, nhằm nâng cao năng lực, hiệu quả quản lý nhà nước của UBND các huyện, thành, thị, Sở KH&CN đã yêu cầu UBND cấp huyện phải tổ chức cuộc kiểm tra diện rộng về tiêu chuẩn đo lường chất lượng sản phẩm hàng hóa đối với mặt hàng LPG chai trong năm 2022. Tại tuyến tỉnh, Thanh tra Sở KH&CN chủ trì, phối hợp với Thanh tra Sở Công thương đã tiến hành thanh tra đối với các Trạm nạp, thương nhân kinh doanh mua bán khí, thương nhân kinh doanh dịch vụ vận chuyển khí và một số cửa hàng bán lẻ LPG chai có quy mô lớn trên địa bàn tỉnh.
Qua kết quả khảo sát đối với các thương nhân kinh doanh khí hóa lỏng, các hộ gia đình sử dụng khí hóa lỏng đóng bình trên địa bàn tỉnh Nghệ An vào cuối năm 2021, cho thấy, phần lớn cửa hàng bán lẻ LPG chai chưa tuân thủ đầy đủ các trách nhiệm, nghĩa vụ theo quy định của pháp luật, đặc biệt là các nghĩa vụ về đo lường, chất lượng. Để dẫn tới thực trạng này, một phần cũng do các cơ quan QLNN có liên quan chưa thực hiện tốt công tác tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn, tập huấn pháp luật cho các thương nhân kinh doanh khi trên địa bàn tỉnh bởi ảnh hưởng của dịch Covid-19 và các quy định về giãn cách xã hội.
Thanh tra đối với các thương nhân mua bán khí, trạm nạp khí và thanh tra đối với các cửa hàng bán lẻ LPG chai với các nội dung: Hồ sơ, thủ tục pháp lý tương ứng với loại hình thương nhân; Thanh tra về đo lường; Thanh tra về Chất lượng và Thanh tra về sở hữu công nghiệp. Tổng số cơ sở được thanh tra là 26 tổ chức, cá nhân, bao gồm 06 thương nhân kinh doanh mua bán khí, trạm nạp khí; 20 cửa hàng bán lẻ LPG chai.
Về thủ tục pháp lý, có 06/06 thương nhân xuất trình được Giấy chứng nhận đủ điều kiện thương nhân kinh doanh mua bản LPG, Giấy chứng nhận đủ điều kiện trạm nạp LPG vào chai; các hợp mua bán khí với các thương nhân có Giấy chứng nhận đủ điều kiện còn hiệu lực; các giấy chứng nhận kiểm định, hiệu chuẩn của các phương tiện đo, hệ thống đo, hệ thống chiết nạp... đang còn hiệu lực. 20 cửa hàng xuất trình được Giấy chứng nhận đủ điều kiện cửa hàng bán lẻ LPG chai; các hợp mua bán khí với các thương nhân có Giấy chứng nhận đủ điều kiện còn hiệu lực.
Về trách nhiệm phải thực hiện các quy định đo lường, đối với các thương nhân có 06/06 thương nhân có các phương tiện đó, hệ thống do, bồn chứa khí... đã được kiểm định, hiệu chuẩn đúng quy định. Kiểm tra lượng của hàng đóng gói sẵn các loại LPG chai được kiểm tra của 06 thương nhân đều đạt yêu cầu về đo lường theo quy định tại Thông tư số 21/2014/TT-BKHCN. 05/06 thương nhân đã xây dựng kế hoạch và định kỳ thực hiện tự kiểm tra phương tiện đo, hệ thống đo, điều kiện thực hiện phép đo theo quy định tại Điều 6 Thông tư số 20/2019/TT-BKHCN, 01/06 thương nhân chưa xây dựng kế hoạch và định kỳ thực hiện tự kiểm tra phương tiện đo, hệ thống đo, điều kiện thực hiện phép đo. Đối với cửa hàng, có 04 cửa hàng, tại thời điểm thanh tra không có LPG chai nên Đoàn không tiến hành kiểm tra lượng của hàng đóng gói sẵn. Kiểm tra lượng của hàng đóng gói sẵn cho thấy, các loại LPG chai được kiểm tra của 16/20 cửa hàng đều đạt yêu cầu về do lường theo quy định tại Thông tư số 21/2014/TT-BKHCN.
Về trách nhiệm phải thực hiện các quy định chất lượng, đối với các thương nhân, 06/06 thương nhân xuất trình được hồ sơ chất lượng khí, bao gồm bản sao tiêu chuẩn công bố áp dụng, thông báo kết quả kiểm tra nhà nước chất lượng hàng nhập khẩu cho từng lô hàng. Giấy chứng nhận phù hợp quy chuẩn kỹ thuật do Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng cấp. 06/06 thương nhân thực hiện việc ghi nhãn hàng hóa cho các loại sản phẩm LPG chai đẩy đủ theo quy định tại Nghị định số 111/2021/NĐ-CP. 06/06 thương nhân chưa xây dựng, áp dụng và duy trì Hệ thống quản lý chất lượng đúng theo quy định tại Điều 15, Điều 17 Thông tư số 20/2019/TT-BKHCN. Đối với cửa hàng, 20/20 cửa hàng hàng có lưu hóa đơn mua hàng với thương nhân kinh doanh mua bán khi đối với từng loại khí khi nhập hàng; hồ sơ chất lượng LPG đối với từng là hàng LPG chai được nhập vào cửa hàng. Các chủng loại LPG chai tại 20/20 cửa hàng có nhân đầy đủ theo quy định của pháp luật về nhãn hàng hóa.
Về sở hữu công nghiệp, tại thời điểm thanh tra, không phát hiện có các hành vi xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp. Về thực hiện quyền và nghĩa vụ của cửa hàng bán lẻ LPG chai theo quy định tại Điều 32 Nghị định số 87/2018/NĐ-CP, các cửa hàng được thanh tra đã thực hiện treo biển hiệu dùng quy định; thực hiện niêm yết giá và bản đúng giá niêm yết; không mua, bán LPG chai và chai LPG không có nguồn gốc xuất xử, không đủ điều kiện lưu thông trên thị trường; không chiếm giữ chai LPG của các thương nhân kinh doanh LPG ngoài hợp đồng mua của hàng đã ký; LPG chai tại các cửa hàng còn nguyên niêm phong của cơ sở chiết nạp trong thời hạn kiểm định an toàn. Phần lớn các cửa hàng không có sổ theo dõi hoặc cơ sở dữ liệu điện tử ứng có phiếu giao hàng, biên bản giao nhận, tài liệu hướng dẫn cho khách hàng.
Về công tác phối hợp với các đoàn kiểm tra của UBND cấp huyện, trong quá trình thanh tra, theo yêu cầu của Đoàn, UBND thành phố Vinh, thị xã Cửa Lò, thị xã Hoàng Mai, các huyện: Quỳnh Lưu, Diễn Châu, Thanh Chương đã cử cán bộ phối hợp cùng thực hiện thanh tra đối với các đối tượng thanh tra tại địa bàn tương ứng. Đoàn thanh tra cũng đã hỗ trợ các đoàn kiểm tra của UBND các huyện: Tân Kỳ, Nghĩa Đàn...về nghiệp vụ kiểm tra, trực tiếp thực hiện kiểm tra định lượng hàng đóng gói sẵn tại các cửa hàng bán lẻ LPG là đối tượng kiểm tra của các đoàn cấp huyện.
Như vậy, thông qua việc thanh tra của Sở KH&CN Nghệ An về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng sản phẩm hàng hóa và sở hữu công nghiệp cho thấy, tất cả các thương nhân kinh doanh khi được thanh tra đã được cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện đầy đủ tương ứng với loại hình hoạt động (mua bán khí, trạm nạp, cửa hàng bán lẻ); có hợp đồng mua bán khi theo đúng quy định.
Về đo lường, tất cả các lô hàng hóa là LPG chai được kiểm tra đều đạt yêu cầu về đo lường đối với lượng hàng đóng gói sẵn theo quy định của Thông tư số 21/2014/TT-BKHCN ngày 15 tháng 7 năm 2014 của Bộ trưởng Bộ KH&CN quy định về đo lường đối với lượng của hàng đóng gói sẵn. Các phương tiện đo được sử dụng để xác định lượng khi trong mua bán, thanh toán tại các thương nhân được thanh tra đều có phạm vi đo phù hợp với lượng khi cần đo, đã được kiểm định đúng quy định, các giấy chứng nhận kiểm định đang trong thời hạn còn giá trị; không có dấu hiệu bị tác động, can thiệp làm thay đổi đặc tính, kỹ thuật đo lường. Phần lớn các cửa hàng bán lẻ LPG chai chưa xây dựng kế hoạch và định kỷ thực hiện tự kiểm tra phương tiện đo, hệ thống do, điều kiện thực hiện phép đo theo đúng quy định tại khoản 5 Điều 6 Thông tư số 20/2019/TT-BKHCN. Tuy nhiên, qua nghiên cứu Thông tư số 20/2019/TT-BKHCN và thực tế thanh tra, Sở KH&CN nhận thấy: “Xây dựng kế hoạch và định kỳ thực hiện tự kiểm tra phương tiện đo, hệ thống do, điều kiện thực hiện phép đo" là yêu cầu bắt buộc về đo lượng đối với các thương nhân kinh doanh khi nói chung quy định tại khoản 5 Điều 6 Thông từ số 20/2019 TT BKHCN. Muốn thực hiện được yêu cầu này, các thương nhân kinh doanh khi phải có phương tiện đo, hệ thống đó. Tuy nhiên, tại Điều 5 Thông tư số 20/2019 TT-BKHCN lại không quy định thương nhân kinh doanh khi bắt buộc phải trang bị phương tiện đo, hệ thống đo (Trường hợp có sử dụng thì mới phải tuân thủ các yêu cầu như: đã được kiểm định, có phạm vi đo phù hợp...); LPG chai là loại hàng đóng gói sẵn, và chịu sự quản lý về đo lường đối với lượng hàng đóng gói sẵn theo quy định của Thông tư số 21/2014/TT-BKHCN. Chủ thể chịu trách nhiệm đóng gói là các thương nhân hoạt động theo hình thức trạm chiết nạp vào chai, và phải sử dụng phương tiện đo, hệ thống đo. Hàng hóa do các Cửa hàng bán lẻ LPG cung cấp là LPG chai, phải còn nguyên niêm phong của cơ sở sản xuất, chiết nạp, không được rò rỉ... Thực tế này cho thấy, các cửa hàng bán lẻ không cần thiết phải sử dụng phương tiện đo (như quy định tại Điều 5 Thông tư số 20/2019/TT-BKHCN). Vì không có phương tiện đo, nên chủ thể này cũng không thể thực hiện được việc “xây dựng kế hoạch và định kỳ thực hiện tự kiểm tra phương tiện đo, hệ thống đo, điều kiện thực hiện phép đo". Như vậy, đang có sự không thống nhất giữa các quy định của Điều 5 và khoản 5 Điều 6 Thông tư số 20/2019/TT-BKHCN; cần thiết phải có sự hướng dẫn cụ thể của Bộ KH&CN.
Về chất lượng, tất cả thương nhân kinh doanh khi được thanh tra thực hiện việc lưu hồ sơ chất lượng đúng quy định, thể hiện rõ nguồn gốc xuất xứ sản phẩm hàng hóa của mình. Tại thời điểm thanh tra, không nghi vấn có trường hợp vi phạm về chất lượng, nên đoàn thanh tra không tiến hành lấy mẫu thử nghiệm. Tất cả các chủng loại LPG chai của các thương nhân kinh doanh khi được thanh tra có nhãn đầy đủ theo quy định của Nghị định số 111/2021/NĐ-CP ngày 09 tháng 12 năm 2021 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị định số 43/2017/NĐ-CP ngày 14 tháng 4 năm 2017 của Chính phủ về ghi nhãn hàng hóa. Trên tay xách chai chứa LPG được đóng đầy đủ các thông tin quy định tại khoản 3 Điều 9 QCVN 04/2013/BCT Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn chai chứa khí dầu mỏ hóa lỏng bằng thép. Đoàn thanh tra đã chú trọng phổ biển, hướng dẫn quy định về xây dựng, áp dụng và duy trì hệ thống quản lý chất lượng cho các thương nhân hoạt động mua bán khi, trạm nạp khi, đồng thời giao trách nhiệm cho các chủ thể này phải có kế hoạch khắc phục ngay lỗi vi phạm. Khoản 1 Điều 16 Thông tư số 20/2019/TT-BKHCN quy định cửa hàng bản lẻ LPG phải: “Đề nghị thương nhân kinh doanh mua bán khi cung cấp hồ sơ chất lượng LPG đối với từng đơn hàng hoặc là hàng LPG chai được nhập vào cửa hàng (cung cấp ngày ho SO chất lượng LPG tại thời điểm nhập hàng hoặc chậm nhất năm (05) có thẩm quyền)”.
Đây là một trong ba yêu cầu về quản lý chất lượng mà các cửa hàng bán lẻ LPG chai phải tuân thủ. Theo quy định trên, cửa hàng phải đề nghị thương nhân kinh doanh mua bán khi cung cấp hồ sơ chất lượng: (1) ngay tại thời điểm nhập hàng/hoặc: (2) chậm nhất 05 ngày làm việc khi có yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Cần cử báo cáo của Đoàn thanh tra, Sở KH&CN nhận thấy đây là một quy định không chặt chẽ, vì chỉ cần cửa hàng cung cấp hồ sơ trong thời hạn 05 ngày làm việc khi có yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền (mà không cần phải lưu hồ sơ), thì vẫn đáp ứng quy định. Điều này đồng nghĩa với việc tại thời điểm thanh/kiểm nếu cửa hàng không có hồ sơ chất lượng thì cũng chưa thể kết luận tra, được đây là hành vi vi phạm. Bên cạnh đó, cho dù cửa hàng không cung cấp hồ sơ chất lượng thì các cơ quan chức năng cũng không thể xử lý được, vì hiện tại không có chế tài xử phạt đối với hành vi không lưu giữ hoặc lưu giữ không đầy đủ hồ sơ chất lượng khi. Thực tế này sẽ khiến cho việc yêu cầu các cửa hàng bán lẻ LPG tuân thủ đúng, đầy đủ các quy định về quan lý chất lượng là rất khó khăn; cần thiết phải có sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật có liên quan.
Về sở hữu công nghiệp, tại thời điểm thanh tra, các thương nhân kinh doanh khi được thanh tra chấp hành tốt các quy định của pháp luật về sở hữu công nghiệp.
Phần lớn các cửa hàng bán lẻ LPG chai được thanh tra không biết đến các quyền và nghĩa vụ của minh quy định tại Điều 32 Nghị định số 87/2018/NĐ-CP. Đoàn thanh tra đã cung cấp các mẫu biểu về sổ theo dõi LPG chai, phiếu giao hàng, biên bản giao nhận, tài liệu hướng dẫn khách hàng cho các cửa hàng bán lẻ LPG chai; đồng thời hướng dẫn cụ thể cách thức, trình tự thực hiện để các chủ thể này áp dụng trong thực tế kinh doanh, nhằm bảo đảm quyền lợi của người tiêu dùng. Tất cả cửa hàng ghi nhận hoạt động thiết thực này của đoàn, đồng thời cam kết sẽ khắc phục ngay các lỗi vì pham.
Đồng thời, Đoàn Thanh tra đã đề xuất yêu cầu, kiến nghị các nội dung cụ thể cho các cá nhân tổ chức có liên quan nhằm nâng cao chất lượng về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng sản phẩm hàng hóa và sở hữu công nghiệp trên địa bàn tỉnh trong thời gian tới./.
Trên cơ sở kết quả cuộc khảo sát được Thanh tra Sở KH&CN thực hiện vào cuối năm 2021, nhằm nâng cao năng lực, hiệu quả quản lý nhà nước của UBND các huyện, thành, thị, Sở KH&CN đã yêu cầu UBND cấp huyện phải tổ chức cuộc kiểm tra diện rộng về tiêu chuẩn đo lường chất lượng sản phẩm hàng hóa đối với mặt hàng LPG chai trong năm 2022. Tại tuyến tỉnh, Thanh tra Sở KH&CN chủ trì, phối hợp với Thanh tra Sở Công thương đã tiến hành thanh tra đối với các Trạm nạp, thương nhân kinh doanh mua bán khí, thương nhân kinh doanh dịch vụ vận chuyển khí và một số cửa hàng bán lẻ LPG chai có quy mô lớn trên địa bàn tỉnh.
Qua kết quả khảo sát đối với các thương nhân kinh doanh khí hóa lỏng, các hộ gia đình sử dụng khí hóa lỏng đóng bình trên địa bàn tỉnh Nghệ An vào cuối năm 2021, cho thấy, phần lớn cửa hàng bán lẻ LPG chai chưa tuân thủ đầy đủ các trách nhiệm, nghĩa vụ theo quy định của pháp luật, đặc biệt là các nghĩa vụ về đo lường, chất lượng. Để dẫn tới thực trạng này, một phần cũng do các cơ quan QLNN có liên quan chưa thực hiện tốt công tác tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn, tập huấn pháp luật cho các thương nhân kinh doanh khi trên địa bàn tỉnh bởi ảnh hưởng của dịch Covid-19 và các quy định về giãn cách xã hội.
Thanh tra đối với các thương nhân mua bán khí, trạm nạp khí và thanh tra đối với các cửa hàng bán lẻ LPG chai với các nội dung: Hồ sơ, thủ tục pháp lý tương ứng với loại hình thương nhân; Thanh tra về đo lường; Thanh tra về Chất lượng và Thanh tra về sở hữu công nghiệp. Tổng số cơ sở được thanh tra là 26 tổ chức, cá nhân, bao gồm 06 thương nhân kinh doanh mua bán khí, trạm nạp khí; 20 cửa hàng bán lẻ LPG chai.
Về thủ tục pháp lý, có 06/06 thương nhân xuất trình được Giấy chứng nhận đủ điều kiện thương nhân kinh doanh mua bản LPG, Giấy chứng nhận đủ điều kiện trạm nạp LPG vào chai; các hợp mua bán khí với các thương nhân có Giấy chứng nhận đủ điều kiện còn hiệu lực; các giấy chứng nhận kiểm định, hiệu chuẩn của các phương tiện đo, hệ thống đo, hệ thống chiết nạp... đang còn hiệu lực. 20 cửa hàng xuất trình được Giấy chứng nhận đủ điều kiện cửa hàng bán lẻ LPG chai; các hợp mua bán khí với các thương nhân có Giấy chứng nhận đủ điều kiện còn hiệu lực.
Về trách nhiệm phải thực hiện các quy định đo lường, đối với các thương nhân có 06/06 thương nhân có các phương tiện đó, hệ thống do, bồn chứa khí... đã được kiểm định, hiệu chuẩn đúng quy định. Kiểm tra lượng của hàng đóng gói sẵn các loại LPG chai được kiểm tra của 06 thương nhân đều đạt yêu cầu về đo lường theo quy định tại Thông tư số 21/2014/TT-BKHCN. 05/06 thương nhân đã xây dựng kế hoạch và định kỳ thực hiện tự kiểm tra phương tiện đo, hệ thống đo, điều kiện thực hiện phép đo theo quy định tại Điều 6 Thông tư số 20/2019/TT-BKHCN, 01/06 thương nhân chưa xây dựng kế hoạch và định kỳ thực hiện tự kiểm tra phương tiện đo, hệ thống đo, điều kiện thực hiện phép đo. Đối với cửa hàng, có 04 cửa hàng, tại thời điểm thanh tra không có LPG chai nên Đoàn không tiến hành kiểm tra lượng của hàng đóng gói sẵn. Kiểm tra lượng của hàng đóng gói sẵn cho thấy, các loại LPG chai được kiểm tra của 16/20 cửa hàng đều đạt yêu cầu về do lường theo quy định tại Thông tư số 21/2014/TT-BKHCN.
Về trách nhiệm phải thực hiện các quy định chất lượng, đối với các thương nhân, 06/06 thương nhân xuất trình được hồ sơ chất lượng khí, bao gồm bản sao tiêu chuẩn công bố áp dụng, thông báo kết quả kiểm tra nhà nước chất lượng hàng nhập khẩu cho từng lô hàng. Giấy chứng nhận phù hợp quy chuẩn kỹ thuật do Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng cấp. 06/06 thương nhân thực hiện việc ghi nhãn hàng hóa cho các loại sản phẩm LPG chai đẩy đủ theo quy định tại Nghị định số 111/2021/NĐ-CP. 06/06 thương nhân chưa xây dựng, áp dụng và duy trì Hệ thống quản lý chất lượng đúng theo quy định tại Điều 15, Điều 17 Thông tư số 20/2019/TT-BKHCN. Đối với cửa hàng, 20/20 cửa hàng hàng có lưu hóa đơn mua hàng với thương nhân kinh doanh mua bán khi đối với từng loại khí khi nhập hàng; hồ sơ chất lượng LPG đối với từng là hàng LPG chai được nhập vào cửa hàng. Các chủng loại LPG chai tại 20/20 cửa hàng có nhân đầy đủ theo quy định của pháp luật về nhãn hàng hóa.
Về sở hữu công nghiệp, tại thời điểm thanh tra, không phát hiện có các hành vi xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp. Về thực hiện quyền và nghĩa vụ của cửa hàng bán lẻ LPG chai theo quy định tại Điều 32 Nghị định số 87/2018/NĐ-CP, các cửa hàng được thanh tra đã thực hiện treo biển hiệu dùng quy định; thực hiện niêm yết giá và bản đúng giá niêm yết; không mua, bán LPG chai và chai LPG không có nguồn gốc xuất xử, không đủ điều kiện lưu thông trên thị trường; không chiếm giữ chai LPG của các thương nhân kinh doanh LPG ngoài hợp đồng mua của hàng đã ký; LPG chai tại các cửa hàng còn nguyên niêm phong của cơ sở chiết nạp trong thời hạn kiểm định an toàn. Phần lớn các cửa hàng không có sổ theo dõi hoặc cơ sở dữ liệu điện tử ứng có phiếu giao hàng, biên bản giao nhận, tài liệu hướng dẫn cho khách hàng.
Về công tác phối hợp với các đoàn kiểm tra của UBND cấp huyện, trong quá trình thanh tra, theo yêu cầu của Đoàn, UBND thành phố Vinh, thị xã Cửa Lò, thị xã Hoàng Mai, các huyện: Quỳnh Lưu, Diễn Châu, Thanh Chương đã cử cán bộ phối hợp cùng thực hiện thanh tra đối với các đối tượng thanh tra tại địa bàn tương ứng. Đoàn thanh tra cũng đã hỗ trợ các đoàn kiểm tra của UBND các huyện: Tân Kỳ, Nghĩa Đàn...về nghiệp vụ kiểm tra, trực tiếp thực hiện kiểm tra định lượng hàng đóng gói sẵn tại các cửa hàng bán lẻ LPG là đối tượng kiểm tra của các đoàn cấp huyện.
Như vậy, thông qua việc thanh tra của Sở KH&CN Nghệ An về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng sản phẩm hàng hóa và sở hữu công nghiệp cho thấy, tất cả các thương nhân kinh doanh khi được thanh tra đã được cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện đầy đủ tương ứng với loại hình hoạt động (mua bán khí, trạm nạp, cửa hàng bán lẻ); có hợp đồng mua bán khi theo đúng quy định.
Về đo lường, tất cả các lô hàng hóa là LPG chai được kiểm tra đều đạt yêu cầu về đo lường đối với lượng hàng đóng gói sẵn theo quy định của Thông tư số 21/2014/TT-BKHCN ngày 15 tháng 7 năm 2014 của Bộ trưởng Bộ KH&CN quy định về đo lường đối với lượng của hàng đóng gói sẵn. Các phương tiện đo được sử dụng để xác định lượng khi trong mua bán, thanh toán tại các thương nhân được thanh tra đều có phạm vi đo phù hợp với lượng khi cần đo, đã được kiểm định đúng quy định, các giấy chứng nhận kiểm định đang trong thời hạn còn giá trị; không có dấu hiệu bị tác động, can thiệp làm thay đổi đặc tính, kỹ thuật đo lường. Phần lớn các cửa hàng bán lẻ LPG chai chưa xây dựng kế hoạch và định kỷ thực hiện tự kiểm tra phương tiện đo, hệ thống do, điều kiện thực hiện phép đo theo đúng quy định tại khoản 5 Điều 6 Thông tư số 20/2019/TT-BKHCN. Tuy nhiên, qua nghiên cứu Thông tư số 20/2019/TT-BKHCN và thực tế thanh tra, Sở KH&CN nhận thấy: “Xây dựng kế hoạch và định kỳ thực hiện tự kiểm tra phương tiện đo, hệ thống do, điều kiện thực hiện phép đo" là yêu cầu bắt buộc về đo lượng đối với các thương nhân kinh doanh khi nói chung quy định tại khoản 5 Điều 6 Thông từ số 20/2019 TT BKHCN. Muốn thực hiện được yêu cầu này, các thương nhân kinh doanh khi phải có phương tiện đo, hệ thống đó. Tuy nhiên, tại Điều 5 Thông tư số 20/2019 TT-BKHCN lại không quy định thương nhân kinh doanh khi bắt buộc phải trang bị phương tiện đo, hệ thống đo (Trường hợp có sử dụng thì mới phải tuân thủ các yêu cầu như: đã được kiểm định, có phạm vi đo phù hợp...); LPG chai là loại hàng đóng gói sẵn, và chịu sự quản lý về đo lường đối với lượng hàng đóng gói sẵn theo quy định của Thông tư số 21/2014/TT-BKHCN. Chủ thể chịu trách nhiệm đóng gói là các thương nhân hoạt động theo hình thức trạm chiết nạp vào chai, và phải sử dụng phương tiện đo, hệ thống đo. Hàng hóa do các Cửa hàng bán lẻ LPG cung cấp là LPG chai, phải còn nguyên niêm phong của cơ sở sản xuất, chiết nạp, không được rò rỉ... Thực tế này cho thấy, các cửa hàng bán lẻ không cần thiết phải sử dụng phương tiện đo (như quy định tại Điều 5 Thông tư số 20/2019/TT-BKHCN). Vì không có phương tiện đo, nên chủ thể này cũng không thể thực hiện được việc “xây dựng kế hoạch và định kỳ thực hiện tự kiểm tra phương tiện đo, hệ thống đo, điều kiện thực hiện phép đo". Như vậy, đang có sự không thống nhất giữa các quy định của Điều 5 và khoản 5 Điều 6 Thông tư số 20/2019/TT-BKHCN; cần thiết phải có sự hướng dẫn cụ thể của Bộ KH&CN.
Về chất lượng, tất cả thương nhân kinh doanh khi được thanh tra thực hiện việc lưu hồ sơ chất lượng đúng quy định, thể hiện rõ nguồn gốc xuất xứ sản phẩm hàng hóa của mình. Tại thời điểm thanh tra, không nghi vấn có trường hợp vi phạm về chất lượng, nên đoàn thanh tra không tiến hành lấy mẫu thử nghiệm. Tất cả các chủng loại LPG chai của các thương nhân kinh doanh khi được thanh tra có nhãn đầy đủ theo quy định của Nghị định số 111/2021/NĐ-CP ngày 09 tháng 12 năm 2021 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị định số 43/2017/NĐ-CP ngày 14 tháng 4 năm 2017 của Chính phủ về ghi nhãn hàng hóa. Trên tay xách chai chứa LPG được đóng đầy đủ các thông tin quy định tại khoản 3 Điều 9 QCVN 04/2013/BCT Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn chai chứa khí dầu mỏ hóa lỏng bằng thép. Đoàn thanh tra đã chú trọng phổ biển, hướng dẫn quy định về xây dựng, áp dụng và duy trì hệ thống quản lý chất lượng cho các thương nhân hoạt động mua bán khi, trạm nạp khi, đồng thời giao trách nhiệm cho các chủ thể này phải có kế hoạch khắc phục ngay lỗi vi phạm. Khoản 1 Điều 16 Thông tư số 20/2019/TT-BKHCN quy định cửa hàng bản lẻ LPG phải: “Đề nghị thương nhân kinh doanh mua bán khi cung cấp hồ sơ chất lượng LPG đối với từng đơn hàng hoặc là hàng LPG chai được nhập vào cửa hàng (cung cấp ngày ho SO chất lượng LPG tại thời điểm nhập hàng hoặc chậm nhất năm (05) có thẩm quyền)”.
Đây là một trong ba yêu cầu về quản lý chất lượng mà các cửa hàng bán lẻ LPG chai phải tuân thủ. Theo quy định trên, cửa hàng phải đề nghị thương nhân kinh doanh mua bán khi cung cấp hồ sơ chất lượng: (1) ngay tại thời điểm nhập hàng/hoặc: (2) chậm nhất 05 ngày làm việc khi có yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Cần cử báo cáo của Đoàn thanh tra, Sở KH&CN nhận thấy đây là một quy định không chặt chẽ, vì chỉ cần cửa hàng cung cấp hồ sơ trong thời hạn 05 ngày làm việc khi có yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền (mà không cần phải lưu hồ sơ), thì vẫn đáp ứng quy định. Điều này đồng nghĩa với việc tại thời điểm thanh/kiểm nếu cửa hàng không có hồ sơ chất lượng thì cũng chưa thể kết luận tra, được đây là hành vi vi phạm. Bên cạnh đó, cho dù cửa hàng không cung cấp hồ sơ chất lượng thì các cơ quan chức năng cũng không thể xử lý được, vì hiện tại không có chế tài xử phạt đối với hành vi không lưu giữ hoặc lưu giữ không đầy đủ hồ sơ chất lượng khi. Thực tế này sẽ khiến cho việc yêu cầu các cửa hàng bán lẻ LPG tuân thủ đúng, đầy đủ các quy định về quan lý chất lượng là rất khó khăn; cần thiết phải có sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật có liên quan.
Về sở hữu công nghiệp, tại thời điểm thanh tra, các thương nhân kinh doanh khi được thanh tra chấp hành tốt các quy định của pháp luật về sở hữu công nghiệp.
Phần lớn các cửa hàng bán lẻ LPG chai được thanh tra không biết đến các quyền và nghĩa vụ của minh quy định tại Điều 32 Nghị định số 87/2018/NĐ-CP. Đoàn thanh tra đã cung cấp các mẫu biểu về sổ theo dõi LPG chai, phiếu giao hàng, biên bản giao nhận, tài liệu hướng dẫn khách hàng cho các cửa hàng bán lẻ LPG chai; đồng thời hướng dẫn cụ thể cách thức, trình tự thực hiện để các chủ thể này áp dụng trong thực tế kinh doanh, nhằm bảo đảm quyền lợi của người tiêu dùng. Tất cả cửa hàng ghi nhận hoạt động thiết thực này của đoàn, đồng thời cam kết sẽ khắc phục ngay các lỗi vì pham.
Đồng thời, Đoàn Thanh tra đã đề xuất yêu cầu, kiến nghị các nội dung cụ thể cho các cá nhân tổ chức có liên quan nhằm nâng cao chất lượng về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng sản phẩm hàng hóa và sở hữu công nghiệp trên địa bàn tỉnh trong thời gian tới./.
Lê Phương