Ngành nông nghiệp: Thiếu hụt trầm trọng nhân lực trình độ cao

Vừa qua, Hội nghị hợp tác đào tạo và phát triển nguồn nhân lực nông nghiệp, nông thôn do Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tổ chức tại Hà Nội đã đặc biệt nhấn mạnh vấn đề nghiêm trọng về thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng trong lĩnh vực nông nghiệp, đặt ra nhiều thách thức đối với sự đổi mới công nghệ, thực hành bền vững, và tăng năng suất trong ngành.

Dữ liệu từ Bộ Giáo dục và Đào tạo cho thấy tình hình tuyển sinh cho ngành nông nghiệp có dấu hiệu suy giảm. Trong năm 2022, chỉ có 7,100 sinh viên nhập học vào các ngành liên quan đến nông lâm nghiệp, thuỷ sản, thú y, chiếm tỷ lệ 1,37% trong tổng số sinh viên của 25 lĩnh vực đào tạo. Thậm chí, các trường đào tạo nghề nghiệp cũng đang gặp khó khăn trong việc thu hút học sinh.

Thiếu hụt nguồn nhân lực đào tạo đồng nghĩa với việc doanh nghiệp trong ngành nông nghiệp đang gặp khó khăn trong việc tìm kiếm lao động có trình độ chuyên môn cao. Điều này đặt ra thách thức lớn đối với nghiên cứu, ứng dụng và chuyển giao công nghệ trong các hoạt động sản xuất, chế biến, và kinh doanh.

Theo ông Trần Thanh Đức, Hiệu trưởng Trường Đại học Nông Lâm (Đại học Huế), đã có sự suy giảm đáng kể trong số lượng sinh viên tuyển sinh trong ngành. Trong 5 năm gần đây, từ 2018-2022, nhà trường chỉ tuyển sinh được khoảng 750-1,000 sinh viên hàng năm, chỉ đạt khoảng 40% so với dự kiến.

Ngược lại, nhu cầu về nhân lực đào tạo cao đẳng và đại học trong lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp, thuỷ sản ngày càng tăng. Ông Nguyễn Trung Anh, Giám đốc Nghiên cứu và Phát triển bền vững của Công ty Cổ phần Tập đoàn PAN, cho biết mỗi năm doanh nghiệp cần khoảng 2,200-3,000 kỹ sư, bác sỹ thú y, nhưng số sinh viên ra trường chỉ đáp ứng 2/3 nhu cầu tuyển dụng.

Tại hội nghị, các nhà lãnh đạo giáo dục và doanh nghiệp thống nhất về sự quan trọng của hợp tác trong đào tạo nguồn nhân lực nông nghiệp. Ông Đồng Văn Ngọc, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Cơ điện Hà Nội, đề xuất cần sớm trao quyền tự chủ nhiệm vụ cho các cơ sở giáo dục nghề nghiệp để nhanh chóng linh hoạt trong quá trình hợp tác với doanh nghiệp.

Ông Nguyễn Trung Anh của Công ty PAN cũng đề xuất cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa trường học và doanh nghiệp, bằng cách thiết kế chương trình đào tạo đáp ứng nhu cầu thực tế của doanh nghiệp và tập trung vào sử dụng công nghệ và thực hành bền vững.

Bà Nguyễn Thị Lan, Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam, chia sẻ rằng sự hợp tác với doanh nghiệp đã giúp cải thiện chất lượng đào tạo tại nhà trường. Nhờ sự chủ động và sáng tạo trong việc liên kết với doanh nghiệp, các chương trình đào tạo đã được điều chỉnh để đáp ứng nhu cầu thực tế.

Tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Lê Minh Hoan đã kêu gọi doanh nghiệp đóng góp sáng kiến và hỗ trợ Bộ cùng Chính phủ trong việc đào tạo nguồn nhân lực nông nghiệp. Doanh nghiệp có thể đóng góp vai trò làm ban cố vấn cho các trường đào tạo, chung tay xây dựng và cải thiện chương trình đào tạo để phản ánh thực tế ngành công nghiệp.

Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhấn mạnh tầm quan trọng của việc mở cửa sổ thực học, thực nghiệm và đặt người học làm trung tâm của quá trình đào tạo. Ông đề xuất mô hình hợp tác sâu rộng giữa giáo dục và doanh nghiệp, trong đó giáo viên và sinh viên không chỉ ở trong lớp học mà còn tiếp xúc trực tiếp với môi trường làm việc.

Tổ chức thực tập và chương trình thực hành thực tế được đề xuất cần phải có sự hợp tác chặt chẽ với các doanh nghiệp trong ngành. Điều này giúp sinh viên có cơ hội áp dụng kiến thức học được vào thực tế và phát triển kỹ năng thực tế cần thiết khi ra trường.

Đối diện với tình trạng thiếu hụt nhân lực chất lượng, cả Bộ Nông nghiệp và các doanh nghiệp trong ngành đều cam kết nỗ lực chung để giải quyết vấn đề này. Bằng cách hợp tác chặt chẽ và tận dụng sức mạnh của cả giáo dục và doanh nghiệp, hy vọng sẽ tạo ra một lực lượng lao động nông nghiệp chất lượng và đầy đủ để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của ngành.

Hội nghị đã đặt ra một tín hiệu mạnh mẽ về sự cần thiết của sự hợp tác giữa giáo dục và doanh nghiệp để giải quyết tình trạng thiếu hụt nhân lực trình độ cao trong ngành nông nghiệp. Thách thức này không chỉ là vấn đề của các trường đại học mà còn đòi hỏi sự đổi mới và chủ động từ phía doanh nghiệp để thúc đẩy quá trình đào tạo và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

Chúng ta hy vọng rằng sự hợp tác này sẽ mở ra những cơ hội mới, không chỉ giúp giáo dục nghề nghiệp nông nghiệp phát triển mạnh mẽ mà còn giải quyết bài toán thiếu hụt nhân lực trình độ cao, thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành nông nghiệp Việt Nam.

Hồng Kiều (TH) (Theo Vietnam+)