Các chương trình khởi nghiệp đổi mới sáng tạo ở Đức

Đức là một trong những quốc gia hàng đầu thế giới về khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, và các chương trình khởi nghiệp đổi mới sáng tạo ở đây đã thực sự thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp và phát triển kinh tế. Chính phủ Đức đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ khởi nghiệp và các chương trình như EXIST, German Accelerator, và High-Tech Gründerfonds cung cấp nguồn tài trợ và hỗ trợ tư vấn cho các doanh nghiệp khởi nghiệp.

Một số chương trình khởi nghiệp đổi mới sáng tạo nổi bật tại Đức:

Chương trình Khởi nghiệp Quốc gia (EXIST): Đây là một trong những chương trình quan trọng nhất ở Đức, do Chính phủ Liên bang Đức tài trợ. EXIST hỗ trợ các dự án khởi nghiệp ở giai đoạn khởi đầu và giúp các doanh nghiệp trẻ phát triển ý tưởng kinh doanh của họ.

Kể từ cuối những năm 1990, các hoạt động khởi nghiệp và khởi nguồn (spin-off) tại các tổ chức nghiên cứu giáo dục đại học và ngoài đại học đã được hỗ trợ bởi chương trình EXIST, dưới sự bảo trợ của BMWK. EXIST là một trong những chương trình ĐMST hoạt động lâu nhất. Nó nhằm mục đích cải thiện văn hóa và môi trường kinh doanh tại các trường đại học và tổ chức nghiên cứu, vào thời điểm đó còn khá kém phát triển nhưng sau đó đã được cải thiện. Chương trình giúp sinh viên, sinh viên tốt nghiệp và các nhà khoa học chuẩn bị khởi nghiệp dựa trên tri thức và định hướng công nghệ. Bắt đầu từ năm khu vực mô hình, EXIST đã mở rộng qua nhiều giai đoạn, hỗ trợ đáng kể cho việc triển khai giáo dục khởi nghiệp chậm nhưng chắc chắn trên toàn hệ thống đại học Đức trong hai thập kỷ qua. Chương trình cung cấp học bổng khởi nghiệp cho các doanh nhân có tham vọng lên tới 3.000 EUR mỗi tháng và chi trả các chi phí vật chất lên tới 30.000 EUR. Ngoài ra, chương trình còn cung cấp tới 250.000 EUR cho các công ty khởi nghiệp công nghệ cao tham gia trong giai đoạn cấp vốn lên đến 180.000 EUR sau khi công ty được thành lập. Các trường đại học cũng có thể nhận được tài trợ cho các chi phí liên quan đến dự án lên tới 100.000 EUR trong giai đoạn ý tưởng ban đầu (sáu tháng) và lên tới 2 triệu EUR trong giai đoạn dự án tiếp theo (tối đa 4 năm).

Chương trình German Accelerator: Chương trình này được thiết kế để hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp Đức khi mở rộng ra thị trường quốc tế. Các doanh nghiệp được tham gia chương trình nhận được sự hỗ trợ về tài chính, kỹ thuật, và quản lý.

Chương trình High-Tech Gründerfonds (HTGF): Đây là một quỹ đầu tư riêng có quy mô lớn, tập trung vào việc đầu tư vào các doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực công nghệ cao và đổi mới.

Với HTGF, Chính phủ Liên bang đã thiết lập một cấu trúc hỗ trợ dựa trên nền tảng mạnh mẽ dành cho các công ty khởi nghiệp - mặc dù không chủ yếu hướng đến khoa học nhưng có thể được tận dụng để hỗ trợ những ý tưởng tốt nhất và phù hợp nhất từ khoa học. HTGF là phương tiện hỗ trợ trung tâm của Liên bang dành cho các công ty khởi nghiệp sáng tạo có tiềm năng cao. Là một nền tảng có các nhà quản lý đầu tư riêng, nó kết hợp nguồn tài trợ từ các nguồn công và tư khác nhau. Kể từ khi thành lập vào năm 2005, HTGF đã hỗ trợ hơn 600 khoản đầu tư và có hơn 150 lần thoái vốn thành công và phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO), đồng thời quản lý danh mục đầu tư trị giá gần 900 triệu EUR. Ngoài việc cung cấp vốn, quỹ còn cung cấp sự hỗ trợ cần thiết cho việc quản lý các công ty khởi nghiệp trẻ: nó mở rộng nguồn tài trợ ban đầu lên tới 1 triệu EUR, với tổng số thường lên tới 3 triệu EUR cho mỗi công ty. Trong giai đoạn đầu tiên (đến tháng 11 năm 2011), quỹ đã tài trợ tổng cộng 272 triệu EUR. Quỹ tiếp theo (HTGF II) cung cấp 304 triệu EUR. Quỹ thứ ba, HTGF III, đã được ra mắt vào quý 3 năm 2017, với gói tài trợ trị giá 319,5 triệu EUR. Ngoài sự hỗ trợ từ BMWK và KfW Capital, 33 nhà đầu tư tư nhân - có thể là các SME có uy tín hoặc các tập đoàn lớn - đã đóng góp hơn 30% số tiền. Để đủ điều kiện nhận tài trợ, các dự án phải cho thấy kết quả nghiên cứu có triển vọng dựa trên công nghệ ĐMST và tình hình thị trường cho sản phẩm phải có triển vọng. HTGF IV với số tiền đầu tư hơn 400 triệu EUR đã được công bố vào tháng 6 năm 2022.

Chương trình INVEST: INVEST là chương trình hỗ trợ của Chính phủ Đức để khuyến khích đầu tư từ người đầu tư tư nhân vào các doanh nghiệp khởi nghiệp. Những nhà đầu tư này có thể nhận được các ưu đãi thuế và các quyền lợi khác.

Kể từ năm 2013, INVEST đã hỗ trợ các công ty sáng tạo trẻ đang tìm kiếm nguồn vốn đầu tư mạo hiểm (VC), cũng như các nhà đầu tư tư nhân mong muốn trở thành thiên thần kinh doanh. Chương trình đã cung cấp hơn 900 triệu EUR vốn rủi ro kể từ khi thành lập. Nó thúc đẩy đầu tư vào các công ty khởi nghiệp sáng tạo thông qua khoản trợ cấp mua lại lên tới 500.000 EUR mỗi năm; một khi các nhà đầu tư bán cổ phiếu của họ, nó sẽ cung cấp một khoản trợ cấp thoái vốn. Khoản trợ cấp mua lại của INVEST có thể hỗ trợ tổng số tiền đầu tư cho mỗi công ty lên tới 3 triệu EUR mỗi năm. Thuế do tăng vốn có thể được bù đắp một lần với khoản trợ cấp thoái vốn.

Chương trình European Institute of Innovation and Technology (EIT): Đức là một trong các quốc gia thành viên của EIT, và chương trình này hỗ trợ sự hợp tác giữa doanh nghiệp, trường đại học và tổ chức nghiên cứu để thúc đẩy đổi mới.

Chương trình Digital Hub Initiative: Được khởi đầu bởi Chính phủ Đức, Digital Hub Initiative tập trung vào việc xây dựng các trung tâm công nghệ (Digital Hubs) tại các thành phố lớn như Berlin, Munich, và Cologne để tăng cường sự kết nối giữa doanh nghiệp và ngành công nghiệp số.

Chương trình Smart Green Accelerator: Tập trung vào các dự án khởi nghiệp có ảnh hưởng tích cực đối với môi trường, Smart Green Accelerator cung cấp hỗ trợ tài chính và tư vấn cho các doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực năng lượng tái tạo và công nghệ xanh.

Các chương trình này có thể được tập hợp theo nhóm. Chẳng hạn nhóm chương trình đầu tiên, “Khởi nghiệp kinh doanh”, nhằm hỗ trợ các công ty khởi nghiệp trong giai đoạn đầu của quá trình đổi mới, đặc biệt là bằng cách khắc phục tình trạng thiếu vốn cho các ý tưởng kinh doanh và đổi mới sáng tạo tiền thương mại. Việc này bao gồm hỗ trợ các công ty khởi nghiệp sáng tạo thông qua gói chính sách kết hợp các biện pháp liên quan đến R&D, tài trợ, kích thích khởi nghiệp tại các cơ sở giáo dục đại học, và các dịch vụ tư vấn và thông tin. Ba trong số các công cụ chính để đạt được mục tiêu này là các chương trình EXIST, INVEST và High-Tech Gründerfonds (HTGF).

Tóm lại, khởi nghiệp đổi mới sáng tạo ở Đức là đa dạng, với sự hỗ trợ mạnh mẽ từ chính phủ và sự đóng góp của các nguồn lực nghiên cứu và đào tạo cao cấp.

P.A.T (NASATI), theo OECD Reviews of Innovation Policy: Germany 2022