Hoạt động Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng: Những dấu ấn nổi bật đầy thiết thực

Ngày 21/12, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng tổ chức Hội nghị tổng kết công tác năm 2023 và phương hướng nhiệm vụ năm 2024.

Tham dự Hội nghị, về phía Bộ Khoa học và Công nghệ có Thứ trưởng Lê Xuân Định cùng đại diện lãnh đạo các cơ quan, đơn vị thuộc Bộ. Về phía Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng (TCĐLCL) có Quyền Tổng cục trưởng Hà Minh Hiệp, cùng đại diện các đơn vị thuộc Tổng cục.

Phát biểu tại Hội nghị, Quyền Tổng cục trưởng Tổng cục TCĐLCL Hà Minh Hiệp cho biết, trong năm 2023, Tổng cục có một số điểm nhấn về hoạt động liên quan đến công tác tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng, năng suất… Trong đó, về tiêu chuẩn, trong chiến lược tiêu chuẩn hóa xác định 7 vấn đề để triển khai hoạt động tiêu chuẩn, nổi bật trong đó là các tiêu chuẩn liên quan đến phát triển bền vững, tiêu chuẩn gắn với chứng nhận xanh,… Bên cạnh đó, hướng đến các tiêu chuẩn phục vụ quốc gia, chủ lực của địa phương, đồng thời, xác định được 5 tổ chức tiêu chuẩn hóa – là đối tác của Tổng cục trong trao đổi hàng hóa.

Về công tác quản lý chất lượng, bên cạnh việc củng cố và hoàn thiện tư duy về quản lý chất lượng dựa trên nền tảng hạ tầng chất lượng quốc gia, vừa rồi cũng đẩy việc áp dụng một số tiêu chuẩn và được các địa phương đón nhận như ISO 18091 phục vụ cho quản lý chính quyền địa phương.

Công tác quản lý đo lường đã có sự thay đổi về mặt nhận thức trong quản lý, đầu tư là sản xuất chất chuẩn trong đo lường, trước đây chỉ sản xuất trong quy mô ở phòng thí nghiệm, tuy nhiên với kinh nghiệm hiện nay tiến tới hệ thống sản xuất chất chuẩn theo Quy chuẩn kỹ thuật QCVN 17043, quyết tâm đến năm 2024 sẽ được công nhận hệ thống sản xuất chất chuẩn. Bên cạnh đó, khởi động lại chương trình đầu tư chuẩn đo lường quốc gia, đây là công việc rất khó và quan trọng cần được quan tâm.

Về công tác quản lý năng suất đã đạt nhiều kết quả, nổi bật là hoạt động đưa năng suất vào các trường đại học. Cụ thể có 15 trường đại học trên toàn quốc hưởng ứng xây dựng chương trình đào tạo thành môn học chính ở trong trường. Bên cạnh đó, đã đào tạo trực tiếp cho 3.500 sinh viên tại 15 trường trên toàn quốc (7 trường miền Bắc, 4 trường miền Nam, 4 trường miền Trung), đồng thời đào tạo trực tuyến 10 buổi cho 6.500 sinh viên trong hệ thống đào tạo trực tuyến. Ngoài ra, đã khởi động được Diễn đàn Năng suất quốc gia.

Về công tác chứng nhận, giám định, thử nghiệm, lần đầu tiên tổ chức được 3 Hội nghị toàn quốc với sự tham gia đông đảo của các tổ chức đánh giá sự phù hợp, từ đó rút ra bài học kinh nghiệm thực tiễn đến bài toán quản lý. “Nhìn chung lại, trong năm 2023, với tinh thần hợp tác và học hỏi, Tổng cục đã hoàn thành xuất sắc các chỉ tiêu, nội dung kế hoạch do Bộ KH&CN giao. Bên cạnh đó thực hiện tốt công tác quản lý nhà nước về TCĐLCL, duy trì tốt nề nếp làm việc cũng như thực hiện, chấp hành nghiêm túc quy định pháp luật của nhà nước”, Quyền Tổng cục trưởng nhấn mạnh.

Những thành tích nổi bật 

Tại Hội nghị, báo cáo kết quả công tác năm 2023 và triển khai nhiệm vụ trọng tâm năm 2024 của Tổng cục, ông Lê Đăng Huyền, Phó Chánh Văn phòng Phụ trách Văn phòng Tổng cục cho biết, trong công tác xây dựng văn bản, Tổng cục đã xây dựng Đề án Chỉ thị của Ban Bí thư về công tác TCĐLCL quốc gia đến năm 2030 và những năm tiếp theo; Hồ sơ sửa đổi bổ sung Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật (Tờ trình số 4132/TTr-BKHCN ngày 10/11/2023); Hồ sơ sửa đổi, bổ sung Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hoá (Tờ trình số 4207/TTr-BKHCN ngày 16/11/2023); 06 Quyết định trình Thủ tướng Chính phủ; 05 Thông tư trình Bộ KH&CN; 02 Quyết định của Bộ trưởng Bộ KH&CN.

Cũng theo ông Huyền, trong công tác tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật đã trình công bố 663 TCVN; Góp ý và thẩm định 41 dự thảo QCVN; Góp ý 26 dự thảo QCVN, 21 dự thảo QCĐP; Tiếp nhận hồ sơ hủy bỏ 102 QCVN; Tiếp nhận đăng ký 15 QCVN và 04 QCĐP; Thành lập mới, thành lập lại, gia hạn hoạt động 19 Ban KT/Tiểu ban KT tiêu chuẩn quốc gia; Tổ chức góp ý 540 dự thảo tiêu chuẩn quốc tế; Chiến lược Tiêu chuẩn hóa quốc gia đến năm 2030 trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt (Tờ trình số 1542/TTr-BKHCN ngày 26/5/2023).

Trong công tác đo lường, xây dựng và ban hành 51 văn bản kỹ thuật đo lường; Cấp giấy chứng nhận đăng ký cho 123 lượt đơn vị; Chỉ định hoạt động cho 80 lượt đơn vị; Chứng nhận chuẩn đo lường cho 150 lượt đơn vị; Chứng nhận cấp thẻ kiểm định viên 223 lượt cá nhân; Kiểm tra nhà nước về đo lường: 19 đơn vị; Trình Thủ tướng Chính phủ Đề án phát triển hạ tầng chất lượng quốc gia; Triển khai thực hiện Quyết định số 1488/QĐ-TTg ngày 24/11/2023 của Thủ tướng Chính phủ Kế hoạch phát triển chuẩn đo lường quốc gia đến năm 2030.

Trong công tác đánh giá sự phù hợp, số lượng hồ sơ giải quyết TTHC liên quan đến hoạt động ĐGSPH, tư vấn ISO, pha chế xăng dầu… là 1.210 hồ sơ; Hướng dẫn, hỗ trợ TP. Hải Phòng triển khai thí điểm áp dụng Tiêu chuẩn quốc gia TCVN ISO 18091:2020 tại 12 cơ quan, đơn vị trên địa bàn thành phố; Năm 2023, đã cấp mới hơn 6.100 mã doanh nghiệp GCP và hơn 200 mã địa điểm toàn cầu GLN.

Trong công tác thanh tra, kiểm tra, thực hiện theo Quyết định số 2309/QĐ-BKHCN và Quyết định số 2407/QĐ-BKHCN của Bộ trưởng, năm 2023 thanh tra giảm 05 tổ chức còn 20 tổ chức; kiểm tra giảm 09 tổ chức còn 237 tổ chức; Thanh tra theo kế hoạch đối với 20 tổ chức; Thực hiện kiểm tra: 215 tổ chức và 22 tổ chức trùng với các đoàn thanh tra quản lý thị trường, thanh tra, kiểm tra của Sở Khoa học và Công nghệ các tỉnh hoặc cùng một đối tượng trùng với kiểm tra nhập khẩu.

Trong công tác hợp tác quốc tế, Tổng cục tiếp tục thực hiện tốt vai trò là đại diện của Việt Nam tham gia 14 tổ chức quốc tế và khu vực về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng, năng suất và mã số mã vạch như ISO, IEC, CGPM, ASEAN/ACCSQ, APEC/SCSC, PASC, APO, APMP, OIML, GS1…

Năm 2023, Tổng cục đã tổ chức và tham gia tích cực, đầy đủ các phiên họp của tổ chức quốc tế và khu vực mà Tổng cục đại diện Việt Nam tham gia với vai trò thành viên, thực hiện tổ chức 16 hội nghị, hội thảo quốc tế, hơn 130 lượt đoàn ra và 16 đoàn vào. Đặc biệt, trong khuôn khổ chuyến thăm chính thức Việt Nam của Tổng Thư ký Tổ chức Năng suất Châu Á (APO) từ ngày 25 – 27/4/2023, Tổng cục với vai trò đại diện Việt Nam trong APO đã chủ trì đón tiếp và điều phối chương trình làm việc của Tổng Thư ký với lãnh đạo cấp cao của Đảng, Chính phủ.

Bên cạnh việc triển khai hiệu quả các Thỏa thuận hợp tác (MoU) đã ký kết, trong năm 2023, Tổng cục đã thực hiện ký kết MoU với Cơ quan tiêu chuẩn hoá Úc (Standards Australia) vào tháng 8/2023 và ký kết MoU với Viện Tiêu chuẩn Quốc gia Iran (INSO) trước sự chứng kiến của Chủ tịch Quốc hội Việt Nam Vương Đình Huệ và Chủ nhiệm Uỷ ban đối ngoại và an ninh Quốc gia Quốc hội Iran.

Đồng thời, Tổng cục đã thống nhất được MoU với Ủy ban Quy chuẩn Kỹ thuật và Đo lường của Bộ Thương mại và Hội nhập Cộng hòa Kazakhstan (KazStandard) và hai bên đang trao đổi về hình thức ký kết; thống nhất nội dung MoU với Tổ chức TCĐLCL Ả-rập Xê-út (SASO); cho phép Trung tâm Thông tin – Truyền thông TCĐLCL ký MoU về phân phối tiêu chuẩn quốc gia với Viện Tiêu chuẩn và Chứng nhận Quốc gia Belarus (BelGISS).

Tổng cục cũng đóng góp tích cực vào việc trao đổi, thảo luận với phía Bộ Công nghiệp và Công nghệ Tiên tiến UAE (MoIAT) của Các Tiểu vương quốc Ả-rập thống nhất (UAE) để cùng thống nhất nội dung MoU giữa Bộ KH&CN và MOIAT. MoU đã được ký trong khuôn khổ chuyến công tác của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và phu nhân tham gia Hội nghị lần thứ 28 các Bên tham gia Công ước khung của Liên Hợp Quốc về Biến đổi khí hậu (COP28) tại UAE và thăm chính thức Thổ Nhĩ Kỳ.

Nhìn chung, trong năm 2023, Tổng cục đã tích cực, chủ động triển khai thực hiện có hiệu quả các chương trình, kế hoạch hành động của Bộ thực hiện các Nghị quyết của Chính phủ, Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ; thực hiện các nhiệm vụ được giao tại các Nghị quyết phiên họp thường kỳ của Chính phủ; tổ chức thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm, duy trì chế độ làm việc theo quy chế, phân công nhiệm vụ rõ ràng; thống nhất và từng bước đổi mới trong công tác chỉ đạo, quản lý, điều hành; tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính, chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật; tích cực, sát sao chỉ đạo, giải quyết các vấn đề phát sinh; tăng cường kiểm tra, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các tổ chức, doanh nghiệp liên quan đến hoạt động quản lý nhà nước về TCĐLCL.

Đóng góp to lớn hơn vào sự phát triển của KH&CN

Trong khuôn khổ Hội nghị, đại diện các đơn vị thuộc Tổng cục đã có bài tham luận liên quan đến Triển khai hoạt động so sánh liên phòng do ông Trần Quý Giầu – Vụ trưởng Vụ Đo lường trình bày; Tham luận về công tác quản lý nhà nước về chứng nhận, thử nghiệm và những bài học rút ra để sửa Luật chất lượng sản phẩm, hàng hoá do bà Nguyễn Thị Mai Hương – Vụ trưởng Vụ Đánh giá Hợp chuẩn và hợp quy trình bày; Tham luận về công tác chuyển đổi số do ông Phạm Lê Cường – Phó Chánh Văn phòng Tổng cục trình bày; Tham luận về thực tiễn triển khai hoạt động Halal do ông Trần Quốc Dũng – Giám đốc Trung tâm QUACER trình bày; Tham luận triển khai hoạt động 5S do ông Trần Tuấn Anh – Chủ tịch Công đoàn Tổng cục trình bày và tham luận về công tác triển khai hoạt động năng suất ở các trường đại học do bà Trần Hải Ninh – Bí thư Đoàn Thanh niên Tổng cục trình bày.

Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ KH&CN Lê Xuân Định biểu dương sự nỗ lực, thích ứng linh hoạt của tập thể lãnh đạo, công chức, viên chức và người lao động của Tổng cục đã vượt qua mọi khó khăn để hoàn thành kế hoạch, nhiệm vụ được giao.

Cũng theo Thứ trưởng Lê Xuân Định, để đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế xã hội của Đảng, Nhà nước trong thời gian tới, để lĩnh vực TCĐLCL ngày càng đóng góp to lớn hơn vào sự phát triển của KH&CN nói riêng, sự nghiệp phát triển kinh tế – xã hội cả nước nói chung.

Đại diện các đơn vị thuộc Tổng cục tham luận tại Hội nghị.

Thứ trưởng đề nghị Tổng cục TCĐLCL tập trung chính vào 05 định hướng lớn trong năm 2024. Trong đó, một là, đánh giá, rà soát và hoàn thiện thể chế, hành lang pháp lý về chất lượng sản phẩm hàng hóa, tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật, sửa đổi Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật, Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa; Xây dựng hồ sơ lập đề nghị xây dựng dự thảo Nghị định quy định về quản lý sản phẩm và dịch vụ Halal và các văn bản có liên quan phù hợp với các cam kết tại Hiệp định CPTPP, các Hiệp định Thương mại tự do thế hệ mới, tận dụng các cơ hội của cuộc cách mạng 4.0, quá trình chuyển đổi số, thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ sản phẩm, hàng hóa Việt Nam có chất lượng, đáp ứng tiêu chuẩn quốc gia và vượt qua các hàng rào kỹ thuật trong thương mại.

Hai là, tiếp tục đẩy mạnh việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn quốc gia, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia theo định hướng mới (trong đó đặc biệt chú ý đến tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật phục vụ ứng dụng, phát triển các công nghệ cao, sản phẩm quốc gia OCOP 5 sao để đề xuất kế hoạch xây dựng TCVN; phục vụ phát triển năng lượng quốc gia, tiêu chuẩn về môi trường, năng lượng tái tạo…) theo hướng đồng bộ, có trình độ ngang bằng, hài hoà với các tiêu chuẩn quốc tế và khu vực đảm bảo phục vụ quản lý, trang bị kịp thời cho doanh nghiệp, phục vụ sản xuất, kinh doanh, thương mại, bảo vệ lợi ích quốc gia và quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng và đặc biệt là tập trung xây dựng Đề án chiến lược tiêu chuẩn hóa quốc gia.

Ba là, bám sát để hoàn thiện, xây dựng kế hoạch triển khai một số đề án: Chỉ thị của Ban Bí thư về công tác TCĐLCL; đề án chuyển đổi số ngành TCĐLCL đến năm 2030.

Bốn là, tập trung, ưu tiên nguồn lực nhà nước, nguồn lực xã hội để đầu tư phát triển hạ tầng chất lượng quốc gia. Đặc biệt cần chú trọng tổ chức xây dựng hệ thống các phòng kiểm định, hiệu chuẩn, thử nghiệm về đo lường, chất lượng sản phẩm hàng hóa đủ năng lực để phục vụ nhu cầu phát triển các sản phẩm hàng hóa chủ lực, kiểm soát chất lượng sản phẩm hàng hóa nhập khẩu, thúc đẩy việc thừa nhận lẫn nhau và đảm bảo đáp ứng nhu cầu quản lý nhà nước. Tăng cường hợp tác quốc tế về TCĐLCL để tận dụng cơ hội hội nhập quốc tế thông qua sự tham gia, hợp tác với các tổ chức TCĐLCL quốc tế, khu vực và nước ngoài.

Năm là, tập trung triển khai có hiệu quả các Chương trình, Đề án đã được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt (Chương trình 1322 về nâng cao năng suất chất lượng; Đề án 100 về truy xuất nguồn gốc; Đề án 996 về đảm bảo đo lường tại doanh nghiệp; Quyết định số 36/QĐ-TTg về kế hoạch tổng thể nâng cao năng suất chất lượng dựa trên nền tảng khoa học công nghệ đổi mới sáng tạo. Tất cả các Chương trình, Đề án đều phải lấy doanh nghiệp làm trung tâm, thúc đẩy mạnh mẽ năng suất, chất lượng, nguồn gốc sản phẩm hàng hóa Việt Nam, đảm bảo có tính cạnh tranh dựa trên nền tảng áp dụng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

“Tôi tin tưởng, với định hướng phát triển đúng đắn và quyết tâm cao, hoạt động TCĐLCL sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ, đạt nhiều thành tựu to lớn đóng góp có hiệu quả vào sự nghiệp đổi mới nhằm đưa đất nước ta vươn lên vị thế xứng đáng trên trường quốc tế”, Thứ trưởng Lê Xuân Định nhấn mạnh.

Các đại biểu tham dự trao đổi ý kiến tại Hội nghị.