SỞ KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ NGHỆ AN
Nước tăng lực đinh lăng: Tìm “đời sống mới” cho một dược liệu quý
TS. Nguyễn Thị Ngọc Trâm (Công ty Thiên Dược) đã tìm giải pháp mới để bảo tồn các loài dược liệu quý và tạo ra các sản phẩm thuận tiện cho người dùng. Một trong những sản phẩm mới là nước tăng lực từ cây đinh lăng lá nhỏ.
Là một loại cây phổ biến ở Việt Nam, đặc biệt là miền Bắc, đinh lăng được mệnh danh là “nhân sâm của người nghèo” do chứa nhiều hoạt chất quý. “Trong mỗi bộ phận của cây đinh lăng thì, theo TS. Nguyễn Thị Ngọc Trâm rễ, vỏ thân và lá đều có chứa các hoạt tính sinh học khác nhau bao gồm saponin, các ankaloit, các vitamin B1, B2, B6, vitamin C, 20 axit amin, trong đó có methionin, lyzin và cysteine là những loại axit amin cực kỳ quan trọng”. Từ lâu, đinh lăng đã được sử dụng làm rau ăn và xuất hiện trong các bài thuốc cổ truyền với nhiều công dụng khác nhau: trị suy nhược, bồi bổ cơ thể, chữa ho, phong thấp, cảm sốt, mụn nhọt, một số bệnh về tiêu hóa,...
“Thông qua đề tài Nghiên cứu phát triển nguồn gene cây đinh lăng lá nhỏ ở miền Đông Nam Bộ của Bộ KH&CN, chúng tôi đã nghiên cứu, bảo tồn nguồn gene, giống và xây dựng quy trình trồng và thu hoạch cây đinh lăng lá nhỏ sao cho thu được hàm lượng hoạt chất tối ưu, ít sâu bệnh mà không phải dùng đến các loại thuốc bảo vệ thực vật độc hại”, TS. Nguyễn Thị Ngọc Trâm cho biết.
Không chỉ giúp nhóm nghiên cứu hiểu cặn kẽ về đặc tính của cây đinh lăng lá nhỏ ở Việt Nam, dự án này còn giúp họ phát triển thành công vùng trồng đinh lăng lá nhỏ có diện tích 5 ha ở Long Thành (Đồng Nai). Đây cũng là nơi đặt vùng trồng dược liệu của Công ty Thiên Dược - tất cả những loại dược liệu ở đây, bao gồm cả những cây “lâu đời” đã tạo thương hiệu của công ty như trinh nữ hoàng cung, cho đến những loại cây mới gia nhập như đinh lăng đều được nuôi trồng, chăm sóc, thu hái và bảo quản theo tiêu chí GACP - WHO (thực hành tốt trồng trọt và thu hái cây thuốc theo Tổ chức y tế thế giới).
Thành phần chính trong nước tăng lực đinh lăng do nhóm nghiên cứu phát triển là dịch chiết từ lá, vỏ thân và rễ cây đinh lăng lá nhỏ. Việc chiết xuất sao cho thu được hàm lượng saponin cao là một trong những yếu tố quyết định chất lượng sản phẩm. TS. Nguyễn Thị Ngọc Trâm cho biết. “Khi chiết xuất từng loại bột rễ, bột lá và bột vỏ thân cây đinh lăng lá nhỏ thì tiến hành kiểm tra saponin trong bã chất chiết đã kiệt hay chưa bằng thuốc thử Lieberman-Burchard. Nếu xuất hiện màu xanh đặc trưng của phản ứng giữa thuốc thử với saponin có trong bã chất chiết, màu xanh này bền vững trong một thời gian, phản ứng (+) thì saponin vẫn còn trong bã chất chiết, do đó tiếp tục chiết bã chất chiết cho đến khi chiết hết saponin trong bã chất chiết”.
Để giải quyết vấn đề lượng đường cao không tốt cho sức khỏe trong hầu hết các loại nước tăng lực, nhóm nghiên cứu đã sử dụng cỏ ngọt (Stevia rebaudiana) để thay cho đường. “Trong lá cỏ ngọt chứa khoảng 15% steviosit, đây là một glucosit có vị ngọt gấp 300 lần đường kính saccaroza nhưng không mang năng lượng, còn các chất hòa tan trong nước như carbonhydrat, protein, chất béo có lợi cho sức khỏe”, theo TS. Nguyễn Thị Ngọc Trâm. Đây cũng là một trong những chất tạo ngọt tự nhiên phổ biến nhất thường được dùng trong các loại thực phẩm và đồ uống.
Kết hợp các yếu tố này lại, sau nhiều lần thử nghiệm, nhóm nghiên cứu đã phát triển thành công sản phẩm nước tăng lực từ đinh lăng với công thức: 80% dịch chiết toàn phần của cây đinh lăng lá nhỏ, 10% dung dịch chất làm ngọt và 10% nước. Nhiều người lo ngại sản phẩm từ thảo dược thường có mùi vị kém hấp dẫn, song nước tăng lực đinh lăng không gặp phải vấn đề này. “Nước tăng lực từ đinh lăng nên chứa nhiều saponin quý, có mùi thơm, vị ngọt của cây họ sâm Việt Nam, những người uống thử đều rất thích”, TS. Nguyễn Thị Ngọc Trâm hào hứng kể lại. “Sản phẩm không có chất bảo quản nên rất an toàn và tốt cho sức khỏe, thành phần chất làm ngọt từ cỏ ngọt nên dùng được cho cả người bị bệnh tiểu đường”.
Việc đăng ký bảo hộ sở hữu trí tuệ cho các sản phẩm luôn là điều “nằm lòng” với những nhà khoa học giàu kinh nghiệm thương mại hóa các kết quả nghiên cứu như TS. Nguyễn Thị Ngọc Trâm. Nhờ tính mới và khả năng áp dụng trong thực tế cao, sản phẩm này đã được được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ KH&CN) cấp bằng độc quyền giải pháp hữu ích số 2-0002718, được công bố vào ngày 25/10/2021. Ngoài việc tự bảo vệ tài sản trí tuệ của mình, đây còn là minh chứng rõ ràng nhất về giá trị của sản phẩm, tạo điều kiện thuận lợi trong chuyển giao hoặc thương mại hóa: “Sau khi được cấp bằng, chúng tôi sẽ tìm một công ty về đồ uống để kết hợp với họ và phát triển sản phẩm này”, TS. Nguyễn Thị Ngọc Trâm cho biết./.
Là một loại cây phổ biến ở Việt Nam, đặc biệt là miền Bắc, đinh lăng được mệnh danh là “nhân sâm của người nghèo” do chứa nhiều hoạt chất quý. “Trong mỗi bộ phận của cây đinh lăng thì, theo TS. Nguyễn Thị Ngọc Trâm rễ, vỏ thân và lá đều có chứa các hoạt tính sinh học khác nhau bao gồm saponin, các ankaloit, các vitamin B1, B2, B6, vitamin C, 20 axit amin, trong đó có methionin, lyzin và cysteine là những loại axit amin cực kỳ quan trọng”. Từ lâu, đinh lăng đã được sử dụng làm rau ăn và xuất hiện trong các bài thuốc cổ truyền với nhiều công dụng khác nhau: trị suy nhược, bồi bổ cơ thể, chữa ho, phong thấp, cảm sốt, mụn nhọt, một số bệnh về tiêu hóa,...
“Thông qua đề tài Nghiên cứu phát triển nguồn gene cây đinh lăng lá nhỏ ở miền Đông Nam Bộ của Bộ KH&CN, chúng tôi đã nghiên cứu, bảo tồn nguồn gene, giống và xây dựng quy trình trồng và thu hoạch cây đinh lăng lá nhỏ sao cho thu được hàm lượng hoạt chất tối ưu, ít sâu bệnh mà không phải dùng đến các loại thuốc bảo vệ thực vật độc hại”, TS. Nguyễn Thị Ngọc Trâm cho biết.
Không chỉ giúp nhóm nghiên cứu hiểu cặn kẽ về đặc tính của cây đinh lăng lá nhỏ ở Việt Nam, dự án này còn giúp họ phát triển thành công vùng trồng đinh lăng lá nhỏ có diện tích 5 ha ở Long Thành (Đồng Nai). Đây cũng là nơi đặt vùng trồng dược liệu của Công ty Thiên Dược - tất cả những loại dược liệu ở đây, bao gồm cả những cây “lâu đời” đã tạo thương hiệu của công ty như trinh nữ hoàng cung, cho đến những loại cây mới gia nhập như đinh lăng đều được nuôi trồng, chăm sóc, thu hái và bảo quản theo tiêu chí GACP - WHO (thực hành tốt trồng trọt và thu hái cây thuốc theo Tổ chức y tế thế giới).
Thành phần chính trong nước tăng lực đinh lăng do nhóm nghiên cứu phát triển là dịch chiết từ lá, vỏ thân và rễ cây đinh lăng lá nhỏ. Việc chiết xuất sao cho thu được hàm lượng saponin cao là một trong những yếu tố quyết định chất lượng sản phẩm. TS. Nguyễn Thị Ngọc Trâm cho biết. “Khi chiết xuất từng loại bột rễ, bột lá và bột vỏ thân cây đinh lăng lá nhỏ thì tiến hành kiểm tra saponin trong bã chất chiết đã kiệt hay chưa bằng thuốc thử Lieberman-Burchard. Nếu xuất hiện màu xanh đặc trưng của phản ứng giữa thuốc thử với saponin có trong bã chất chiết, màu xanh này bền vững trong một thời gian, phản ứng (+) thì saponin vẫn còn trong bã chất chiết, do đó tiếp tục chiết bã chất chiết cho đến khi chiết hết saponin trong bã chất chiết”.
Để giải quyết vấn đề lượng đường cao không tốt cho sức khỏe trong hầu hết các loại nước tăng lực, nhóm nghiên cứu đã sử dụng cỏ ngọt (Stevia rebaudiana) để thay cho đường. “Trong lá cỏ ngọt chứa khoảng 15% steviosit, đây là một glucosit có vị ngọt gấp 300 lần đường kính saccaroza nhưng không mang năng lượng, còn các chất hòa tan trong nước như carbonhydrat, protein, chất béo có lợi cho sức khỏe”, theo TS. Nguyễn Thị Ngọc Trâm. Đây cũng là một trong những chất tạo ngọt tự nhiên phổ biến nhất thường được dùng trong các loại thực phẩm và đồ uống.
Kết hợp các yếu tố này lại, sau nhiều lần thử nghiệm, nhóm nghiên cứu đã phát triển thành công sản phẩm nước tăng lực từ đinh lăng với công thức: 80% dịch chiết toàn phần của cây đinh lăng lá nhỏ, 10% dung dịch chất làm ngọt và 10% nước. Nhiều người lo ngại sản phẩm từ thảo dược thường có mùi vị kém hấp dẫn, song nước tăng lực đinh lăng không gặp phải vấn đề này. “Nước tăng lực từ đinh lăng nên chứa nhiều saponin quý, có mùi thơm, vị ngọt của cây họ sâm Việt Nam, những người uống thử đều rất thích”, TS. Nguyễn Thị Ngọc Trâm hào hứng kể lại. “Sản phẩm không có chất bảo quản nên rất an toàn và tốt cho sức khỏe, thành phần chất làm ngọt từ cỏ ngọt nên dùng được cho cả người bị bệnh tiểu đường”.
Việc đăng ký bảo hộ sở hữu trí tuệ cho các sản phẩm luôn là điều “nằm lòng” với những nhà khoa học giàu kinh nghiệm thương mại hóa các kết quả nghiên cứu như TS. Nguyễn Thị Ngọc Trâm. Nhờ tính mới và khả năng áp dụng trong thực tế cao, sản phẩm này đã được được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ KH&CN) cấp bằng độc quyền giải pháp hữu ích số 2-0002718, được công bố vào ngày 25/10/2021. Ngoài việc tự bảo vệ tài sản trí tuệ của mình, đây còn là minh chứng rõ ràng nhất về giá trị của sản phẩm, tạo điều kiện thuận lợi trong chuyển giao hoặc thương mại hóa: “Sau khi được cấp bằng, chúng tôi sẽ tìm một công ty về đồ uống để kết hợp với họ và phát triển sản phẩm này”, TS. Nguyễn Thị Ngọc Trâm cho biết./.
Xuân Minh (TH)
Nguồn: Sưu tầm
Tags: công ty
Ý kiến bạn đọc
Bạn cần đăng nhập với tư cách là Thành viên chính thức để có thể bình luận
