Hình thành nhóm nghiên cứu mạnh về Công nghệ của Công nghiệp 4.0

Vừa qua, tại Thành phố Hồ Chí Minh, Bộ Khoa học và Công nghệ, phối hợp với Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh đã tổ chức Hội thảo khoa học để đánh giá Chương trình khoa học và công nghệ trọng điểm cấp quốc gia "Hỗ trợ nghiên cứu, phát triển và ứng dụng công nghệ của công nghiệp 4.0" (KC 4.0/19-25).

Hội thảo nhằm mục đích đánh giá tình hình triển khai của Chương trình trong giai đoạn 2019-2023 và lắng nghe ý kiến góp ý từ các nhà khoa học để hoàn thiện các quy định quản lý nhiệm vụ khoa học, công nghệ trong thời gian tới.

Phát biểu khai mạc hội thảo, Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt nhấn mạnh việc tập trung xây dựng, thúc đẩy các hoạt động ứng dụng, nghiên cứu phát triển, chuyển giao các công nghệ chủ chốt của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Sau hơn 4 năm triển khai, Chương trình đã thu hút sự quan tâm lớn từ cộng đồng nghiên cứu, doanh nghiệp và đạt được nhiều kết quả đáng chú ý. Tuy nhiên, để định hình cho giai đoạn tới, việc đánh giá nghiêm túc là cần thiết.

Theo Giám đốc Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Vũ Hải Quân, số lượng đề tài từ miền Nam tham gia Chương trình vẫn còn khiêm tốn. Tuy nhiên, năng lực nghiên cứu, khả năng thu hút đầu tư xã hội của các viện nghiên cứu, trường đại học phía Nam rất lớn và sôi động. Ông đề xuất cải tiến thủ tục hành chính, đặc biệt là việc nhà khoa học nộp hồ sơ trực tuyến để giảm thời gian và tăng sự thuận tiện, đặc biệt là đối với các nhà nghiên cứu ở phía Nam.

Sau hơn 4 năm triển khai, Chương trình KC 4.0 đã tạo ra một số nhóm nghiên cứu mạnh về công nghệ của công nghiệp 4.0. Đến nay, đã có hơn 500 đề xuất đăng ký tham gia Chương trình, trong đó đã lựa chọn và triển khai 74 nhiệm vụ. Các nhiệm vụ này đều mang tính thiết thực cao, hỗ trợ các ngành, lĩnh vực chủ lực và quan trọng của đất nước, đồng thời góp phần thúc đẩy việc tiếp cận với các thành quả của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thanh Thủy, Phó Chủ nhiệm Chương trình KC 4.0, Chương trình đã đạt được một số kết quả tích cực. Các giải pháp công nghệ từ các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo, chuỗi khối, phân tích dữ liệu lớn, robot đã được hình thành. Năng lực nghiên cứu của các nhà khoa học đã được nâng cao, và nhóm nghiên cứu mạnh về công nghệ của công nghiệp 4.0 đã được hình thành.

Đáng chú ý, các doanh nghiệp đã tham gia chủ trì một số nhiệm vụ trong quá trình nghiên cứu, phát triển và chuyển giao công nghệ. Việc này giúp thúc đẩy sự gắn kết giữa các tổ chức nghiên cứu và doanh nghiệp, rút ngắn thời gian đưa các kết quả nghiên cứu vào thực tiễn sản xuất. Từ các nhiệm vụ này, tổ chức nghiên cứu và doanh nghiệp trong nước sẽ có khả năng làm chủ các công nghệ chủ chốt của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thanh Thủy cũng chỉ ra những khó khăn mà Chương trình đang phải đối mặt. Nghiên cứu vẫn chủ yếu dựa trên đề xuất từ các đơn vị và doanh nghiệp, chưa có điều kiện để hình thành các nhiệm vụ theo chuỗi công nghệ và giá trị hướng đến dài hạn. Thương mại hóa sản phẩm cũng đang gặp nhiều thách thức, và tác động của đại dịch Covid-19 đã làm chậm tiến độ một số nhiệm vụ.

Tại hội thảo, nhiều kết quả nghiên cứu đã được báo cáo, và các đại biểu tập trung thảo luận về nhiều vấn đề trọng tâm của Chương trình cho giai đoạn tiếp theo. Đặc biệt, đề xuất cần tập trung nghiên cứu ứng dụng các công nghệ chủ chốt của Cách mạng công nghiệp 4.0 mà Việt Nam có lợi thế, để tạo ra các sản phẩm phục vụ phát triển kinh tế-xã hội và đảm bảo an ninh quốc phòng.

Trong bối cảnh này, Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt kêu gọi các nhà nghiên cứu tập trung vào nghiên cứu về các bộ quy tắc đạo đức và trách nhiệm trong việc phát triển và ứng dụng các công nghệ 4.0. Ông cũng yêu cầu thảo luận về các công cụ hỗ trợ thực hành và đánh giá việc áp dụng các quy tắc này để tạo điều kiện thuận lợi và chủ động tham gia Cách mạng công nghiệp 4.0.

Hội thảo cũng đặt ra vấn đề về cần thiết phải bám sát nhu cầu thực tiễn và định hướng của Đảng và Nhà nước, đồng thời bảo đảm tính kế thừa và phát huy điểm mạnh của Chương trình trong giai đoạn vừa qua. Tập trung nghiên cứu các mô hình quản trị, sản xuất kinh doanh mới của doanh nghiệp và tổ chức trong các lĩnh vực ưu tiên cần chuyển đổi số.

Hội thảo đã diễn ra trong không khí tích cực và sôi nổi, với sự tham gia chủ động của các nhà nghiên cứu, doanh nghiệp và các đơn vị quản lý. Đây là bước quan trọng để định hình hướng phát triển của Chương trình KC 4.0 trong giai đoạn tới, đồng thời mở ra nhiều cơ hội mới cho sự hợp tác giữa các bên liên quan trong lĩnh vực nghiên cứu và ứng dụng công nghệ./.

Vũ Hải (TH)