SỞ KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ NGHỆ AN
Việt Nam xây dựng bộ dữ liệu về lipid sinh vật biển
Các nhà khoa học tại Viện Hóa học các hợp chất thiên nhiên đã phân tích hơn 500 mẫu sinh vật biển để xây dựng bộ cơ sở dữ liệu lipid sinh vật biển đầu tiên cho Việt Nam. Đây là thành quả của hơn hai thập kỷ nghiên cứu bởi GS.TS Phạm Quốc Long, Chủ tịch Hội đồng Khoa học Viện Hóa học các hợp chất thiên nhiên, cùng cộng sự.
Dữ liệu lipid, hay còn gọi là lipidome, có thể được dùng để đánh giá sự đa dạng sinh học của một vùng biển. Nhìn vào lipid, các nhà khoa học sẽ có được một kho dữ liệu để hiểu những gì đã và đang diễn ra bên trong hệ sinh thái đó. Giáo sư Long cho biết, nghiên cứu lipid có thể giúp giải quyết một loạt vấn đề khi tìm hiểu về sinh vật biển như xác định con đường sinh tổng hợp lipid, phân tích hóa học lipid, xác định ảnh hưởng của các yếu tố sinh học và phi sinh học, điều tra về chu kỳ sinh sản, chuỗi thức ăn, và sự biến đổi thành phần và hàm lượng của chúng theo điều kiện môi trường.
Hình ảnh phổ phân tích lipid của một mẫu Cầu gai vàng thu thập được tại độ sâu 20-30 mét ở vùng biển Nha Trang. Từ dải phổ này, các nhà khoa học đã đọc ra được 7 lớp chất lipid và hơn 200 dạng phân tử phospholipid khác nhau. Ảnh: Nhóm nghiên cứu.
Từ năm 2000, GS Long và các cộng sự đã thực hiện một chuỗi đề tài nghiên cứu về thành phần lipid của sinh vật biển. Nhóm đã thu thập và phân tích hơn 500 mẫu sinh vật từ ba vùng biển Việt Nam: Đông Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ đến Trung Trung Bộ và Nam Trung Bộ.
Theo Giáo sư Long, việc thu thập mẫu sinh vật biển là một thách thức lớn, ngay cả với các sinh vật biển ven bờ. Các nhà khoa học phải thuê thợ lặn chuyên nghiệp để lặn sâu 20-30 m lấy mẫu. Để thu thập mẫu sinh vật biển xa bờ, cần có tàu biển, phòng thí nghiệm trên tàu và các thiết bị lặn chuyên dụng như chuông lặn, tàu lặn, robot lặn. Nhờ chương trình hợp tác với tàu Viện sĩ Oparin của Viện Hàn lâm Khoa học Nga, nhóm nghiên cứu của Giáo sư Long đã mở rộng được cơ sở dữ liệu của mình.
Trong 8 lần ghé thăm Việt Nam, tàu Viện sĩ Oparin đã giúp thu thập hàng ngàn mẫu sinh vật biển xa bờ, phục vụ nghiên cứu khoa học cơ bản, bao gồm nghiên cứu xây dựng cơ sở dữ liệu lipid sinh vật biển Việt Nam. Chương trình hợp tác với Phân viện Viễn Đông của Nga cũng giúp các nhà khoa học Việt Nam tiếp cận với nhiều công cụ phân tích hiện đại nhất thế giới.
Ông Long cho biết, với các công cụ phân tích hiện đại như LCMS-IT-TOF và sự giúp đỡ của các nhà khoa học Nga, nhóm đã khảo sát toàn diện thành phần và hàm lượng lipid tổng, các lớp chất lipid, phospholipid và axit béo của hàng trăm sinh vật biển Việt Nam. Trong đó, có nhiều cấu trúc phân tử phospholipid lần đầu tiên được khảo sát trên thế giới.
Nhóm nghiên cứu đang lên kế hoạch thực hiện các khảo sát tại vùng biển Nam Bộ, từ Vũng Tàu đến Cà Mau, để tiếp tục thu thập mẫu và phân tích thành phần hóa học của các sinh vật biển. "Pha cuối cùng của nghiên cứu này sẽ điền nốt phần còn thiếu vào bộ cơ sở dữ liệu về lipid sinh vật biển Việt Nam," GS Long cho biết. Dự kiến, công việc sẽ được tiến hành từ nay cho tới năm 2026./.
Dữ liệu lipid, hay còn gọi là lipidome, có thể được dùng để đánh giá sự đa dạng sinh học của một vùng biển. Nhìn vào lipid, các nhà khoa học sẽ có được một kho dữ liệu để hiểu những gì đã và đang diễn ra bên trong hệ sinh thái đó. Giáo sư Long cho biết, nghiên cứu lipid có thể giúp giải quyết một loạt vấn đề khi tìm hiểu về sinh vật biển như xác định con đường sinh tổng hợp lipid, phân tích hóa học lipid, xác định ảnh hưởng của các yếu tố sinh học và phi sinh học, điều tra về chu kỳ sinh sản, chuỗi thức ăn, và sự biến đổi thành phần và hàm lượng của chúng theo điều kiện môi trường.
Hình ảnh phổ phân tích lipid của một mẫu Cầu gai vàng thu thập được tại độ sâu 20-30 mét ở vùng biển Nha Trang. Từ dải phổ này, các nhà khoa học đã đọc ra được 7 lớp chất lipid và hơn 200 dạng phân tử phospholipid khác nhau. Ảnh: Nhóm nghiên cứu.
Từ năm 2000, GS Long và các cộng sự đã thực hiện một chuỗi đề tài nghiên cứu về thành phần lipid của sinh vật biển. Nhóm đã thu thập và phân tích hơn 500 mẫu sinh vật từ ba vùng biển Việt Nam: Đông Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ đến Trung Trung Bộ và Nam Trung Bộ.
Theo Giáo sư Long, việc thu thập mẫu sinh vật biển là một thách thức lớn, ngay cả với các sinh vật biển ven bờ. Các nhà khoa học phải thuê thợ lặn chuyên nghiệp để lặn sâu 20-30 m lấy mẫu. Để thu thập mẫu sinh vật biển xa bờ, cần có tàu biển, phòng thí nghiệm trên tàu và các thiết bị lặn chuyên dụng như chuông lặn, tàu lặn, robot lặn. Nhờ chương trình hợp tác với tàu Viện sĩ Oparin của Viện Hàn lâm Khoa học Nga, nhóm nghiên cứu của Giáo sư Long đã mở rộng được cơ sở dữ liệu của mình.
Trong 8 lần ghé thăm Việt Nam, tàu Viện sĩ Oparin đã giúp thu thập hàng ngàn mẫu sinh vật biển xa bờ, phục vụ nghiên cứu khoa học cơ bản, bao gồm nghiên cứu xây dựng cơ sở dữ liệu lipid sinh vật biển Việt Nam. Chương trình hợp tác với Phân viện Viễn Đông của Nga cũng giúp các nhà khoa học Việt Nam tiếp cận với nhiều công cụ phân tích hiện đại nhất thế giới.
Ông Long cho biết, với các công cụ phân tích hiện đại như LCMS-IT-TOF và sự giúp đỡ của các nhà khoa học Nga, nhóm đã khảo sát toàn diện thành phần và hàm lượng lipid tổng, các lớp chất lipid, phospholipid và axit béo của hàng trăm sinh vật biển Việt Nam. Trong đó, có nhiều cấu trúc phân tử phospholipid lần đầu tiên được khảo sát trên thế giới.
Nhóm nghiên cứu đang lên kế hoạch thực hiện các khảo sát tại vùng biển Nam Bộ, từ Vũng Tàu đến Cà Mau, để tiếp tục thu thập mẫu và phân tích thành phần hóa học của các sinh vật biển. "Pha cuối cùng của nghiên cứu này sẽ điền nốt phần còn thiếu vào bộ cơ sở dữ liệu về lipid sinh vật biển Việt Nam," GS Long cho biết. Dự kiến, công việc sẽ được tiến hành từ nay cho tới năm 2026./.
Trần Xuân (TH)
Ý kiến bạn đọc
Bạn cần đăng nhập với tư cách là Thành viên chính thức để có thể bình luận
Thống kê truy cập
- Đang truy cập489
- Hôm nay31,541
- Tháng hiện tại1,104,734
