Vai trò của tiêu chuẩn và các cam kết hành động về biến đổi khí hậu

Tại Hội nghị lần thứ 28 Công ước khung của Liên Hợp quốc về biến đối khí hậu (COP28) tổ chức mới đây (30/11-11/12) tại UAE, Tổ chức Tiêu chuẩn hóa thế giới (ISO) đã tham gia và giới thiệu về vai trò của tiêu chuẩn trong việc thực hiện các chính sách của quốc gia và quốc tế về khí hậu cũng như cam kết của ISO và các thành viên hành động về khí hậu. Bên cạnh đó là củng cố quan hệ với các đối tác và tăng cường hợp tác với các đối tác mới. Một số nội dung chủ đề chính được ISO đưa ra gồm: hydro sạch, net zero (trung tính các-bon), thích ứng với biến đổi khí hậu và chuyển đổi năng lượng công bằng

Trong khuôn khổ COP28, Chủ tịch ISO – Bà Ulrika Francke cũng đã giới thiệu Tiêu chuẩn ISO/TS 19870 về công nghệ hydro và Tiêu chuẩn ISO 14068-1:2023 về quản lý biến đổi khí hậu (transition to netzero) tại Hội nghị Bộ trưởng COP28.

Chủ tịch Tổ chức Tiêu chuẩn hoá quốc tế (ISO) – Bà Ulrika Francke phát biểu tại COP 28 diễn ra tại UAE (30/11 – 11/12/2023)

Biến đổi khí hậu là thách thức cấp bách nhất hiện nay. ISO tiếp tục cam kết thực hiện các hành động để hỗ trợ trong nỗ lực toàn cầu hướng tới tương lai bền vững. ISO khuyến khích tất cả các bên liên quan tiếp tục tận dụng Tiêu chuẩn quốc tế như công cụ mạnh mẽ để thúc đẩy sự thay đổi tích cực. Trên thực tế ISO và các Tiêu chuẩn quốc tế được coi là rất quan trọng đối với quá trình chuyển đổi carbon thấp (low carbon). Trong đó cũng nêu vai trò của hợp tác quốc tế để vượt qua các rào cản đối với quá trình chuyển đổi năng lượng sạch (clean energy); và đây cũng là thời điểm quan trọng khi các tiêu chuẩn có vai trò trong định hướng phát triển công nghệ, đảm bảo tính hiệu quả của công nghệ các-bon thấp và chứng nhận sự tuân thủ các yêu cầu về an toàn, môi trường và xã hội.

Tại các phiên thảo luận trong khuôn khổ COP28, ISO đã đề cập đến vấn đề giải pháp thống nhất các vấn đề liên quan – Cách tiếp cận toàn diện đối với hành động vì khí hậu và các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs).

Khả năng giảm lượng khí thải phụ thuộc vào quá trình chuyển đổi công bằng sang sử dụng tài nguyên hiệu quả hơn và nền kinh tế tuần hoàn mà “không một ai bị bỏ lại phía sau”. Việc quản lý mối liên hệ giữa biến đổi khí hậu và các mối quan tâm bền vững khác bao gồm các vấn đề xã hội là rất quan trọng để thực hiện các mục tiêu khí hậu và SDGs. Điều này đòi hỏi một cách tiếp cận tổng hợp và toàn diện để quản lý tác động của biến đổi khí hậu. Phiên thảo luận này đưa ra các giải pháp khi tìm hiểu về các sáng kiến bền vững hàng đầu cũng như khám phá các hành động và cơ hội cụ thể để cùng nhau tiến về phía trước.

Tại Phiên thảo luận về Tận dụng các tiêu chuẩn để chuyển đổi năng lượng công bằng ở các nước đang phát triển. ISO cũng nêu ra, quá trình chuyển đổi năng lượng công bằng – Không một ai bị bỏ lại phía sau – là rất quan trọng để đảm bảo việc chuyển sang nền kinh tế carbon thấp vừa hiệu quả vừa công bằng. Phiên thảo luận này khám phá vai trò của tiêu chuẩn quốc tế trong việc tạo điều kiện cho quá trình chuyển đổi năng lượng công bằng, đặc biệt tập trung vào các nước đang phát triển. Đồng thời chỉ ra những rào cản mà các nền kinh tế đang phát triển phải đối mặt trong nỗ lực chuyển sang các năng lượng tái tạo thay thế (renewable alternatives) và tiềm năng của tiêu chuẩn hóa như một chất xúc tác cho sự đổi mới, tạo việc làm và đa dạng hóa kinh tế. Phiên thảo luận cũng xem xét vai trò của các tiêu chuẩn trong việc thúc đẩy hợp tác toàn cầu nhằm đảm bảo quá trình chuyển đổi năng lượng công bằng và chính đáng cũng như tầm quan trọng của hợp tác quốc tế trong việc hiện thực hóa các mục tiêu này.

Tiếp đó, tại phiên họp: Từ cam kết đến hành động: Thực hiện các tiêu chuẩn vì một tương lai bền vững. ISO cho rằng, khi tác động môi trường của lĩnh vực công nghệ thông tin và truyền thông tiếp tục gia tăng, nhu cầu về các tiêu chuẩn quản lý các công nghệ đáng tin cậy và một tương lai xanh, toàn diện đã trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Phiên thảo luận bàn về các tiêu chuẩn chính về tính bền vững môi trường và xác định những khoảng trống trong tiêu chuẩn hóa để thúc đẩy các chiến lược hành động cho một tương lai bền vững.

Về phiên họp: Tiêu chuẩn quốc tế về công nghệ số bền vững. Các thảo luận xoay quah các vấn đề về dịch vụ mà các tiêu chuẩn cung cấp cho “hành động vì khí hậu”. Tiêu chuẩn quốc tế có thể hỗ trợ quy mô đổi mới cần thiết để đạt được một tương lai bền vững. Được thúc đẩy bởi các quyết định hợp tác và đồng thuận, tiêu chuẩn hóa quốc tế là con đường then chốt để đạt được tiến bộ có ý nghĩa hướng tới tương lai mà chúng ta mong muốn. Phiên này nhằm mục đích làm nổi bật cách các nguyên tắc bền vững hỗ trợ việc phát triển Tiêu chuẩn quốc tế cho công nghệ kỹ thuật số, đồng thời nêu bật lời kêu gọi tới COP28 từ các tổ chức – Tổ chức Tiêu chuẩn Điện quốc tế (IEC), Tổ chức Tiêu chuẩn hoá quốc tế (ISO), Liên minh Viễn thông quốc tế (ITU) về việc áp dụng Tiêu chuẩn Quốc tế để đẩy nhanh “hành động vì khí hậu”.

Phiên họp về Tài chính bền vững và mục tiêu netzero: Vai trò của tiêu chuẩn, các bên đã bàn về việc điều chỉnh các dòng tài chính phù hợp với hành động khí hậu đòi hỏi nỗ lực của tất cả những người tham gia thị trường tài chính, từ ngân hàng và nhà cung cấp dịch vụ tài chính đến các tổ chức học thuật, xã hội dân sự và các tổ chức quản lý. Nhiều sáng kiến trong lĩnh vực tài chính đề cập đến các tiêu chí đầu tư bền vững. Đó là lý do tại sao việc thu hẹp khoảng cách giữa các sáng kiến toàn cầu này với khu vực tài chính và các nhà hoạch định chính sách là điều cần thiết. Phiên này tập trung vào tầm quan trọng của việc tiêu chuẩn hóa tài chính bền vững bằng cách xem xét các tiêu chuẩn đảm bảo và xác minh có thể góp phần bảo vệ khí hậu như thế nào. Các chủ đề chính bao gồm: (1) Sử dụng các tiêu chuẩn tài chính bền vững để đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm giải trình nhằm đạt được các mục tiêu netzero vào năm 2050; (2) Hài hòa hóa các biện pháp đảm bảo và xác minh nhằm đảm bảo tính nhất quán và liên kết giữa các tổ chức tài chính và thị trường; (3) Khám phá các tiêu chuẩn, triển vọng và thách thức trong tương lai trong những năm tới.

Chủ tịch ISO trao đổi tại phiên họp về tài chính tại COP 28 với Ông Lee White – Giám đốc quản lý Tổ chức Tổ chức Chuẩn mực Báo cáo Tài chính Quốc tế (IFRS Foundation)

Trong phiên thảo luận về xúc tác cho cuộc cách mạng hydro sạch: Tiêu chuẩn toàn cầu, an toàn và bền vững, ISO cho rằng, quá trình chuyển đổi năng lượng và sự hấp thụ chưa từng có của các nguồn “năng lượng tái tạo” và “chất mang năng lượng” ở quy mô toàn thế giới đòi hỏi sự phối hợp để tiêu chuẩn hóa các giải pháp công nghệ sạch – và đặc biệt là hydro. Tiêu chuẩn là công cụ quan trọng để hướng dẫn phát triển công nghệ, đảm bảo tính hiệu quả của công nghệ các-bon thấp và chứng nhận sự tuân thủ các yêu cầu về an toàn, môi trường và xã hội. Đồng thời thúc đẩy sự tin tưởng và đồng thuận, tạo điều kiện cho hợp tác quốc tế hướng tới quá trình chuyển đổi năng lượng công bằng.

Một cách tiếp cận phối hợp là rất quan trọng để tạo ra thị trường toàn cầu và các dòng giải pháp năng lượng khử cacbon xuyên biên giới, chẳng hạn như các chất mang hydro và hydro, đồng thời ngăn chặn sự phân chia và rào cản thương mại. Thảo luận về khả năng truy xuất nguồn gốc của các sản phẩm năng lượng sạch và việc công nhận các chứng chỉ trên quy mô toàn cầu. Thảo luận về hiện trạng tiêu chuẩn hóa trong lĩnh vực này và xem xét những nỗ lực hợp tác giữa các nước phát triển và đang phát triển nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc chấp nhận và thực hiện.

Đặc biệt hơn, trong 3 phiên liên tục về: Làm cho lượng khí thải carbon của các sản phẩm có thể so sánh được. Các bên đã đề cập đến việc cần phải khẩn cấp khử cacbon (decarbonize) trên tất cả các chuỗi cung ứng của ngành nếu chúng ta muốn đạt được mục tiêu toàn cầu của thế giới về lượng khí thải ròng bằng 0. Điều này có thể được thực hiện bằng cách tính toán toàn bộ lượng khí thải carbon của sản phẩm (PCF) đối với hàng hóa và dịch vụ. Hiện nay, ISO có tiêu chuẩn ISO 14067 để đo PCF. Tuy nhiên, các quy tắc danh mục sản phẩm (PCR) làm cơ sở cho việc tính toán PCF hầu hết được phát triển bởi các nhà điều hành chương trình độc lập từ nhiều lĩnh vực, ngành và vị trí địa lý khác nhau. Điều này có nghĩa là PCR sẽ khác nhau về phạm vi, ranh giới hệ thống và tác động mà chúng giải quyết. Phiên thảo luận này khám phá vai trò của tiêu chuẩn hóa quốc tế trong việc phát triển các khuôn khổ được công nhận trên toàn cầu nhằm giúp việc đo lường và báo cáo PCF trở nên chính xác, đáng tin cậy và có thể so sánh được giữa các sản phẩm và lĩnh vực khác nhau. ​

Phiên họp: Từ kế hoạch thích ứng quốc gia đến hành động khí hậu toàn cầu đề cập đến vấn đề giải quyết hiệu quả vấn đề biến đổi khí hậu thông qua tiêu chuẩn hóa, cần phải xác định những kịch bản khí hậu nào cần chuẩn bị cho những thập kỷ tới. Chúng ta nên tập trung vào những tình huống có khả năng xảy ra nhất hay chuẩn bị cho những hiện tượng khí hậu ít xảy ra hơn nhưng nghiêm trọng hơn? Các lĩnh vực hoặc địa điểm khác nhau có đòi hỏi những cách tiếp cận khác nhau không? Thảo luận này cần diễn ra ở cấp độ quốc tế để đảm bảo chúng ta có thể thiết lập các hướng dẫn thích ứng với khí hậu ở cấp khu vực và quốc gia.

Nhiều quốc gia đã xây dựng các kế hoạch thích ứng quốc gia (NAPs) và việc tiêu chuẩn hóa ở cấp quốc tế, khu vực và quốc gia có thể giúp đảm bảo các NAP này được thực hiện thành công. Phiên thảo luận này xác định nhu cầu thích ứng với biến đổi khí hậu ở các lĩnh vực và khu vực khác nhau.

Còn phiên: Thiết kế một môi trường xây dựng thiên nhiên tích cực/thiên nhiên dương (nature- positive), net-zero các bên đã đánh giá rằng: Diện tích sàn xây dựng toàn cầu dự kiến sẽ tăng 20% vào năm 2030 – tương ứng với việc mỗi tuần xây dựng một thành phố Sao Paulo (Brazil) với môi trường xây dựng bằng 39% lượng phát thải khí nhà kính toàn cầu, 33% tiêu thụ vật liệu và chất thải, 25% thay đổi hệ thống đất đai, nhu cầu về lộ trình chuyển đổi rõ ràng hướng tới đô thị hóa không khí thải, thiên nhiên dương là mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Phiên này thảo luận về các giải pháp để định hình lại môi trường xây dựng phù hợp với các mục tiêu về khí hậu và thiên nhiên, đồng thời cải thiện phúc lợi của người dân và khả năng phục hồi của không gian đô thị, bao gồm: (1) Các giải pháp công nghiệp giúp đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang môi trường xây dựng không thuần hóa, thân thiện với thiên nhiên; (2) Hành động của các thành phố nhằm chuyển đổi các tòa nhà và cơ sở hạ tầng phù hợp với các mục tiêu về khí hậu và thiên nhiên; (3) Hợp tác công-tư để thúc đẩy quá trình chuyển đổi theo hướng tích cực về thiên nhiên và không ròng của các thành phố trên toàn cầu

Liên quan đến Chứng nhận đáp ứng các cam kết về khí hậu và Các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs), các chuyên gia cho rằng, sự công nhận và tiêu chuẩn để đo lường, báo cáo và xác minh là rất quan trọng để đạt được cam kết về khí hậu nhằm đẩy nhanh hành động toàn cầu. Diễn đàn Công nhận Quốc tế giới thiệu các hành động về khí hậu và SDG mới nhất, đồng thời ông Jens Heiede, Giám đốc điều hành của Tiêu chuẩn Đan Mạch nói về hệ thống quản lý SDG, ISO 53001 đóng góp vào biến đổi khí hậu. Phiên này thảo luận về cách tiêu chuẩn quốc tế và sự công nhận có thể đảm bảo độ tin cậy và trách nhiệm giải trình của hành động về khí hậu và (SDG).

Về Củng cố trách nhiệm giải trình bằng các tiêu chuẩn, sự công nhận và kỹ năng để đáp ứng các cam kết về khí hậu, các bên đặt ra vấn đề làm cách nào để chúng ta tạo ra hàng hóa, sản phẩm và dịch vụ đáng tin cậy cho nền kinh tế không có lưới trong tương lai cũng như lực lượng lao động lành nghề cần thiết để cung cấp chúng? Phiên này xem xét những gì có thể làm để biến tham vọng về khí hậu thành hành động bằng cách sử dụng các kỹ năng và tiêu chuẩn phù hợp với mục đích. Một hệ sinh thái toàn cầu đáng tin cậy về tiêu chuẩn hóa, chứng nhận và đánh giá sự phù hợp là điều cần thiết để đảm bảo các tổ chức được trang bị kiến thức và chuyên môn để thực hiện những thay đổi thực tế hỗ trợ hành động vì khí hậu. Điều này đặc biệt đúng đối với chuỗi cung ứng toàn cầu, nơi việc giải quyết phát thải Phạm vi 3 và các tác động môi trường gián tiếp rộng hơn là trọng tâm của chiến lược bền vững của bất kỳ tổ chức nào. Đồng thời khám phá sự hợp tác chặt chẽ hơn giữa các cơ quan tiêu chuẩn, công nhận và đánh giá sự phù hợp để hỗ trợ các giải pháp khí hậu rõ ràng và nhất quán trong khuôn khổ được công nhận như thế nào.

Và Tiêu chuẩn và quy chuẩn: Khai thác các tiêu chuẩn ISO để đạt được các cam kết về khí hậu lại xoay quanh việc chúng ta đang ở trong tình trạng khẩn cấp về khí hậu và việc không đưa ra các chính sách và tiêu chuẩn nhằm khử cacbon cho nền kinh tế của chúng ta có thể gây ra những tác động tàn khốc cho xã hội và môi trường. Việc áp dụng rộng rãi các tiêu chuẩn quốc tế phù hợp với khí hậu sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc giúp các chính phủ và các ngành công nghiệp giảm thiểu và thích ứng với tác động của biến đổi khí hậu, đồng thời đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế không carbon. Phiên này bàn về giá trị của việc sử dụng các tiêu chuẩn ISO như một công cụ để định hình và thực hiện chính sách khí hậu, ở cả các nước phát triển và đang phát triển. Chúng ta sẽ thảo luận về cách các tiêu chuẩn có thể đóng góp vào việc hoạch định chính sách quốc gia và quốc tế nhằm ưu tiên hành động về khí hậu, nhấn mạnh nhu cầu hợp tác, hài hòa và liên kết trên quy mô toàn cầu để giải quyết hiệu quả các cam kết liên quan đến khí hậu của chính phủ.

Trong ngày 09 tháng 12 năm 2023, phiên họp về các khuôn khổ và tiêu chuẩn về báo cáo thiên nhiên và khí hậu đã tập trung thảo luận vào những tiến bộ mới nhất trong báo cáo và quản lý thiên nhiên và khí hậu, nêu bật những nỗ lực không ngừng của Nhóm cố vấn báo cáo tài chính Châu Âu (EFRAG), Tổ công tác công bố thông tin tài chính liên quan đến thiên nhiên (TNFD) và Nhóm dự án công khai Carbon (CDP) trong việc đánh giá, báo cáo và quản lý sự phụ thuộc, tác động, rủi ro và cơ hội liên quan đến thiên nhiên cũng như mối liên hệ của chúng với biến đổi khí hậu. Nó cũng sẽ khám phá các lĩnh vực hợp tác, bao gồm việc lập bản đồ sắp tới về các khuyến nghị và số liệu của TNFD với Tiêu chuẩn Báo cáo Phát triển Bền vững của Châu Âu. Phiên này nói về công việc quan trọng của EFRAG, TNFD và CDP, sau đó là thảo luận tập trung vào việc đạt được sự thống nhất cao hơn giữa các tiêu chuẩn và khuôn khổ, giải quyết các lỗ hổng và thách thức về dữ liệu cũng như xác định nhu cầu về các công cụ và hướng dẫn.

Liên quan đến thu hút các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) tham gia hành động vì khí hậu thông qua các tiêu chuẩn quốc tế. Các chuyên gia cho rằng, các SME là những người đóng góp đáng kể cho nền kinh tế toàn cầu và có vai trò then chốt trong việc thúc đẩy hành động vì khí hậu. Quy mô và sự linh hoạt của họ có nghĩa là họ có tiềm năng khai thác các cơ hội trong nền kinh tế xanh. Tuy nhiên, họ thường không chắc chắn nên bắt đầu như thế nào khi gặp khó khăn trong việc điều hướng các quy trình chuỗi cung ứng thiếu linh hoạt của các tổ chức lớn. Phiên này xem xét cách các SME có thể tận dụng các tiêu chuẩn quốc tế để thúc đẩy hành động về khí hậu và nghe ý kiến của những người thực hiện về các rào cản và yếu tố hỗ trợ thực hiện cũng như hiểu rõ hơn về các chiến lược hiệu quả nhất để vượt qua những thách thức này.

Ngoài ra, trong việc lồng ghép các thực hành nông nghiệp thông minh với khí hậu, ISO cho rằng, Better Cotton (BCI) – Tổ chức phi lợi nhuận của Anh quốc (UK) quản lý các tiêu chuẩn toàn cầu để sản xuất vải thun Cotton tốt hơn: tốt cho sản xuất, tốt cho môi trường và tốt cho thế giới đang đối mặt với cuộc khủng hoảng khí hậu. Hợp tác với các chuyên gia nông nghiệp bền vững để tìm ra các chiến lược nhằm thúc đẩy việc áp dụng các biện pháp “thông minh về khí hậu” trong chuỗi giá trị toàn cầu. Những biện pháp này giúp nghề trồng bông có khả năng chống chọi tốt hơn với khí hậu đồng thời nhằm bảo vệ sinh kế của nông dân trên toàn thế giới. Cho phép chuyển đổi sang hệ thống canh tác sản xuất cây trồng bền vững. Là chương trình trồng bông bền vững lớn nhất thế giới, tiếp cận hơn 2,8 triệu nông dân trồng bông ở 22 quốc gia, Better Cotton có vị thế đặc biệt để giải quyết những thách thức này.

Đồng thời, trong việc thúc đẩy nông nghiệp bền vững: Trách nhiệm giải trình của khu vực tư nhân và các tiêu chuẩn toàn cầu, các chuyên gia nhận định hệ thống lương thực toàn cầu đóng một vai trò quan trọng trong biến đổi khí hậu thông qua khí thải nông nghiệp và thay đổi sử dụng đất. Trong khi các doanh nghiệp tư nhân chiếm ưu thế trong sản xuất, chế biến, thương mại và phân phối thực phẩm, nhiều doanh nghiệp vẫn chưa thực hiện đầy đủ chương trình nghị sự bền vững tập thể nhằm giải quyết các mối lo ngại quan trọng trong lĩnh vực nông nghiệp, bao gồm cả phát thải khí nhà kính. Sự minh bạch của doanh nghiệp là điều cần thiết để đảm bảo trách nhiệm giải trình, giải quyết các vấn đề như phá rừng, mất đa dạng sinh học, giảm lãng phí thực phẩm, sức khỏe của đất, khả năng phục hồi của nông dân và thích ứng với biến đổi khí hậu; giúp theo dõi và đánh giá tiến độ trong tất cả các lĩnh vực này. Để đẩy nhanh sự thay đổi, công bố thông tin của doanh nghiệp nên tập trung vào hai mục tiêu chính: tăng cường tính sẵn có của dữ liệu phát triển bền vững và khuyến khích nhiều công ty hơn công bố những nỗ lực phát triển bền vững của họ. Phiên này đưa ra những thách thức trong việc đạt được trách nhiệm giải trình và thu thập dữ liệu bền vững đáng tin cậy trong lĩnh vực có tính phân tán cao này. Đồng thời khám phá cách các tiêu chuẩn, điểm chuẩn và kế hoạch báo cáo có thể góp phần giải quyết các vấn đề khí hậu cấp bách nhất của ngành.

Vụ Hợp tác Quốc tế