'Khi chuyển được phẩm chất nổi trội của từng cá nhân thành cái tốt của cả hệ thống mới phát huy được tinh thần khai sáng và Nghệ An mới phát triển bứt phá được''

“Nghệ An là vùng đất “Địa linh nhân kiệt” nhưng cần hiểu rằng, chỉ khi chuyển được phẩm chất nổi trội của từng cá nhân thành cái tốt của cả hệ thống mới phát huy được tinh thần khai sáng và Nghệ An mới phát triển bứt phá được”                                       

Đó là phát biểu của ông Trương Đình Tuyển - Nguyên Bộ trưởng Bộ Thương mại, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Nghệ An, Tổ trưởng Tổ tư vấn Kinh tế - Xã hội tỉnh Nghệ An tại Hội thảo khoa học “Tính cách Nghệ và sự biến đổi của những nét tính cách nổi trội trong điều kiện hiện nay” được tổ chức vào sáng ngày 15/9 tại Nhà khách Nghệ An.

Theo ông Trương Đình Tuyển tính cách của người Nghệ là sự kết tinh của hai yếu tố cơ bản là điều kiện tự nhiên khắc nghiệt và Nghệ An xưa là vùng “phên dậu” của Tổ Quốc. Hai đặc điểm này hun đúc nên tính cách của Người Nghệ. Đó là sự thẳng thắn, cương trực, tính kiên cường, bất khuất và tinh thần chịu khó, chịu khổ cùng với đó là sự gắn kết quê hương. Ngoài hai yếu tố trên, Nghệ An còn là vùng văn hóa, và vùng văn hóa xứ Nghệ được làm đậm nét hơn nhờ tính hiếu học của người Nghệ. Đó là do điều kiện thiên nhiên của Nghệ An quá khắc nghiệt, sản xuất nông nghiệp rất khó khăn, giao lưu hàng hóa chậm phát triển. Con đường thoát khỏi cảnh nghèo đói là đi học. Bệnh sỹ lại thúc đẩy nhiều người đi học, thậm chí mang cá gỗ giả làm cá thật để có thể xin nước mắm chấm “cá” ăn để đi học, đi thi. Nhà nghèo mấy cũng phải chắt chiu, tích góp cho con em đi học.

Cách học nhồi nhét, cọng hưởng với khí chất bộc trực thẳng thắn, không hoa mỹ, thậm chí thiếu đi chút mềm dẻo cần thiết nên người Nghệ An thường bảo thủ, thậm chí nhiều người bị cho là “gàn”. Tuy nhiên, nếu gạn đục, khơi trong, ta sẽ thấy trong sự “gàn” ấy có nhân tố tích cực, đó là tư duy phản biện. Cũng vậy, khi dân gian nói: Thanh Hóa đa mưu, Nghệ An đa sự, Hà Tĩnh đa tình thì trong “đa sự” ấy của người Nghệ An cũng hàm chứa ít nhiều tinh thần phản biện. Cần phát huy tinh thần này nhưng rất cần khắc phục mặt tiêu cực của “tính gàn”, sự bảo thủ. Đây là một lực cản cho khả năng thích ứng và sáng tạo.

Nguyên Bộ trưởng Bộ thương mại cũng phân tích: Trong bối cảnh giao lưu kinh tế, văn hóa phát triển, nhất là trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng hiện nay, những tính cách nổi trội của Người Nghệ đã có sự biến đổi tích cực nhằm thích ứng với điều kiện mới. Đó là: (1) Ý thức về liên kết trong ngoài mạnh mẽ hơn. Người Nghệ đã bớt đi sự bảo thủ, co cụm. Đây là kết quả của sự tương tác đa chiều giữa Người Nghệ và người các vùng đất khác. Khi Lãnh đạo tỉnh chủ trương phát triển vùng nam Thanh, Bắc Nghệ là đã đặt sự phát triển của Nghệ An trong sự kết nối, học hỏi, giao lưu, tương tác với các tỉnh Thanh Hóa và Hà Tĩnh, tạo tác động hội tụ và lan tỏa giữa các vùng đất này. Điều này được người dân Nghệ An đồng tình.

(2) Mặc dầu Người Nghệ An vẫn giữ được tinh thần chịu khó nhưng đã không chấp nhận chịu khổ nữa. Phong trào xây dựng nông thôn mới ở tỉnh nhà đạt kết quả ấn tượng, được Trung ương đánh giá cao; trong đó, tiêu chí quan trọng là mức sống của người dân chứng tỏ người Nghệ không cam chịu sống khổ như xưa nữa.

(3) Tư duy phản biện vẫn đậm đặc trong tính cách của người Nghệ nhưng bệnh sỹ và tính “gàn” cũng giảm đi. Phần đông người Nghệ đã thực tế hơn, uyển chuyển hơn.

(4) Người Nghệ vẫn giữ được tính kiên cường và bất khuất nhưng đã linh hoạt và đề cao khả năng thích ứng, tinh thần sáng tạo trong bối cảnh mới theo phương châm “Gắn kết và chủ động thích ứng”.

Tuy nhiên, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Nghệ An Trương Đình Tuyển cũng đặt ra câu hỏi: Tại sao người Nghệ An làm việc ở ngoài tỉnh đều thành đạt và có những đóng góp quan trọng cho các địa phương mình đang công tác. Tại sao khi về sống và làm việc tại quê nhà lại không phát huy được hết khả năng đó và tại sao năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (CPI) của Nghệ An mặc dầu trong những năm gần đây đã tăng lên nhưng vẫn chưa đạt đến tốp 10 của cả nước? Nhiều người nói Nghệ An là vùng đất “Địa linh nhân kiệt” nhưng cần hiểu rằng, chỉ khi chuyển được phẩm chất nổi trội của từng cá nhân thành cái tốt của cả hệ thống mới phát huy được tinh thần khai sáng và Nghệ An mới phát triển bất phá được.

Tổ trưởng Tổ tư vấn Kinh tế - Xã hội Nghệ An cũng đưa ra lời khuyên trong bài phát biểu của mình, theo ông lãnh đạo và nhân dân Nghệ An phải dám đối đầu với thách thức. Có đối đầu với thách thức, thì mới biết ta là ai và có thể làm được những gì. Trong chiến tranh chống giặc ngoai xâm, Nghệ An đã phải đối đầu với thách thức. Chính điều đó làm nổi rõ tinh thần kiên cường bất khuất của những người con xứ Nghệ.

 Hồ Thủy