Nghỉ hè đối với học sinh phổ thông

Nguyễn Tâm Cẩn

Nhà nghiên cứu, huyện Yên Thành

Những ngày nghỉ hè đang diễn ra với học sinh phổ thông. Cha mẹ và gia đình đã sắp xếp để con em làm những gì trong thời gian nghỉ này?

hường thì cứ mỗi mùa hoa phượng nở, các vị phụ huynh lại lo cho con em mình nơi học thêm. Vấn đề là thời gian và mức độ học, không nên quá thiên về thành tích và đừng biến những ngày hè thành học kỳ ba nặng nề, để các em còn có thời gian được nghỉ ngơi, tập bơi lội và tham gia các hoạt động vui chơi, giải trí lành mạnh khác sau 9 tháng học hành căng thẳng. 

Điều muốn nói ở đây là với thời gian nghỉ hè hơn hai tháng, chúng ta cần tính đến sự phát triển toàn diện của con em, trong đó yếu tố sức khỏe cũng không kém phần quan trọng.  Những năm qua ở một số thành phố ngư�ời ta đã tổ chức các lớp: võ thuật, bóng bàn, bóng rổ, quần vợt, nhạc, họa… và đã thu hút nhiều học sinh, kể cả nông thôn đến học. Nên chăng ở các thị xã, thị trấn, huyện đoàn có thể phối hợp với ngành TDTT tổ chức những lớp như vậy. Tham dự các khóa học này trong hè đối với các em là rất bổ ích, nhất là những em có năng khiếu nếu được phát hiện càng sớm càng tốt để gia đình và nhà trường có hướng giúp các em phát triển. Bởi vậy đối với các bậc phụ huynh, điều quan trọng là cần phải cân nhắc tìm hiểu sở thích và năng khiếu của con em mình, rồi cần tính toán đến điều kiện và khả năng tài chính… cũng như quỹ thời gian không phải là nhiều để đề ra được một lịch hè hợp lý và không chỉ của một năm. 

Một vấn đề quan trọng cần phải được chú ý đến, đó là tạo điều kiện để các em được học bơi. Lợi ích của bơi lội ai cũng dễ nhận thấy: bơi là môn thể thao giúp cho con người phát triển toàn diện, cân đối. Nó cũng giúp bộ máy hô hấp, tuần hoàn… của người ta phát triển và phòng chống một số bệnh tật như vẹo cột sống, kém ăn, một số bệnh về tim mạch… Đặc biệt biết bơi tức là các em đã trang bị cho mình một thứ vũ khí phòng vệ quan trọng khi gặp phải thiên tai lũ lụt, khi tham gia các hoạt động gắn với sông nước. Nhất là đối với nước ta, một nước nhiệt đới lắm sông hồ, bờ biển dài và cũng nhiều bão lụt. Bài học đau lòng về vụ đắm đò ở Chôm Lôm (Nghệ An), Quảng Nam trước đây và gần đây nhất ngày 15/4/2016, chín học sinh THCS đã chết đuối tại Quảng Ngãi cùng nhiều vụ học sinh chết đuối khác là những hồi chuông cảnh báo nhà trường và các bậc cha mẹ phải khẩn trương dạy bơi lội cho các em. Mặt khác bơi lội giỏi cũng là chuẩn bị cho các em về sau, khi thi vào đại học, cao đẳng có thể chọn ngành hàng hải, ngành thủy sản… những ngành có nhiều em thích, có nhiều tiềm năng nhưng các em không dám đăng ký, không dám nạp hồ sơ…  chỉ vì không biết bơi. 

Để giúp các em tập bơi, các trung tâm thể dục thể thao cần tổ chức những lớp học bơi trong dịp hè và thông báo rộng rãi để học sinh biết. Ở các thành phố cần phát triển những mô hình như Trường Thể thao Thiếu niên 10/10 Hà Nội mà trước đây trên ti vi đã nhiều lần giới thiệu. Còn ở nông thôn có thể từng gia đình hoặc nhiều nhà kết hợp đưa các em đi học bơi ở các sông hồ, đập nước có sự hướng dẫn kèm cặp của người lớn giỏi bơi lội và cũng nên tập cho các em khi còn ở tuổi thiếu niên, nhi đồng. Một hình thức nữa là đưa các em đi tắm biển, qua đó từng bước tập bơi cho các em. Qua các hoạt động này nên kết hợp truyền tải đến các em các kỹ năng phòng tránh đuối nước.

Ngoài ra cũng nên có kế hoạch để học sinh được đọc một số cuốn sách: các sách được trích học trong sách giáo khoa cần đọc cả tác phẩm đã đành, các em cũng nên được đọc một số cuốn sách hay phù hợp với tâm lý lứa tuổi. Cần nhớ rằng mặc dù hiện nay có nhiều “kênh” để thu nhận thông tin như tivi, mạng internet, sử dụng điện thoại thông minh, đọc báo, nghe đài, nghe nói chuyện chuyên đề… nhưng theo nhiều nhà sư phạm, đọc sách vẫn là sở thích của nhiều người và rất cần phát triển ở các em. Khi học xong phổ thông, để thi cử học lên hay khi tốt nghiệp đại học, cao đẳng bước vào đời những em ham đọc sách báo, hiểu biết nhiều vẫn có một lợi thế không nhỏ. Trong những năm gần đây, nhiều thư viện tỉnh, huyện đã có phòng đọc đón chờ học sinh trong dịp hè.

Một điểm nữa là đối với những gia đình sống xa quê hương hay ở thành phố, nghỉ hè cũng nên giành một số ngày đưa con em về sinh sống ở quê chăm sóc ông bà, thăm hỏi anh em, người thân… và cũng nên tạo điều kiện cho chúng tham gia các công tác lao động chân tay, đồng ruộng hoặc làm quen với một số nghề đơn giản. Tình hình chung hiện nay là nhiều học sinh rất ngại lao động chân tay và có thể đây là một trong những nguyên nhân làm cho bài toán “thừa thầy thiếu thợ” trở nên khó giải đối với các nhà quản lý giáo dục. Mặt khác các em cũng chưa nhận thức được những lợi ích to lớn do lao động chân tay hợp với điều kiện sức khỏe mang lại. Đó là chưa kể qua lao động chân tay các em sẽ được rèn luyện và giáo dục về nhiều mặt. 

Với chương trình học như hiện nay, vào năm học mới học sinh sẽ rất bận. Nghỉ hè là dịp tốt để bổ sung những khiếm khuyết cho các em. Tùy điều kiện gia đình và khả năng của từng em, trong mỗi dịp hè, các bậc phụ huynh cần có chương trình để giúp các em vừa được nghỉ hè, vừa tận dụng những ngày nghỉ để học tập và tham gia các hoạt động, nhất là các hoạt động xã hội như: tham quan tu bổ các di tích lịch sử địa phương, tham gia các hoạt động làm sạch môi trường, góp phần xây dựng nông thôn mới, giúp đỡ các gia đình thương binh liệt sĩ, giúp đỡ người già neo đơn, người tàn tật… nếu như các cơ sở đoàn địa phương và nhà  trường kết hợp tổ chức được. Còn ở những nơi có điều kiện, với sự hướng dẫn của giáo viên có thể cho các em tham gia một số đề tài khoa học (chẳng hạn về nông nghiệp). Qua đó vừa củng cố kiến thức đã học, vừa giáo dục các em tác phong công nghiệp và phương pháp tư duy khoa học, những vấn đề rất cần thiết cho mỗi học sinh sau này khi các em bước vào đời.