Bảo tồn giống cam Bù Sen Anh Sơn: Nỗ lực bảo vệ đặc sản quý hiếm Nghệ An

Thứ tư - 31/01/2024 20:25 0

Giống cam bù sen Anh Sơn, một loại cam đặc sản quý hiếm của Nghệ An, đang đứng trước nguy cơ mai một do sự phát triển không theo quy hoạch. Đây là giống cam bản địa có chất lượng tốt, ít sâu bệnh và sai quả, và huyện Anh Sơn đã xác định cần phải bảo vệ và nhân rộng nguồn gen quý này.
Cam bù sen Tri Lễ có nguồn gốc từ hơn 150 năm trước tại làng Sao Sa, thôn 3, xã Khai Sơn, huyện Anh Sơn. Loại cam này nổi tiếng với hương vị ngon mọng nước, ngọt thanh, múi vàng óng và mùi thơm đặc trưng, thường chín vào dịp Tết Nguyên đán từ đầu tháng 12 âm lịch đến hết tháng Giêng năm sau.
Cam bù sen đã xuất hiện tại 4 hộ gia đình ở xóm Đình, làng Tri Lễ, xã Khai Sơn vào đầu thế kỷ XX. Đến năm 1966, khi di dân vào làng mới, các hộ gia đình đã mang theo giống cam bù sen và tiếp tục duy trì trồng cho đến ngày nay. Đặc điểm nổi bật của giống cam này là khả năng chịu bệnh, chịu hạn và úng tốt hơn so với các loại cây có múi khác. Cam chín có màu đỏ hoặc vàng, đôi khi kết hợp cả hai màu, và có hình dáng đặc trưng giống bông hoa sen. Cam bù sen có vị ngọt đậm đà, hơi chua thanh và mặn, tép cam mềm và ráo, hương thơm đặc trưng, khiến người thưởng thức nhớ mãi.

Dự án: “Ứng dụng tiến bộ Khoa học Công nghệ xây dựng mô hình nhân giống và trồng thâm canh cam bù Sen trên địa bàn huyện Anh Sơn, tỉnh Nghệ An” được triển khai với mục tiêu xây dựng thành công mô hình nhân giống và trồng thâm canh cam bù Sen Anh Sơn, góp phần bảo tồn, phát triển cam bù Sen Anh Sơn thành sản phẩm hàng hóa chủ lực cho địa phương. Ban quản lý dự án đã tiến hành điều tra, đánh giá hiện trạng canh tác và sản xuất cam bù sen Anh Sơn về các yếu tố địa lý, diện tích canh tác, năng suất, sản lượng, chế độ canh tác, tình hình sinh trưởng, phát triển và sâu bệnh hại. Đồng thời, dự án cũng khảo sát sơ bộ vườn cam bù sen để tuyển chọn cây ưu tú, lựa chọn địa điểm và hộ dân tham gia xây dựng các mô hình.
Các cây đầu dòng cam bù sen đã được tuyển chọn theo hướng dẫn của Bộ Nông nghiệp và PTNT. Sau khi chọn ra các cây ưu tú dựa trên các chỉ tiêu sinh trưởng, năng suất và phẩm chất, dự án sẽ vẽ sơ đồ định vị các cây được tuyển chọn và lập bảng ghi dấu để bảo tồn. Từ các cây đầu dòng này, sau quá trình đánh giá chất lượng, các kỹ sư đã chọn được 15 cây chất lượng cao nhất để nhân giống cam bù sen Anh Sơn, với sự hỗ trợ của các chuyên gia về cây có múi của Viện KHKT Nông nghiệp Bắc Trung Bộ.
Từ 15 cây chất lượng cao, dự án tiếp tục chọn ra 10 cây ưu tú ở vụ đầu tiên, theo dõi các yếu tố sinh trưởng, phát triển, năng suất và chất lượng quả, rồi lựa chọn 8 cây ưu tú có đặc tính vượt trội để lập hồ sơ đăng ký bình tuyển cây đầu dòng. Sau đó, hồ sơ công nhận cây đầu dòng sẽ được gửi Sở Nông nghiệp và PTNT. Sở Nông nghiệp và PTNT sẽ thành lập Hội đồng bình tuyển và công nhận các cây đầu dòng đạt yêu cầu. Dự án sẽ tiến hành quản lý và chăm sóc cây đầu dòng, gắn thẻ số thứ tự. Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp, Phòng Nông nghiệp và các đơn vị chức năng khác của huyện Anh Sơn sẽ phối hợp với người dân quản lý và chăm sóc cây đầu dòng để lấy quả và khai thác mắt ghép phục vụ cho sản xuất và nhân giống cam bù sen.

https://khuyennongnghean.com.vn/uploads/news/2021_03/image-20210331154110-1.jpeg

Với những kết quả tích cực, hiện nay dự án đã nhân rộng được hơn 10.000 cây giống cam bù sen để cấp cho người dân vùng dự án, góp phần bảo tồn và phát triển giống cam quý hiếm này./.

Hữu Thìn